Pergaminos
de don Martín, n.° 454. 23 de julio de 1409.
In Christi
nomine noverint universi: Quod nos Martinus Dei gratia rex Sicilie
Athenarum et Neopatrie dux serenissimique domini
regis Aragonum primogenitus ejusque regnorum et
terrarum generalis gubernator corporali egritudine detentus nostro
tamen sensu memoria et intellectu ac firma loquela consistentes
nostrum facimus testamentum per modum sequentem. – Imprimis
instituimus et ordinamus nostrum heredem universalem in omnibus et
singulis bonis nostris tam posessis quam quasi posessis mobilibus et
immobilibus corporalibus et incorporalibus ubicumque et
qualitercumque melius apparentibus et specialiter in regno Sicilie
et insulis coadjacentibus ac ducatum Athenarum et
Neopatrie cum omnibus juribus regalibus jurisdictionibus et
pertinentiis universis serenissimum dominum regem Aragonum
patrem et dominum nostrum carissimum salvis legatis et
fideycommissis
infrascriptis. – Item paternali afectione ducti instituimus nostrum
heredem particularem carissimum filium nostrum don Fredericum
natum ex nobis tunc soluto et Tarsia muliere soluta in
comitatu de Luna sito in regno Aragonie ad nos
spectante ex successione quondam serenissime domine regine
Aragonie matris nostre carissime cum omnibus
jurisdictionibus vassallis et juribus universis ad dictum comitatum
pertinentibus necnon et in omnibus aliis bonis tam castrensibus quam
feudalibus et paganicis quam aliis juribus quibuscumque ad nos
spectantibus ex successione materna quondam serenissime regine
predicte. – Item si contingat ex hac infirmitate decedere volumus et
ordinamus quod illustris regina Blanca consors nostra
carissima sit et remaneat vicaria in predicto regno Sicilie
et ipsum regat gubernet et conservet ut vicaria generalis
remanentibus in consilio fratre Alamanno de Foxa priore
Messane et preceptore Montissoni Lodovico deRajadells Bartholomeo de Juverio et Gabriele de
Faullo militibus: et nichilominus cum contingerit Johannem
Ferrandis de Heredia et Jacobum de Aricio milites redire
ad regnum Sicilie declaramus et volumus ipsos et ipsorum
quemlibet fore de consilio sicut sunt dicti quatuor superius
nominati: ac etiam volumus et mandamus quod in predicto consilio una
cum predictis sex interesse debeant tamquam consiliarii videlicet
unus electus per universitatem urbis Panormi (Palermo) reliqus per
universitatem Messane (Mesina) tertius per universitatem Cathanie
quartus per universitatem Syracuse (Siracusa) quintus per universitatem
Agrigenti (Agrigento) et alius per universitatem Trapani:
quodquidem consilium jubemus quod regatur Cathanie (Catania) in
cancellaria extra castrum usque ad ordinationem dicti domini regis
Aragonie. – Item legamus dicte regine consorti nostre dotem
assignatam nobis vel alii nomine nostro contemplatione matrimonii
nostri et ipsius regine necnon et dotarium ac etiam legamus sibi
triginta milia florennorum. – Item volumus et mandamus
quod quamdiu dicta illustris regina viduitatem servaverit teneat et
possideat omnia loca sibi assignata in camera et pro camera in regno
Sicilie que et prout ad presens ex causa predicta tenet et possidet:
et nichilominus specialiter suplicamus dicto domino regi Aragonie
quatenus presentem dispositionem nostram singularem singulari
affectione per nos ordinatam observare faciat cum effectu
relinquentes in arbitrio dicte regine quod ipsa possit habitare in
castro Cathanie Jaci vel Auguste in cujus regine custodiam ordinamus
quod sit et esse debeat Gabriel de Faullo miles cui dicti
castri eligendi per dictam reginam totalem custodiam regimen et
conservationem relinquimus et comendamus juxta tenorem cujusdam
albarani nostre propie manuscripti et consignati dicto Gabrieli
militi: mandando dictis castellanis et cuilibet ipsorum sub
fide qua nobis tenentur quod dicto Gabrieli obediant tanquam persone
dicti domini regis atque nostre: et suplicamus eidem domino regi Aragonie quod mandet dictum nostrum albaranum debere exequi cum
eftectu. Et si ipsa regina eligerit stare in castro Cathanie
eo casu dicto Lodovico de Rayadelles militi comendamus
gubernationem civitatis Cathanie cum consilio preceptoris Montissoni
et Gabrielis de Faullo militis: dicto tamen Gabrielli
militi comendamus regimen et gubernationem castri ipsius civitatis
juxta tenorem dicti albarani et quousque per dictum serenissimum
regem Aragonum fuerit aliter provissum: et si in dicto
albarano non continerentur stetur simplici verbo dicti Gabrielis
militis cui ipsi castellani propterea obediant tanquam nobis: quod
albaranum in omnem eventum volumus observari etiamsi in aliquo
presens testamentum eidem contradicetur albarano. – Item rogamus
dictum dominum regem Aragonum quod dignetur filiam nostram naturalem
nomine Violanti maritare magnifice ad ejus arbitrium et
discretionem. – Item volumus et rogamus serenissimum dominum regem
patrem nostrum et heredem universalem quod dignetur onus
assumere maritandi honorifice Tarsiam matrem don Friderici
et Agatuciam matrem dicte Violantis.
– Item legamus
pro anima nostra et male ablatis incertis erogandis per
fideycomissarios nostros auri centum milia florennorum.
– Item ordinamus et mandamus quod omnes assignationes facte
officialibus provissionatis assignatariis domesticis et
servitoribus nostris ubicumque in regno Sicilie existentibus
que ipsas assignationes consueverant maxime super portubus habere
illas habeant ad eorum vitam easque eisdem legamus et relinquimus
duraturas in vita ipsorum prout et sicut in provissionibus et
executoriis litteris nostris inde factis potest apparere: rogantes
specifice prefatum dominum regem Aragonum patrem et heredem nostrum
quatenus dignetur ejus majestas pro bono regni Sicilie confirmare et
acceptare presens generale legatum et assignationes predictas ipsis
servitoribus nostris. – Item confirmando et de novo concedendo
Galcerano de Sanctapace militi annuales redditus unciarum
centum viginti terre Calatagironi quas olim habebat quondam
Uguetus de Sanctapace miles ejus frater et exinde Calceranus
ex provissione et concessione dicti domini regis Aragonie et nostra
super redditibus dicte terre ex habundantiori cautela eidem Calcerano
legamus et relinquimus easdem: et quia idem Calceranus temporibus
retrolapsis aliquibus annis non recepit dictas uncias centum
viginti prout debebat in recompensationem dictorum annorum
preteritorum volumus quod calculato et declarato de toto eo
quod non receperit illud recipiat habeat et consequatur super aliis
reditibus regni nostri. – Item volumus et mandamus quod comitissa
Calalabillocte uxor subarrata cum Artali de Luna
disponsetur in faciem Ecclesie et nuptui tradatur dicto Artali
cui Artali nomine ipsius uxoris libere et expedite assignetur tam
dictus comitatus quam baronia Biskone et Juliane
spectantes ad dictam comitissam ejus uxorem qui quidem Artalis
etiam consequatur pro parte dicte uxoris sue omnia alia et singula
jura spectantia ad dictam ejus uxorem: ubicumque et qualitercumque
melius apparentia.
– Item volumus et mandamus quod omnia jocalia
nostra cum publico inventario per Sanccium Rohiz de Lihori
militem camerlengum nostrum assignentur Petro Torrelles
militi per eum deferenda et assignanda dicto domino regi genitori
nostro: et ea jocalia que sunt pignoris nomine tradita
patronis galearum nostrarum pro certa quantitate peccunie soluta
peccunia ipsa per dictum dominum nostrum genitorem patronis ipsis
assignentur sibi jocalia supradicta.
– Item legamos Johanni
Darbea militi consideratione suorum serviciorum unciarum auri
duo milia.
– Item legamus consideratione suorum serviciorum
magistro Rogerio Camma phisico nostro et filio suo post
eum tonnariam Panormi: quam quidem tonnariam volumus per
supradictos teneri pacifice et sine controversia donec ei vel ejus
filio provideatur de equivalenti excambio ultra tamen
assignationem ejusdem magistri Rogerii debitam et consuetam
quam habere volumus ut solebat.
– Item legamus Garcie Latras
militi uncias tres mille.
– Item legamus Ugueto
de Foxa militi ultra assignationem et gratiam per nos sibi factam
decem milia florennorum.
– Item legamus Sigerio de
Perapertusa militi florennorum auri decem milia.
–
Item in aliqualem recompensationem serviciorum legamus Jacobo de
Aricio militi prothonotario nostro tonnariam Bonaxie
in ejus vita et filii sui per eos tenendam pacifice et sine
controversia quousque provideatur dicto militi vel ejus filio nunc
viventi de excambio equivalenti quod sit duraturum in vita dicti
militis et filii sui ultra consuetam assignationem ejusdem militis.
– Item confirmando Alberico de Heredia militi baroniam
Palacioli cum juribus suis legamus sibi florennorum auri
triginta milia.
– Item legamus Lodovico de Rayadelles
militi consideratione suorum gratorum serviciorum florennorum auri
viginti quinque milia.
– Item legamus Sanccio Roiz de
Lihori militi camerlengo nostro totum id et quicquid
proventurum est vel erit ex redemptione Guillermi de Moglo
militis capiti armate januensium Janecti scutiferi
vicecomitis Narbone Caroli Omellini Symonis de Amari
Brance Doria Ambrosini de Grimaldis et ejus fratris captivorum
quomodocumque et qualitereumque proveniat cujus rei causa dictos
captivos sibi tradimus et assignamus.
– Item legamus Aloysio
de Santadria militi super tractis regni Sicilie in ejus vita et
filii sui nunc viventis annuales redditus florennorum mille.
– Item legamus fratri Johanni Ximeniis confessori nostro
redditus mille florennorum auri quousque provideatur sibi de aliqua
dignitate equivalenti vel majori.
– Item legamus Isabelle de
Luna pro ejus maritagio florennorum auri decem milia.
–
Item legamus Bernardo Centelles militi camerlengo nostro
florennorum auri quinquaginta milia. – Item legamus infrascripto
notario et secretario nostro in subsidium militie et ejus serviciorum
consideratione Jacobo de Gravina militi uncias auri mille
super reditibus cabelle tritici civitatis Cathanie.
– Item
legamus Petro Caldarono castellano Catanie uncias auri
mille.
– Item legamus Gabrieli de Faullo militi florennos
auri viginti milia.
– Item legamus Giliberto Centelles
militi florennorum auri decem milia.
– Item legamus Petro
Darbea militi florennorum auri decem milia.
– Item legamus
Nicolao Dabella militi et ejus filiis de suo corpore legitime
descendentibus super tractis regni Sicilie annuales reditus
florennorum auri mille.
– Item legamus Augerot Delarca
militi florennorum auri decem milia.
– Item volumus et mandamus
quod quodam joellum quod nunc est in posse dicti camerlengi
nostri restituatur dicte regine consorti nostre.
– Item ordinamus
nostros fideicommissarios seu malmissores dictum
dominum regem Egidium Roiz de Lihori militem gubernatorem
Aragonum Sanccium Roiz de Lihori militem camerlengum nostrum
et prefatum fratrem Johannem de Eximeniis quibus
virtute hujusmodi testamenti seu ultime voluntatis nostre plenam
conferimus potestatem et facultatem predicta omnia et singula
distribuendi exequendi administrandi et penitus adimplendi. – Et hanc
volumus esse ultimam voluntatem nostram quam valere volumus jure
testamenti et si jure testamenti non valeat vel valebit valeat seu
valebit vel valere possit jure codicilli vel alterius
cujuslibet ultime voluntatis: supliciter exorantes dictum dominum
regem quatenus presentem voluntatem nostram dignetur nostra sola
voluntate et veritate inspecta eandem ut predicitur tanquam validam
facere effectui demandare. Actum in castro Calleri anno Domini
millessimo quatuorcentessimo nono vicessima quinta die julii
secunde indictionis. – Sig+num nostri Martini Dei gratia regis
Sicilie Athenarum et Neopatrie ducis et primogeniti
Aragonum supra nominati qui predicta firmamus concedimus et
laudamus presentibus ad hec vocatis et rogatis testibus
infrascriptis videlicet nobilibus Johanne Ferrandis de Heredia
Sanccio Roiz de Lihori Bernardo Centelles militibus
fratre Johanne Eximeniis confessore Antonio Valls Petro
Compagnono secretariis Alberico de Heredia Uguet de
Foxa Sigerio de Perapertusa Nicolao Dabella Johanne
Castellar et Garcia Latras militibus et Rogerio de
Camma phisico et Jacobo de Aricio milite prothonotario. +
Ego frater Johannes Exameno confessor dicti domini regis
testor. – + Yo Sancho Roiz de Lihori son
testimoni – + Jo Johan Ferrandez de Heredia som
testimoni – + Jo Bernat Centelles som testimoni – + Ego
Anthonius Valls predictus pro teste me subscribo – + Ego
Jacobus de Aricio premissis interfui et testor. –
+ Ego
Nicolaus de Apilia testor. – + Jo Uguet de Foxa son
testimoni. – + Yo Johan Castella ne so testimoni. – +
Eguo Seguier de Peyrapertusa son testimoni. – + Eguo
Guarcyas de Latras testor. – + Ego Rogerius de Camma
phisicus testor. – + Yo Alberico de Heredia so testimoni. – +
Ego Petrus Companyoni de Stagneolo qui premissis presens fui
hic me pro teste subscribo.
– Sig+num mei Jacobi de Gravina
militis regii secretarii et publici notarii auctoritate regia in
regnis Sicilie et Sardinie qui ad hec vocatus premissa
propia manu scripsi eisdemque interfui
publicavi et clausi cum
rasura ubi legitur videlicet nobilibus non vicio set errore: ideo pro
autentico habeatur.