CXXXI.
ag. 1391.
Nos Johannes etcetera. Visis in sui prima
figura duabus cartis seu privilegiis vobis
fidelibus capitulo et confratribus confratrie Sancte Marie
predicatorum Cesarauguste vocate vulgariter de Los
Mercaderos per illustres predecessores nostros
Aragonum reges concessis et suis sigillis pendentibus
sigillatis hujusmodi seriei.
– Nos Jacobus Dei gratia
rex Aragonis Majoricarum et Valentie comes Barchinone et Urgelli et
dominus Montispessulani laudamus concedimus et confirmamus vobis
universis confratribus confratrie Sancte Marie predicatorum
Cesarauguste dictam vestram confratriam ad honorem predicte
gloriose beate Marie virginis matris Dei ita quod salva nostra
fidelitate et salvo in omnibus jure nostro vos congregetis et congare
vos possitis in unum cum campaneta et sine campaneta ad
concedendum dictam confratriam et ad sepelliendum defunctos
confratres vestros et etiam super aliis negociis dicte
confratrie expcdiendis et possitis facere constituciones et
stabilimenta quas et que super facto dicte confratrie facere
volueritis inter vos dum tamen ipsas vel ipsa cum consilio prioris
fratrum predicatorum domus Cesarauguste
faciatis: et nos ipsa vel ipsas rata habebimus atque firma. Mandantes
çalmedine juratis et universis aliis hominibus Cesarauguste
quod contra hanc gratiam quam vobis facimus non veniant nec aliquem
venire permittant immo ipsam observent et faciant ab omnibus
inviolabiliter observari. Data Calataiubi kalendas madii anno
Domini millessimo ducentesimo sexagesimo quarto (1264).
– Jacobus Dei gratia rex Aragonum Sicilie Majoricarum et
Valentie ac comes Barchinone dilectis suis suprajunctariis
Aragonum et aliis officialibus nostris ad quos pervenerint
salutem et gratiam. Mandamus vobis quatenus prohibeatis et prohibere
faciatis ne cannaria seu açudes vel alia impedimenta fiant in
flumine Iberi que impediant barchas seu navigantes
ut pejus navigent et si qua facta sunt que impediant ea
removeri faciatis ad cognicionem duorum mercatorum
Cesarauguste et duorum araycorum ipsius fluminis
prout dominus Petrus inclite recordacionis rex Aragonis
pater noster hoc mandaverat cum carta sua ut continetur in ea
data Osce V° kalendas marcii anno Domini millesimo
ducentessimo nonagesimo secundo (1292). – Viso etiam
translato autentico cujusdam litere illustris domini
Jacobi felicis memoria regis Aragonis abavi
nostri cujus litere tenor sequitur in his verbis.
– Jacobus
Dei gratia rex Aragonis Valentie Sardinie et Corsice
comesque Barchinone ac Sancte Romane Ecclesie vexillarius
et capitaneiis generalis dilectis et fidelibus suis
suprajunctario Cesarauguste necnon et aliis
suprajunctariis Aragonis vel eorum locatenentibus
salutem et dileccionem. Olim universis et singulis habentibus açudes
sive canaria in flumine Iberi de termino Navarre
usque ad Dertusam scripsimus per aliam literam nostram
et per eandem vobis mandamentum fecimus in hunc modum.
– Jacobus
Dei gratia rex Aragonis et cetera dilectis et fidelibus suis
universis et singulis habentibus açudes sive canaria
in flumine Iberi de termino Navarre usque
ad Dertusam salutem et dileccionem. Cum dicti açudes
et canaria aptari debeant et meliorari ad benevistam duorum
mercatorum Cesarauguste et duorum arraycorum
ipsius aque taliter quod barche transeuntes nullum
periculum in dictis açudes et canaribus vel
occasione ipsorum incurrant alias si culpa predictorum açudorum
vel canariorum barche malum aliquod reciperent
vel incurrerent domini ipsorum açudorum et cannariorum
pignorari debeant per çalmedinam et juratos
Cesarauguste ac suprajunctarios pro enmendando illo
dampno ut in privilegiis que ab antecessoribus nostris
et a nobis inde habent plenius continetur: et ut ex parte proborum
hominum sive mercatorum Cesarauguste intellexerimus
quod açut de Quinto et quidam alii
canaria sint in dicto flumine qui et que nimis indigeant
reparacione et melioramento predictis: ideo ad eorum supplicacionem
vobis dicimus et mandamus quatenus dictos açudes et canaria
reparari et meliorari ad cognicionem predictorum duorum
mercatorum et arraycorum Cesarauguste: necnon et aliis
suprajunctariis Aragonis ad quos presentes pervenerint
quod ad predictos açudes et cannaria reparandum
seu meliorandum ut predicitur vos et bona vestra compellaet
scu compelli faciant cum inde per probos homines sive
mercatores dicte civitatis fuerint requisiti. Data
Cesarauguste II° nonas julii anno Domini millesimo
trecentesimo quarto (1304). – Verum cum nuper nobis
recedentibus de civitate Cesarauguste et venientibus
per flumen Iberi predictum apud Ilerdam viderimus ad
occulum magnum periculum quod barchis transeuntibus per
predictos açudes et cannaria iminere posset propter
malos passus eorundem eo quia plurimum indigent aptacione: ideo vobis
et cuilibet vestrum dicimus ac expresse mandamus quatenus quilibet in
districtu suo compellatis visis presentibus dominos dictorum açudorum
et canariorum et quemlibet eorum ad aptandum seu meliorandum
ipsa ad cognicionem duorum mercatorum et duorum araycorum
prout in dicta littera nostra continetur: alias significamus vobis
quod si alicui barche seu barchis ibidem transeuntibus
aut rebus seu mercibus que in eis aportantur ob culpam vel
negligenciam vestri dampnum aliquod de cetero eveniet
vobis imputabitur et de bonis vestris illud restitui mandabimus et
faciemus. Data Ilerde XV kalendas septembris anno Domini MCCC
decimo (1310).
– Tenore presentis carte nostre cunctis
valiture temporibus ad humilem supplicacionem vestri dictorum
capituli et confratrum dicte confratrie de certa sciencia
nostra cartas et litteras preinsertas necnon quecumque alia
privilegia concessiones et gracias per dictos dominos
predecessores nostros Aragonis reges et nos vobis ac
dicte confratrie usque in presentem diem concessas et concessa
laudamus approbamus ratificamus et nostre confirmacionis patrocinio
roboramus ac teneri et servari volumus juxta earum series et tenores:
volentes disponentes ac etiam ordinantes cartas et litteras
supradictas et quevis alia privilegia concessiones et gracias
vobis et dicte confratrie ut predicitur concessas et concessa
robur habere perpetue firmitatis. Et sic mandamus per eandem
gubernatori et justicie Aragonis çalmedine et
juratis dicte civitatis Cesarauguste ac universis aliis
officialibus et subditis nostris presentibus et futuris ad quos
spectet dictorumque officialium locatenentibus quatenus cartas et
litteras supradictas et alia privilegia concessiones et
gracias ac presentem nostram confirmacionem firmiter teneant et
observent tenerique et observari faciant et non contraveniant quavis
causa. Quicumque autem ausu ductus temerario contra premissa vel
eorum aliqua venire presumpserit iram et indignacionem nostram se
noverit incursurum dampno et injuria illatis penitus et plenarie
restitutis. In cujus rei testimonium hanc fieri et sigillo majestatis
nostre in pendenti jussimus communiri. Data Cesarauguste
decimo die augusti anno a nativitate Domini MCCCLXXXX primo
regnique nostri quinto. – Sig+num Johannis et
cetera. Rex Johannes. – Testes sunt Garsias archiepiscopus
Cesarauguste Guillelmus Raimundus de Montechateno comes de Agosta
Raimundus vicecomes de Perilionibus et de Roda
Raimundus Alamanni de Cervilione et Hugo de Angularia milites
camerlengi. – Sig+num mei Bonanati Egidii predicti domini
regis scriptoris qui de ejus mandato hec scribi feci et clausi
cum raso et correcto in linea XIII Aragonis. – Dominus rex
presente thesaurario mandavit mihi Bonanato Egidii. –
Vidit eam thesaurarius. – Idem.