dicsionari chapurriau castellá, C

Vida de Pedro Saputo, chapurriau
ca, can, casa de (balear : cà, gos)casa, casa de – perro
cabalgabecabalgaba
cabalgabencabalgaban
cabalgatcabalgado
caball, caballs, cavall, cavallscaballo, caballos
caball, cavall, caballs, cavalls, caballet, cavallet, caballets, cavallets – a la atracsió de fira li diém “los caballitos”, no los caballetscaballo
caballé, caballés, cavallé, cavalléscaballero, caballeros
caballeretcaballerito
caballerosamencaballerosamente
caballetscaballitos
caballó, caballons, cavalló, cavallons, (antic cauallons, caualló)caballón, caballones
cabals, caudals, bens, riquesacaudales, bienes, riqueza
cabaña, cabañes (vore barraca)cabaña, cabañas
cabás, cabassos, cabaz al Mezquíncapazo, capazos, recipiente de goma con dos asas
cabell, cabells, pel, pelscabello, cabellos, pelo, pelos
cabellera, cabellerescabellera, cabelleras
cabessáes, cabessadesdormir un poquito, cabezada
cabestre, cabestrescabestro, cabestros
cabet, cabets – Daniel Vidal Albesa té lo cap aigualit, los de la Ascuma tenen los cabets aigualits.cabecita, cabecitas
cabíecabían
cabíencabían
cabiguere (v. cabre, cabé)tratante (de animales, comerciante)
cabina (de teléfonos), cabinescabina (de teléfonos), cabinas
cable, cablescable, cables
caborces, caberzut, cabut, tozut , tossut, tossuda, cap dutrazado, que tiene traza, maña
caboria, caboriescavilación, cavilaciones, pensamientos
caborsuda, tossudatozuda
caborsut, cabut, tossuttozudo
cabossa, cabosses de alls, cabossa, cabossescabeza de ajos
cabotada, cabotades, cop en lo cap, cuan te estás adormín y te cau lo capgolpe con la cabeza – cuando te duermes y se te cae la cabeza
cabra, cabrescabra, cabras
cabra, cabres, cabreta, segalla, cabretes, segalles, cabra mocha (sense cuernos), cabrit, cabridettrigo
cabre o cabé – cábigo, cápigo, caps, cap, cabem, cabéu, caben – cabría – cabiguera , capiguera – cabrécaber
cabrechá, cabrejá, cabrechás, cabrejáscabrear, cabrearse
cabrechat, cabrejatcabreado
cabrechats, cabrejatscabreados
cabrejada, cabrechadacabreada
cabrejás, cabrejácabrear, cabrearse
cabrejatcabreado
cabrejatscabreados
cabrejo (me) – agarro un cabreocabreo (me), cojo un cabreo
cabreta, cabretescabrita, cabritas
cabridet (bolet)cabritillo (seta)
cabridet, cabridets – bolet en este nomcabritillo, cabritillos – seta con este nombre
cabrit, cabritscabrito, cabritos
cabrit, cabrits, cabridet, cabridets, cabrida, cabrideta, cabridetescabrito, cabritos, cabritillos, cabritilla, cabritillas
cabrón, cabrons, cabrona, cabronescabrón, cabrones, cabrona, cabronas
cabudacabida
cabudacabida
caca, merdacaca, mierda
cacarechcacareo
cacha, cachescacha, cachas
cachap, cachaps, cachapet, cachapets, conill minut, mote de Valjunquera, vore cachaperaconejito, cría del conejo, gazapo
cachapera, cachaperes, vore cachapmadriguera del conejo
cacho, cacha, baix, baixa, baixet, baixotet, baixotets, se diu de un techo, de una persona, etc, cachet, cachotet, cachoteta, cacheta – acáchat ! – estic acachatbajo, baja, bajito, bajita – agáchate ! – Estoy agachado.
cachonda, cachondo, cachondos, cachondescachonda, cachondo, cachondos, cachondas
cachurro, cachurros, part de una planta (cart) que se apegue a la roba, calsetins sobre totparte de una planta (cardo) que se pega a la ropa, sobre todo en los calcetines
cactuscactus
cadacada
cadaú, cada unacada uno, cada una
cadáver, cadáversCadáver, cadáveres
cadera, caderescadera, caderas
cadira , cadires / cadiera es una taula de fusta en bang, paraula aragonesasilla, sillas, cadiera es una mesa con banco (aragonesa)
cadolla, cadolles, bassots aon se arreplegue aigua de un barranquet, les que conec a La Pileta són com olles a la roca – ve de cucŭlla com cogullapocitos en la roca para abrevar o beber una persona si el agua corre
caémcaemos
caén (g)cayendo
caénsecayéndose
caéucaéis
café, cafés – bar, barscafés, bares
caferet, cafécafé
cafeté (barman)camarero, barista, barman
cafetera, cafeterescafetera, cafeteras
cafeteríacafetería
cafetería, cafeteríescafetería, cafeterías
cafeteríescafeterías
cagamandurries (ñan homes, homenets y)cagabandurrias
cagán (g)cagando
cagánsecagándose
cagarnera, cadernera , cardelina, cardolina, cardalina (carduelis)carduelis, jilguero
cagarníu de una pollada, lo muixó mes minudet y escarransit, arguellat de una polladael pájaro más pequeño de una nidada, delgado
cagarrina, cagarrines, diarreadiarrea, cagarrina, cagarrinas
cagarruta, cagarrutes, cagueradeta, cagallonets de ovella, ciervo, minuda, la caguerada es grossacagarruta
cagáu – vatros – no la caguéu o cagáuCagáis – no la caguéis
cagona, cagón
cagona, cagón
cagüen (me cago en), mecagüenme cago en, mecagüen
caguerada, cagueradesde cagar, boñiga, boñigas
caguéucaguéis
caíe (ell, ella)caía
caíencaían
caigacaiga
caigocaigo
caigudacaída
caiguda, caigudescaída, caídas
caigudescaídas
caiguecaiga
caiguem, caigamcaigamos
caiguencaigan
caiguerecayera, cayese
caiguerencayeran, cayesen
caigut, caigudacaído, caída
caigut, caigutscaído, caídos
caiguts, caigudescaídos, caídas
caire / al caire del single / Aixó ha pres mal caireEn el canto de la montaña – mal aspecto
caissa, vore caixacaja
caisseta, caixetacajita
caissetes, caixetescajitas
caissó, caixócajón, cajones de un armario, mesita
caixa, caixescaja, cajas
caixa, caixescaja, cajas
caixé de la sequia, caixés, la U per aon corre l´aiguaacequia, cajón, la U por donde transcurre el agua
caixescajas
caixonscajones
cala, cales (al mar), playa, playescala, calas, playitas
calabozo, presócalabozo, prisión
Calaix, calaixos (vore caixó)cajón, cajones de un armario, mesita
calambre, calambres, rampa, arrampás, rampadacalambre, calambres, rampa, arramparse, electricidad
calamidat, calamidatscalamidad, calamidades
calañaCalaña – calidad, especie, índole, ralea, condición, naturaleza, raza, categoría, muestra, modelo, patrón, forma
Calaseit, lo poble del sompo de Carlos Rallo Badet, aon está la Ascuma: lo IEC o AVL del Matarraña  Calaceite
calat, calada – hay calat lo cuixot o la espala per a vore si estabe bo, bonacalado, calada – he calado el jamón o la paletilla para ver si estaba bueno, buena
calavera, calaverescalavera, calaveras
calbot, calvot, cop al cap, detrás y a dal, a la calva, encara que porto pelgolpe en la cabeza, parte de arriba y atrás, en la calva (aunque lleve pelo)
calcañá , calcañás, taló, talonstalón, talones, calcañar
calcañá, calcañáscalcañar, talón
calcat, calcadacalcado, calcada
calcé, calsé / calsat / vore calsá, calsáscalzado
cálcul, calculs – de números – a la vessícula, als riñons (nefrític) cálculo, cálculos – números – nefrítico, vesícula biliar
Calculá – calculo, calcules, calcule, calculem o calculam, calculéu o calculáu, calculen – calculara – calcularé – calcularíacalcular
calculán (g)calculando
calculatcalculado
calculecalcula
calculocalculo
caldejáe, caldejabecaldeaba
caldera, calderescaldera, calderas
calderó, calderonscaldero, calderos
caldetcaldito
caldo, caldos de verdura, de carncaldo, caldos
caldoretacalorcito
caldós, caldosa (arrós, sopa)caldoso, caldosa
caldráhará falta
caldre, caléhacer falta
caldríeharía falta
Calé, caldre – Estes ulleres no te calen, no te fan falta – Del provensal antic “caler”, y este del latín calēre. Fransés chaloir, francoprovenzal chalêrhacer falta
calefacsió, calefacsionscalefacción, calefacciones
Calén, calens, calenta, calentes – vach calén (de beure o de ganes de rascá), calentet, calentetaCaliente, calientes
calendari, calendariscalendario, calendarios
calentá , acalentácalentar
caléntam, acaléntam – de beurecaliéntame
calentáncalentando
calentánsecalentándose
calentatcalentado
calentetacalentita
calentocaliento
calentura, calentures, calentureta, calenturetescalentura, calenturas
calfred, calfret, escalofríoescalofrío
calguerehiciese falta
calibrácalibrar
calibrán (g)calibrando
calicha, caliches (vore basca)mucho calor, bochorno
calidat, calidatscalidad, calidades
calificá, calificásCalificar, calificarse
calificassió, calificassions (les notes)calificación, calificaciones (las notas)
calificat, calificadacalificado, calificada
califiquecalifica
caliqueño, puret , puro retortigat que fot una corrompina insoportable, porte LSD – fotre un caliqueño : cardácaliqueño, purito que huele fatal
calis, este es lo calis de la salvassiócáliz
cálit, calits, cálida, cálidescálido, cálidos, cálida, cálidas
caliu, calius (brasa, brases)brasa, brasas
caliu, calius, brases y sendra mesclades – calivum latínbrasas con ceniza, rescoldo, rescoldos
callá – callán (g) – callat, callada, calladet, calladetacallar
calla!cállate, calla !
callabecallaba
callabencallaban
calladacallada
calladamencalladamente
calladescalladas
calladet, calladetacalladito, calladita
calladets, calladetescalladitos, calladitas
calláe, callabecallaba
cállal, feslo callácállalo, hazlo callar
callán (g)callando
callarácallará
callarecallara, callase
callaréucallaréis
callat, calladacallado, callada
callats, calladescallados, calladas
calléu! Vatros calléu o calláuCallad ! – Vosotros calláis
callo (callá) – callo a la pellcallo, callo de la piel
callos (los), tripes (de cordé) guisades – cuan callos parlarem natroscallos, tripas, intestinos (de cordero) guisados – cuando calles hablaremos nosotros.
calmácalmar
calma, tranquilidatcalma, tranquilidad
calmál (an ell)calmarlo
cálmal, cálmala !cálmalo, cálmala
calmán (g) – beguda de ron, café, queimada (cremadet)Calmando – queimada
calmare (que ell se)calmara, calmase
calmat, calmadacalmado, calmada
caló / fa una caló que bade les roques / estes calós – idioma dels gitanosCalor – caló : idioma de los gitanos
caloreta, calócalorcito, calor
calorina (Carolina no) , basca, calina, calichamucho calor, bochorno, siroco
cals (CACO3)cal
calsá, calsáscalzar, calzarse
calsat, calsats, calsada, calsades – la calsada romana de Beseitcalzado, calzados, calzada, calzadas
calsem (mos) – calsácalzamos
calses (les) per a les cames de una donamedias (las) de vestir
calseta (fé), “ganchillo”hacer ganchillo
calsetí, calsetins – peúcscalcetín, calcetines – patucos
calsigá, patejá en los peus, palsigápisar
calsigadapisada
calsigadespisadas
calsigáes, calsigabes, vore palsigápisabas
calsigals (an ells), calsigales (an elles)pisarlos, pisarlas
calsigánlo (an ell)pisándolo
calsigat (p) en lo peupisado con el pie
calsonsillos, cansonsillos (calsonsillo singular se fa aná poc) – Ramón Sistac se trau los cansonsillos com lo papé de les madalenes.calzoncillos, calzoncillo singular se usa poco
caluróscaluroso
Calvo, calvos, calva, calvescalvo, calvos, calva, calvas
cam, fotre lo cam, fotre lo camlargarse
cama, cames – cametes ajudéume ! – cameta, cametespierna, piernas, piernas ayudadme ! – piernecita, piernecitas
camagroc, camagrocs (bolet), se críe als Ports de Beseitcamagroc, seta de color amarillo anaranjado, se cría en los Puertos de Beceite
camal, camals (dels pantalons, de cama, cames)pernera, perneras de los pantalones
cámaracámara
camarerescamareras
camarero, camareracamarero, camarera
camareroscamareros
cámarescámaras
camatimó (del aladre)timón del arado
cambi, cambiscambio, cambios
cambiá – cambio, cambies, cambie, cambiem o cambiam, cambiéu o cambiáu, cambiencambiar
cambiabe o cambiáecambiaba
cambiabencambiaban
cambiadescambiadas
cambiáen, cambiabencambiaban
cambiálcambiarlo
cambiálescambiarlas
cambiálicambiarle
cambiálscambiarlos
cambiam cambiamos
cámbiam de puesto !cámbiame de sitio !
cambiáncambiando
cambiánlescambiándolas
cambiánloscambiándolos
cambiarecambiase, cambiara
cambiaréucambiaréis
cambiaríeucambiaríais
cambiás, ella sen ha anat a cambiás – cambiás lo tems de repén (girás)cambiarse, ella (se) ha ido a cambiarse – cambiarse el tiempo de repente
cambiatcambiado
cambiecambia
cambiencambian
cambiscambios
cambista, cambistesCambista, cambistas
camespiernas
cametes, garretespiernecitas
camí, camins – yo vach ensomián camins de la tarde … (Antonio Machado) – a camins (a vegades)caminos, yo voy soñando caminos de la tarde … – a veces
camillacamilla
camilla, camilles per als dolens, ambulansiacamilla, camillas para los enfermos, ambulancia
camilla, taula redoneta a la vora del focmesa redonda a la vera del fuego
caminá – camino, camines, camine, caminem o caminam, caminéu o camináu, caminen – si yo caminara – caminaré, caminaba – camina o reventa ! – caminatacaminar
caminabem, camináencaminábamos
caminabencaminaban
camináe o caminabe (ell)caminaba (él)
camináe, caminabecaminaba (él)
camináen o caminabencaminaban
caminán que es gerundio – un caminán, caminadó, senderista, dos caminanscaminando que es gerundio – caminante, caminantes
caminanscaminantes
caminatcaminado
caminata, caminatescaminata, caminatas
caminecamina
caminemcaminamos
caminetcaminito
caminéucamináis
caminoYo camino
camión, camions, camioneta, camionetes – la camioneta ere lo mote de la dona del Caje a Beseit.camión, camiones, camioneta, camionetas
camisa, camisescamisa, camisas
camiseta, camisetes, antes ere una samarretacamiseta, camisetas
campabencampaban
campabescampabas
campal (batalla)campal
campamén, campamens. Los sagals de escola anaben de campamens. A natros no mos dixabe aná mon pare perque sempre teníem faena, y cuan ya estaben los sagalets allí díe: “pos hi haguereu pugut aná”. Me cago en Deu, lo palio y tots los sans!campamento, campamentos
campanari, campanaris (campaná)campanario, campanarios
campanescampanas
campaneta – la campaneta del Pilá, lo que no vingue no tindrá pacampanilla
campaña, campañescampaña, campañas
campeón, campeons, campeona, campeonescampeón, campeones, campeona, campeonas
campessinos, llauradóscampesinos, labradores
campestre, campestrescampestre, campestres
camping, campings, Camping La Planeta a Beseit, Camping lo roble, a Valderroblescamping, campings
campiña, campiñescampiña, campiñas
campo, camcampo
campo, campos, cam, cams – Camps es per ejemple, Chimo de Queretes – fotre lo camCampos – Camps – largarse
campos, camscampos
can de un muixó, lo canto, los cans, vore cánticcanto de un pájaro, cantos
cana, canes, pel blang, pels blangscana, canas
canal, canalscanal, canales
canalera, canaleres, canal, tubería que va desde lo canaló de la teulada hasta enterracanalón que va desde la canal del tejado hasta el suelo
canalobre, canalobres (al provensal són candelabros)témpano de hielo, témpanos
canapé, canapéscanapé, canapés
canari, canariscanario, canarios
Canaries (les)Las islas Canarias
canasta, canastes, de vimecanasta, canastas de mimbre
canastet, canastetscanastillo, canastillos
canastetacanastilla
cáncercáncer
candado, candat, candados, candats, candáu, candáus, per a tancá en claucandado, cierre
candela, candelescandela, candelas
candeleta, candeletes, candela minudacandelita, candelilla, candelitas, candelillas
candorós, candorosa, que té candócandoroso, candorosa, que tiene candor
canella, aixeta, eixeta (grifo)grifo
cangrejo, cangrejoscangrejo, cangrejos
canilla, canilles – garra, garres (prima, primes)pierna, piernas (delgadas)
cánio, paraula inventada per Zorrilla de Valljunquera, igual que ladruñánpalabra inventada por José Ramón Zorrilla de Valjunquera
canóa, canóes – que no es una canóa, que es un kayakcanoa, canoas
canóscanoso
canós, canosa, canosos, canoses, que té cana, canescanoso, canosa, canosos, canosas
cansá, cansás – yo me canso, te canses, se canse, mos cansém o cansám, tos canséu o cansáu, se cánsen – cansat, cansats, cansada, cansades – cansára – cansaré – cansaría – cansinocansar, cansarse
cansabecansaba
cansabencansaban
cansadacansada
cansadescansadas
cansáe, cansabecansaba
cansalada , lo magre sense cansalada no val res, cansalá, cansalades, cansaláesel jamón sin su grasa, tocino, “no vale nada” no está bueno
cansaladé, de cansalada, carn salada, mote de Beseitel que hace “cansalada”, tocino, cansaladé es un mote de Beceite
cansámcansarme
cánsam !cánsame !
cansamén, lo macho se va morí de cansamén, vaya palissa li vam fótre desde Talldepullí hasta Beseitcansancio, el mulo se murió de cansancio, vaya paliza le dimos desde Talldepullí hasta Beceite
cansaríecansaría
cansaríencansarían
cansás, me canso, te canses, se canse, mos cansém, tos canséu o cansáu, se cánsen – si yo me cansára – cansaría – cansarécansarse
cansatcansado
cansatscansados
canse , aixó canse, ell se canse, ella me cansecansa, esto cansa, él se cansa, ella me cansa
canselácancelar
canséla la sitacancela la cita
canselada (cansalada es un atra cosa)cancelada
cansélam la sita de les nau !cancélame !
canselaráscancelarás
cansém (mos)cansamos (nos)
cansen (se)se cansan
cansino, cansinos, canso en aragonés, pesat, pesatscansino, cansinos, pesado, pesados
cansó (de roca y aigua) – cansónscanción, canciones
cansoneta, cansonetescancioncita, cancioncilla, cancioncitas, cancioncillas
cantá – cánto, cántes, cánte, cantém o cantám, cantéu o cantáu, cánten – si yo cantara – cantaré – cantaría – cantat, cantada – cantán (g) – Cantando de Beseit (mote)cantar
cánta milló !canta mejor !
cantabe (ell)cantaba (él)
cantábemcantábamos
cantabencantaban
cantabescantabas
cantábeucantabais
cantadescantadas
cantadó de jotes, cantadoracantador de jotas, cantadora
cantáe o cantabecantaba
cantáen, cantabencantaban
cantal, pedracantal, piedra
cantálicantarle
cantamañanes, cantamañanas, pero no cantamatínscantamañanas
cantán (persona y gerundio)cantante, cantando
cantáre (ell)cantara (él)
cantáremcantáramos o cantásemos
cantárencantaran o cantasen
cantaréucantaréis
cantáreu (si cantáreu milló, no plouríe tan)cantarais o cantáseis
cantaríe (ell) – ell cantaríe una jota – cantaríe mol que ten anigueres antesCantaría – cantaría mucho que te fueses antes
cantaríemcantaríamos
cantaríencantarían
cantaríescantarías
cantaríeucantaríais
cantaríns, cantarínescantarín, cantarinas
cantat, cantadacantado, cantada
cantatscantados
cante / ell o ella cante (cantá)canta
cante, cantes ressipién de 12 litros ?tinaja de 12 litros ?
cantémcantamos
cántencantan
cantera, canteres, de pedra, terra refractária, mármol com a Ulldeconacantera, canteras, de piedra, tierra refractaria, mármol como en Ulldecona (Ojodecorteza)
cantéucantéis
cántic , cánticsCántico , cánticos
cantidat , cantidatsCantidad , cantidades
cantimplora, cantimplorescantimplora, cantimploras
cantó, cantóns – cantonada, cantonades – an este cantó o al atreRincón, esquina, – a este lado o al otro
cánton (cantá)canten (ellos)
cantonada, cantonades (vore cantó)esquina, esquinas
cantonera, cantoneres (vore cantó)esquina, esquinas
cantonet, cantonetsesquinita, esquinitas
cántos (tú)cantes (tú)
cantrella , pichella, barrala, chorrillo, canti, marraixo, y mes noms – cantrelles: mamellesBotijo – cantrelles : tetas
canturrejácanturrear
canturrejáe, canturrejabecanturreaba
canturreján (g)canturreando
canut, canuts – per a ficá agulles y per a escupiñá (bufá) los piñols dels lladóns – Quintaneta lo fa aná per a fé la Ocanuto, canutos – hacer la O con un canuto
caña, cañescaña, cañas
cañeta, cañetescañita, cañitas
cañís (de caña, dos metros per mich metro y atres medides), cañíssos – mas de cañís (Beseit)cañizo, cañizos
cañó , cañónscañón, cañones
cañota, planta mol perillosa per an algúns animals com les vaques del mas del Cresolplanta de la familia de las cañas, perjudicial para el ganado vacuno
cap, caps, cabet (cap minut), cabets – quins cabets per a fels en arrós ! – cap damún del coll / no ña cap misto, no ña cap donacabeza – ningún
capá – capo, capes, cape, capém o capám, capéu o capáu, cápen – capat (un gorrino), capada (una pataca) – si yo capara – caparé – caparía – capadócapar
capa, capes – A Beseit se va fé una plega per a la capa del móssen, y un home va di que donaríe 1000 pessetes, pero que lo caparíe ell.capa, capas –
capadó (de gorrinos o verros), capadoracapador de cerdos, verraco, verracos, vasectomía del cerdo
capagallscapagallos
caparra , caparres, caparreta, caparretesgarrapata, garrapatas
  
capás (de)capaz (de)
capassidat, capassidatscapacidad, capacidades
capassidat, capassidatscapacidad, capacidades
capassos, capasses, ells, elles sónCapaces , ellos, ellas son
capbaix, capbaix, capbaixa, cap baixa,cabizbajo, cabizbaja
capellá, capelláns, pago dels capelláns a la ribera del Duerocapellán, capellanes, pago de los capellanes en la ribera del duero
capella, capelles, capellácapilla, capillas, capellán
capelleta, capelletescapillita, capillica
capital, capitalscapital, capitales
capitán, capitá, capitánscapitán, capitanes
capítul, capítulscapítulo, capítulos
capón, capóns, pollastres – toll de capóns al Ulldemó, Peixquera, Beseitcapón, capones, toll de capóns en Beceite
capote, capotescapote, capotes
capricho, caprichoscapricho, caprichos
caprichós, caprichosa, caprichosos, caprichosescaprichoso, caprichosa, caprichosos, caprichosas
capsal del llitcabezal, cabecero
capsalera del riu, allí aon naix, com la fon del teix per al Matarrañacabecera del río, donde nace, como la fuente del tejo para el Matarraña
capsot, capsots, capsota, capsotes, soquete, ignorán, adoquín, memo, mentecato, patán, tonto, sopenco, tarugocabeza zote, zoquete, ignorante, adoquín, memo, mentecato, patán, tonto, zopenco, tarugo, zafio
cápsula, cápsulescápsula, cápsulas
captácaptar
captá – capto, captes, capte, captém o captám, captéu o captáu, cápten – captaría – captára – captarécaptar
capturat, capturadacapturado, capturada
capucha, capuchescapucha, capuchas
capuchino, capuchinos, capuchina, capuchinescapuchino, capuchinos, capuchina, capuchinas
capuchó, capuchón, capuchón, capucha, capuchescapuchón, capucha
capullet, capulletscapullito, capullitos
capullo, capulloscapullo, capullos
capverd, capvert, capverds, capverts (capverda o capverdes no se diu, pero tamé ne ñan), en poc coneiximén“cabeza verde” , con poco conocimiento
caqui, caquis, caquiero, caquieros, palossanto, fruitacaqui, palosanto
car, cars, cara, carescaro, caros, cara, caras
car, cars, cara, cares (adj)caro, caros, cara, caras
cara, cares, careto, careta, caretes – cara de car (que coste mols dinés)cara, caras
carabina – les carabines de Beseit (Emilia, Bárbara), la casa ere la de enfrente del Lilo – tipo de escopeta – acompañantescarabina: escopeta, fusil, mosquetón –
acompañante, doncella, trotona
caráctercarácter
caracterissassió , caracterissassiónsCaracterización, caracterizaciones
característic, característicscaracterístico, característicos
característica, característiccaracterística, característico
característiquescaracterísticas
caragol, caragolscaracol, caracoles
carajillo, café en licor, carajilloscarajillo, café con licor
caramañola, carbassa vineracalabaza vacía para poner vino
carantoñes, mimos, carantoña (cara Antonia no)carantoña, carantoñas, mimos
carassa, careta per a disfrassásmáscara, careta
caravista, caravistes (tubots)ladrillos caravista
carbassa , carbasses , vore badoc : es la flo de la carbassera – de carbassa, en poca ña massa calabaza, calabazas – de calabaza, con poca hay demasiado
carbasseta, carbassócalabacín, calabaza pequeña
carbaza , carbassacalabaza
carbócarbón
carbóns (cabróns no)carbones (cabrones no)
carcañadacarcajada
carcañades, carcañáescarcajadas
carchofa, carchofera, carchofes, carchoferes, penques de carchofera (com lo cart o card)alcachofa
carchoferacardo de la alcachofa
carchot, carchots (vore calvot)golpe en la cabeza
cardá, pentiná la llana / avui en día se pentine un atra clase de llana cuan se carde – cardo, cardes, carde, cardém o cardám, cardéu o cardáu, cárden – cardaría – cardaré (si me díxen) – cardat, cardadacardar la lana
cardadócardador
cardelines (vore cagarnera), cardelinetesjilgueros, jilguerillos
cardenal, cardenalscardenal, cardenales
cardencha, cart, card, Dipsacus fullonum, cardenchesDipsacus fullonum, la cardencha, baño de Venus, carda, cardo de cardadores, cardo, cardoncha, dípsaco, peines, raspasayos o vara de pastor, es una planta natural del hemisferio norte que se ha aclimatado también en Suramérica.
cardinal, cardinals (puns, geografía)cardinales, puntos, geografía
caréixe, no tíndrecarecer
careixíecarecía
careta, caretes – careta del gorrino per a rostícarita, caritas – cara del cerdo (para comer)
caridatcaridad
cariñá, cariñás (vore añorá, añorás)añorarse
cariñocariño
cariñós, cariñosos, cariñosa, cariñoses, cariñoset, cariñosetacariñoso, cariñosos, cariñosa, cariñosas
cariñosamencariñosamente
caríssia, caríssies, (acarissiá)caricia, caricias
caríssimcarísimo
caríssima – chaic, avui m´hay tombat a una tía que estabe boníssima, un cul, unes mamelles ! – Y de cara ? – De cara, caríssima !Carísima – hoy me he tirado a una tía que estaba buenísima, un culo, unas tetas ! – Y de cara ? – De cara, carísima !
caríssimescarísimas
caritatiu (solt de perres)caritativo
caritatívamencaritativamente
carmessí, rochcarmesí, rojo
carn, carns, carneta, carnetes – (Beseit : ah qué carneta, qué carneta !) – chicha, chichescarne
carnalmencarnalmente
carnálscarnales
carnavaladacarnavalada
carnestoltes, carnaval, antic castellá carnestolendas (hermana Marica de Góngora)carnaval
carnet, carnetscarnet, carnets
carneta (carn), chichacarne, chicha
carnissé, carnisseracarnicero, carnicera
carnissería, carnisseríescarnicería, carnicerías
carnós, carnosos, carnosa, carnosescarnoso, carnosos, carnosa, carnosas
carnscarnes
carnús, carnussa (a Beseit no signifique res de carn o carroña, se li diu an algú que se fa lo espavilat o espabilat, espavilada, espabilada, o que te la vol fótre, pocavergoñapocavergüenza y similares, no tiene el significado de carne o carroña.
carnussades (carnús)carnuzadas (ver carnús)
caro (tipo de mussol)cárabo (tipo de búho)
carolá, cantá caroles, antigues cansóns (Italia)carolar, cantar carolas, antigua canción (Italia)
carótida (arteria)carótida (arteria)
carpeta, carpetescarpeta, carpetas
carpetadacarpetada
carpidet de fret, fredheladito de frío
carpit, carpida (fret, fred)helado de frío, helada
carquiñol, carquiñols, pasta, mol dura, ous, amelesPasta de harina, huevos y almendra machacada, a la que luego se le da varias formas.
carracla (carrau), carracles – carraclo (traste)instrumento de madera, matraca
carrasca, carrasques, carrascal (qué bonica serenata), carrascot, carrascotscarrasca, encina, carrascas, encinas
carraspeche, carraspegecarraspea
carraspejá, carraspechácarraspear
carrau (matraca)instrumento de madera, matraca
carré, carrés, carreret, carreró, carrerons, carrera al Mezquín y en altoaragonéscalle, calles, callejón
cárreccargo
carrechá una cárregaacarrear una carga
carrechadós, carrejadós, trineo (Queretes)

carrechadós, carrejadós, trineo (Queretes)

 

apero para acarrear una carga con un mulo, asno, etc
carrechálaacarrearla
cárrecscargos
cárregacarga
Carregá – carregán (g) – carrégo, carrégues, carrégue, carreguém, carreguéu, carréguen – carregat, carregada – carregaría – carregára – carréga fort ! – te la has carregada (o carregat)cargar
cárrega, cárreguescarga, cargas
Carregadacargada
carregadescargadas
Carregat – ya te las has carregat !Cargado – ya te la has cargado !
carregocargo
carrégoscargues
carréguecarga
Carrera – de córre – carré a La Codoñera y en altoaragonés carrera de correr – calle
carrera (carré a La Codoñera, aragonés, la zaguera carrera a la zurda) – carrera de sacs, carrera de coches, etcCarrera – calle
carrerescarreras
carreret, carreretacallecica, callecita – carrera corta o pequeña
carreró (lo), carré estret, o sense eixidacallejón, calle estrecha o sin salida
carréscalles
carret, carreta, carrets, carretes – Encara men enrecordo de sa mare de José Luis del tubo en un carret venén peix a Beseitcarrito, carritos, carreta, carretas
carretell, carretells – barrica, barriquesTonel, toneles, barril, barriles, barrica, barricas
carretelletbarrilito, barriquilla
carretellotbarrilote, barricota
carreteracarretera
carreterescarreteras
carretilla, carretillescarretilla, carretillas
carretscarritos
Carril, carrilsCarril, carriles
carro, carros, com lo de Manolo Escobar, en sobrebaranes – la constelassió del carrocarro, carros, como el de Manolo Escobar – barand
carroll, carrolls (de raím)racimo, racimos
carroña, carroñé, carroñeracarroña, carroñero, carroñera
carrossa, carrosses, com les de Valljunquera a festes de San Miquialcarroza, carrozas, como las de Valjunquera en fiestas de San Miguel
carrosseríacarrocería
carrucha (curdiola, polea)Carrucha, garrucha, polea
carrusselcarrusel
cart , card, cart de tres punches, cart que fa cachurros – penques de cart (en salsa de ameles, bechamel)cardo
carta, cartescarta, cartas
cártel (de la droga)cártel (de la droga)
carteletcartelito
cartellcartel
cárter (motor)cárter (motor)
cartera, carteres – cartereta, carteretescartera, carteras – carterita, carterites
carterescarteras
carteretacarterita
carterocartero
cartilla, cartillescartilla, cartillas
cartó (papé) – cartó de vime per a traure fem – cartrócartón (papel) – cesto de mimbre para sacar estiércol
cartográficacartográfica
cartonetcartoncito
cartonetscartoncitos
cartóns, cartrónscartones
carts, cardscardos
cas de un ferramén (vore arpióc), part de detrás del arpioc o atres ferramentes, per a tallá arraíls o herbes dures. – Fóteli una cassada !parte de atrás de algunas herramientas como el “arpioc” o azada, de hierro, para cortar hierbas duras, raíces. – Pégale con el cas !
cas, casoscaso, casos
casá , caso, cases, case, casém o casám, caséu o casáu , cásencasar
casa, cases, caseta (de nines), casetescasa, casas, casita (de muñecas), casitas
casaben (se)casaban (se)
Casada, casades – cassada es de cassá, matá un animal O un cop en lo CAS de un ferramén, arpioccasada, casadas
casáe, casabecasaba
casáen o casaben (se)casaban (se)
casáes, casabescasabas
casálcasarlo
casal, casals, puesto de reunió, hogar dels jubilats, casal dels agüelos, barsitio de reunión, hogar del jubilado, bar
casálacasarla
casálescasarlas
casámcasarme
casamén, casaménscasamiento, matrimonio, boda, casamientos
casamenté, casamentera, persona que busque parella a datres.celestino, celestina
casán (g)casando
casánsecasándose
casarémcasaremos
casaríencasarían
casás , yo me caso , cases , case , casém o casám , caséu o casáu , cásen – si yo me casara – casaría – casaré – casat, casadacasarse
Cásat – si vols casát be, cásat al carré (al teu carré se entén, aon coneixes a la gen.Cásate – si quieres casarte bien, cásate en TU calle (donde conoces a la gente)
casat, casatscasado, casados
casátoscasaros
casatscasados
cascá, cascáspegar, pegarse
cascabecascaba
cascabencascaban
Cascála – cascá – chafá, quebrá, quebrantá, fracturá, fragmentá, rajá, obrís, esbatussá, pegá, surrá, arreá, fótre cops, charlá, charrá, parlotejá, fótreli a la llenguaCascarla – cascar – romper, quebrar, quebrantar, fracturar, fragmentar, rajar, hender, abrirse, atizar, pegar, vapulear, zurrar, arrear, golpear, charlar, charlotear, parlotear, rajar, pegar la hebra, darle a la lengua
cascarrulles (a), a costes, ancostes, a la esquena, a les costelles, etca la espalda
cascássela (la sigala), fes una palla, pallesmasturbarse un hombre, masturbación, paja, pajas, pajero
cascátelacascártela
cáscatelacáscatela
cascátospegaros
Casco, cascosCasco, cascos
casera, de casa, caseres – Caseres es un poble de Tarragona, prop de Calaseitcasera
casetacasita
caséulacasadla
casicasi
casolana, de casa, caseracasera
casoncasen
casori, bodacasorio, boda
casos (cas)casos (caso)
casota, casotescasucha, casuchas
casqueta, casquetes, panellet, panellets – de chocolate – a la paella (típiques del forn de Llerda a Queretes)pastas dulces con confitura de calabaza (de cabello de ángel), hay otras de chocolate, a la sartén
casqueta, casquetes, pasta dolsa al forn, rellena o farsida de confitura de carbassa y aiguardén. Tamé ñan de chocolate O a la paella – coquetes a Aiguaiva – baixéu les coquetes, baixéu lo vi blanc, baixéu a X sentada en un banc – panelletspastas dulces con confitura de calabaza y aguardiente, tb hay de chocolate. Hay otras a la sartén.
cassa, cassera, cassá un animal, cassán (g)caza
cassadócazador
cassadó, cassadós, cassadora, cassadóscazador, cazadores, cazadora
cassadora (roba)cazadora (ropa)
cassadóscazadores
cassalla, cassalles, cassalleta, cassalletescazalla, anís aguardiente
cassálscazarlos
cassán (g)cazando
cassat, cassadacazado, cazada
cassecaza
casseracaza
cassera (cassa, verbo cassá)caza
casserío, masada, mascaserío, masía
casset, cassetscassette, cassettes
cassola, cassoles de fang – A Fransa es tamé lo minjácazuela, cazuelas, cuenco de barro
Cassoleta, cassoletescazuelita, cazuelitas
cassualidatcasualidad
Cassulla – Gasulla tamé es apellit, de Valderrobres per ejemplecasulla
casta, castescasta, castas
castañ (coló)castaño (color)
castaña, castañes – castañada : la vespra de totsáns, tots los sáns, 31-10castaña, castañas – víspera de todos los santos
castañécastaño
castañejánli les denscastañeándole los dientes
Castañola, castañoles, instrumén de fusta per a ballá la jota. Les castañoles tenen la forma de la clasca de la castañacastañuela, castañuelas
castell, castells, castellet, castellets castillo, castillos, castellano, castellito
Castellá – A Beseit es una zona, uns carrés, entre lo carré pla y la plasa, carré Doctor Fleming.Castellano – zona cerca de un castillo
CastellanaCastellana
castellanissassió, castellanissassiónsCastellanización, castellanizaciones
castellánscastellanos
castellés, persones que formen un castell, tradissió catalana copiada de la moxiganga de Algemesípersonas que hacen un castillo, tradición catalana copiada de la moxiganga, mojiganga de Algemesí
CastellóCastellón
castescastas
castic, cástic – té los dinés per cástic – castics, cásticsCastigo – tiene “los dineros” por castigo
castidatcastidad
Castigá – castigo, castigues, castigue, castiguém o castigám, castiguéu o castigáu, castíguen – castigara – castigaré – castigaría – este té los dinés per cásticcastigar
castigada, castigadescastigada, castigadas
castigálcastigarlo
castígalcastígalo
castígamcastígame
castigat, castigatscastigado, castigados
castigon (que te)Que te castiguen
casto, castoscasto, castos
casualidatcasualidad
casualméncasualmente
cataclismocataclismo
catalá, catalánscatalán, catalanes
catalana, catalanescatalana, catalanas
catalanísencatalanizan
catalanistes com los de la Ascuma de Calaseit, associació cultural del Matarranya.catalanistas como los de la Ascuma de Calaceite.
catalánscatalanes
Catálec, catáleg, catálogocatálogo
catalejo, catalejos (vore allargavistes, llargavistes)catalejo, catalejos
Catarata, catarates – Yo men sé de un que se va morí de catarates. – Cóm, a la operassió? – No, lo van espentá.Catarata, cataratas
catastre, catastrescatastro, catastros
cátedracátedra
catedral, catedralscatedral, catedrales
catedrátic, catedráticscatedrático, catedráticos
Categoría, categoríes – aixó está de categoríaCategoría, categorías – esto está muy bueno
caterva , caterves, molta gen o cosescaterva, muchedumbre, mucha gente, muchas cosas
católic, católics, católica, católiques – Va di la Isabel de Castilla un día: Avui no me trobo mol católica. Y se va morí.católico, católicos, católica, católicas
catorse, catorze, 14Catorce, 14
catre , llit, catres, llitscatre, cama, catres, camas
cau, caus, forats o covetes aon viuen los animals – cado en aragonésmadriguera, madrigueras
cauchocaucho
caudalcaudal
cauen, cáuencaen
cauráncaerán
caurecaer
caure, caigo, caus, cau, caém, caéu, cáuen – caiga, caigues, caigue, caiguém, caigáu, cáiguen – caigut, caigudacaer, caerse
causcaes
causa, caussacausa
causabe, caussabecausaba
Caussá (causá) – causso, causses, causse, caussém o caussám, causséu o caussáu, cáussen – caussaría, si yo caussára – caussa, causses causar
caussán (g) causáncausando
caussatcausado
caussecausa
caussescausas
causséucauséis
Cauta, cautes, precavuda, precavudesCauta, cautas, precavida, precavidas
cautamencautamente
cautelacautela
cautelós, cautelosacauteloso, cautelosa
cautivácautivar
cautiveri, captiveri, a la presócautiverio, en prisión
cautividatcautividad
Cavá – cavo, caves, cave, cavém o cavám, cavéu o caváu, cáven – cavat, cavada – entrecavá – entrecavat, entrecavada – si yo cavára, cavaré, cavaría – cáva este tros a estall !cavar
cava (beguda)cava
cava (que yo)que yo cave
cavall, caball, cavalls, caballscaballo, caballos
cavalló, cavallóns, caballó, caballónscaballón, caballones (de tierra)
caván (g)cavando
cavatcavado
cávec (cavegueta gran)azadón
cavegueta , eixada, aixada, eixadella, aixadella – caveguetes, eixades, aixades, eixadelles, aixadellesazada, azadas
Caverna, cavernescaverna, cavernas
cavilácavilar
cavilabe, caviláecavilaba
cavilaben, caviláencavilaban
cavilán (g) – cavilán o colom 🙂Cavilando – cavilando o paloma 🙂
Cavilassió, cavilassiónsCavilación, cavilaciones
cavilatcavilado
caviléucaviláis
cazadora, cassadoracazadora (ropa)
cazo, cazoscazo, cazos
cebra, cebrescebra, cebras
celossíes, celossíacelosías, celosía
cenicero, sendré (sendra)cenicero
censo, censoscenso, censos
censurácensurar
censura, censurescensura, censuras
cero, ceroscero, ceros
césped, herba dels cams de fútbol, pistines, etccésped
chafáromper, chafar
chafacarros, trencacarrosrompecarros
chafadesrotas
chafades, chafatsrotas, rotos
chafáe, chafaberompía
chafáes, chafabesrompías
chafaet, chafadetroto
chafálaromperla
chafánlarompiéndola
chafanserompiéndose
chafardé, chafardera, chafardés, chafarderes (bachillé) – correvesydísli, intermediari, tersécotilla, cotillas – alcahuete, correveidile, intermediario, mediador, tercero
chafardejáalcahuetear, cotillear
chafáre (ell, ella)rompiera, rompiese
chafat, chafadaroto, rota
chafats, chafadesrotos, rotas
chafáuRompéis – romperlo
chaforompo
chagán, gigán, jagángigante
chal, chals (roba) – chal (gel a Valjunquera y La Fresneda)chal, chales – hielo
chaláem, chalabemdisfrutábamos
chalecochaleco
Chalera – chaládisfrute, diversión – disfrutar
chalet, chaletschalet, chalets, chalé, chalés
Chalupa, chalupesLa chalupa es un tipo de embarcación pequeña de rescate, que puede ser propulsada a vela, a remo, o a motor
chambergo (roba), jaqueta llarga a modo de cassaca, cassadoraChambergo. Chaqueta larga a modo de casaca. Sombrero de ala ancha y flexible levantada por un lado que se sujeta con una presilla o un adorno a una copa baja más o menos acampanada.
chambra, blusa femenina del siglo XIX. – Habitassió (chambre fransés)chambra, prenda de ropa interior femenina o infantil, generalmente de lino o algodón, de hechura ancha y recta, sin cuello y con escote de distinto tipo, de manga larga o sin mangas, que cubre el tronco hasta la cadera.
chaminera, enchumenera, chamineres, enchumenereschimenea, chimeneas
champouirau, chapurriauchapurriau
champourrau, chapurriatchapurriau
chándalschandals
chandre , gendre, chandres, gendresyerno, yernos
chánsa, chansa, broma, burla, befa, cuchufleta, guassachanza, broma, burla, befa, cuchufleta, zumba, chacota, guasa
chaparro, chaparra, persona baixetachaparro, bajito, bajita, chaparra
chapat, chapadachapado
chapotejáchapotear
chapurreau, chapurriauchapurriau
chapurrejá, parlá mal un idioma extrangé. Yo no chapurrejo res, yo parlo chapurriau. – chapurrejo, chapurreges, chapurrege, chapurregém, chapurrejáu, chapurrégen – yo chapurrejaría – si yo chapurrejára – chapurrejaré – chapurrejat (p) – chapurreján (g) – hablar de manera dificultosa un dialecto o lengua, pronunciando de manera incorrecta y empleando en ella vocablos, expresiones y giros extraños o exóticos. Exactamén lo que fan los catalanoparláns, que parlen mal lo chapurriau, ocsitá, aragonés, mallorquí, valensiá, portugués, galego, romance, italiá, rumano, etc, pronúnsien los plurals en AS com ES (aquestas : aquestes) perque los u va maná Pompeyo Fabra, y fan aná expresións, paraules y giros exótics. Les que no se inventen són robades o calcos de estes atres llengües romániques próximes, y algunes casi idéntiques al latín (escrúpol : scrupulum). chapurrear, Hablar de manera dificultosa un dialecto o lengua extranjera, pronunciando de manera incorrecta y empleando en ella vocablos, expresiones y giros extraños o exóticos.
chapurriat, chapurriauchapurriau
Chapurriau : Dicsionari “Lou Tresor dóu Felibrige“, de Frédéric Mistral, pg 528 : Champouirau (rom. Champoiral) n. de l. et s.m. Champoiral (Gard) On appelle ansi “champouirau” ou “champourrau” un jargon composé d’espagnol, d’italien, de portuguès et de provençal, parlé par des étrangers que frequentent nos côtes. On donne le même nom à ces étrangers. – Un chapurriau es una persona que parle chapurriau. Chapurriaus.CHAMPOUIRAU (rom. Champoiral) n. del. y s.m. Champoiral (Gard) Llamamos así “champouirau” o “champourrau” una jerga compuesta de español, italiano, portugués y provenzal, hablada por extranjeros que frecuentan nuestras costas. A estos extraños se les da el mismo nombre.
chapussachapuza
chapussera, chapusserochapucera, chapucero
chapussó, chapussónschapuzón
chaqueta, jaqueta, chaquetes, jaqueteschaqueta, chaquetas
charco, charcoscharco, charcos
charcutería (carnissería)charcutería (carnicería)
chardí, jardí, chardíns, jardíns, vegé, vergésjardín, jardines
chardiné, jardiné, chardinés, jardinés, chardinera, chardineres, jardinera, jardineresjardinero, floricultor, cultivador
charlatán, que charre molcharlatán
Charrá – charro, charres, charre, charrém o charrám, charréu o charráu, chárren – si yo u charrara – charraría – charrarécharlar, hablar
charrabencharlaban
charrada, charradesCharla – charlada – dicho, cuento
charradó, charradóscharlador, charladora
charradora, charradorescharladora, charladoras
charráen o charrabenhablaban
charraire, charrairahablador, habladora
charrán (g)hablando
charrehabla
charrenhablan, charlan
charrohablo
chascáchascar
chassis de un cochechasis
chato, chata, chatos, chateschato, chata, chatos, chatas
Chau, jau, jou, chaus, jaus, jousyugo, yugos
chauchá, aixó me chauche, no me chauchegustar, apetecer
chaucháe o chauchabe (o no)gustaba
chauchánligustándole, apeteciéndole
chauche, no me chauche, no me agrade, no me apetix, m´apetixno me gusta, no me apetece
chelá, geláhelar
cheláes, chelades, geladesheladas
chelán, gelán (g)helando
chemec, gemecgemido
chemecángemiendo
Cheminera, Chaminera, enchumenera, chemineres, chamineres, enchumenereschimenea, chimeneas
chen, gengente
cheneral, general, chenerals, generalsgeneral, generals
Chens, gens – Les chens, la chen de Valjunquera – No tením chens de temóGentes – la gente, las gentes de Valjunquera – No tenemos nada de miedo
Chepós, geput, cheposa, gepuda, que té chepa, gepa, jorobaJorobado, chepudo, jorobada, chepuda, que tiene chepa o joroba
chermá, chermana , germá (maño), germana (maña)hermano, hermana, maño, maña
Chermá, chermana , Germá, Germanahermano, hermana
chermá, germáhermano
chermana, germanahermana
chermanes, germaneshermanas
chermáns, germánshermanos
chicchico
chica, chiques, chiqueta, chiquetes, chiquet, chic, chicschica, chicas, chiquilla, chiquillas, chiquillo, chico
chicarrón, chicarronachicarrón, chicarrona
chicha, se li diu als chiquets o chiquetes, carnchicha, carne
chicharra, sigarra – latín cicādacigarra
Chicharres, sigarrescigarras
chicschicos
Chillá – cridá, quirdá, alsá la veu, aullá, berreá, protestá, queixás, chirriáchillar, gritar, vocear, vociferar, aullar, berrear, protestar, quejarse, chirriar
chillabechillaba
chillán (g)chillando
chillit, chillitschillido, chillidos, grito, gritos
chimpanséchimpancé
chincháchinchar
chinchón, chinchona, que chinchechinchón, chinchona, que chincha
Chinebre, chinebres, ginebre, ginebres – iuniperusenebro, enebros
Chino chano (caminán)caminando chino chano (antena Aragón)
chino, chinos, china, China, chineschino, chinos, china, China, chinas
chinoll, ginoll, ginolls, chinolls / José Miguel Gracia Zapater cullíe codoñs a ginollóns al seu poble, La Codoñerarodilla, rodillas
chiñolls, ginollsrodillas
chipi-chape, zipizapechipi-chape, zipizape, golpe, encuentro violento de dos cuerpos. Riña ruidosa o con golpes.
chipiat, chipiadachipiado, chipiada, mojado, mojada
Chiquetniño
chiquetaniña
chiquetesniñas
chiquetsniños
Chiquillería, chiquillada, sagalería, travessura, malesaChiquillería , chiquillada, niñería, travesura, chicada, puerilidad
chirá, girágirar
chirám, girámgirarme
chire, giregira
chiren, girengiran
chirigaita, sandía, síndria, patilla, aiguameló o meló de aigua – sindiyya a Irán – Citrullus lanatuschirigaita, sandía, síndria, patilla, aguamelón o melón de agua
chirigol, varies verdures mesclades, sobre tot carbassa, patacapisto, varias verduras mezcladas
chirla, chirles (vore almeja, pichina)almeja, almejas, chirla, chirlas
chirnet, cop al cap, barroco, chichónchichón
chiro, girogiro
chirrina, quirrina (aixina se cride o quirde a la cabra, cabres)Así se llama a las cabras
chirrit, chirritschirrido, chirridos
Chismosa, chismosesChismosa, chismosas
Chispa, chispesChispa, chispas
chispejáchispear
chispejáns (los ulls)chispeantes (los ojos)
chispejechispea
chispeschispas
chispetachispita
chisquero , mechero de corda, mechachisquero, mechero de mecha o cuerda
chiste, chistes – sabéu aquell que diu que ere un lingüista buscán boletschiste, chistes
chistera, chistereschistera, chisteras
chistorra, chistorreschistorra, chistorras
chit, rechitobrote de un árbol
chitáacostar
chitada, gitadaacostada
chitano, gitano, chitana, gitanagitano, gitana
chitásacostarse
chitat, gitatacostado
chítat, gítat !Acuéstate !
chiten (se), se giten, gíten, chítense acuestan
chitón (está callat, calladet)chitón, estar callado
choc, jocjuego
chocáchocar
chochonachochona
chocolate, chocolateschocolate, chocolates
chocolaterachocolatera
chocschoques
chófer, chófers, conductó, conductós, conductora, conductoreschófer, chóferes
chona, chonescoño, coños, vulva, vulvas
chop, chops – chop, chopo, chopos, chopa, chopeschopo, chopos – mojado, mojada
chopera, aon ñan uns cuans chopschopera, donde hay varios chopos
chopet, chopeta, chopmojado, mojada
choque, choqueschoque, choques
Chorisset – Lo dijous lardero a Alcañís se fa esta festa, el choricerChoricito – el jueves lardero en Alcañiz se hace esta fiesta, el choricer
chorisso, churís, choríschorizo
chorissos, churissoschorizo, chorizos
chornal, jornaljornal, salario
chornalé, jornaléjornalero
chorráchorrar
chorráchorrar
chorrada, chorradeschorrada, chorradas
chorradeta, chorradeteschorrito, chorritos
chorránlichorrándole
chorret, chorretschorrito, chorritos
chorro, chorroschorro, chorros
chotet, chotetschotillo, cabritillo, cabrón joven
choteta, chotetes, cabreteschotilla, cabritilla
chovenets, jovenetsjovencitos
chóvens, chove, jóvens, joves, jovejóvenes, joven
chubilat, jubilatjubilado
chubilats, jubilatsjubilados
chucheschuches
chucho, goschucho, perro
Chuclá (chupá, mamá) – chuclo, chucles, chucle, chuclém, chucléu, chúclen – chuclat, chuclada – chuclara, chucáres, chucláre, chuclárem, chucláreu, chucláren – chuclaría, chuclaríes, chuclaríe, chuclaríem, chuclaríeu, chuclaríenchupar, mamar
chudissial, judissialjudicial
chufa , chufes , horchatachufa , chufas , horchata
Chuflá ,chulásilbar
chugá, jugájugar
chugaba, jugabajugaba
chugabe, jugabe, jugáejugaba
chugada, jugadajugada
chugadó, jugadójugador
chugadós, jugadósjugadores
chugáe, chugabe, jugáe, jugabejugaba
chugáen, chugaben, jugaben, jugáenjugaban
chugál, jugáljugarlo
chugán (g) jugánjugando
chugaríen, jugaríenjugarían
chugat, jugatjugado
chugo, jugojuego
chugue, júguejuega
chuguém, juguémjugamos
chúguen, júguenjuegan
chuissi, juissijuicio
Chulá – chulo, chules, chule, chulém, chuléu o chuláu, chulen – chuflá – si yo chulára – chularía – chularé – chulaba – follá, cardáSilbar – follar
chulabe, chuláesilbaba
chulabensilbaban
chuláen o chulabensilbaban
chulán (g)silbando
chulesilba
chulen, chúlensilban
chuleríachulería
Chulería, chuleríesChulería, chulerías
chulet, chulets – mote de La Fresnedasilbato, silbatos
chulitsilbido
chulitssilbidos
chulla, chulles (de carn) – chuleta es per a copiá a classe, a escolachuleta (de carne)
Chumá – ya chume la fonmanar, emanar – ya mana la fuente
chumabe, chumáeemanaba
chumáen, chumabenemanaban
chumáli (sang de la ferida)emanarle (sangre de la herida)
chumán (g)manando, emanando
chun, chuns, jun, junsjunto, juntos
chun, junjunto
chuní, chuñí (juñí, ajuntá, ficá lo jou)unir, ayuntar (poner la yunta), ajuntar
chuníeunía
chuníenunían
chunímunimos
chuníssenunen
chuns, junsjuntos
chunta, junta – com la chunta aragonesista (CHA) – la chunta entre dos recholes, reijolesJunta – CHA – la junta entre dos baldosas
chunten, achunten, junten, ajuntenajuntan
chuntes, juntes, achuntes, ajuntesJuntas
chunteta, juntetajuntita
chuntetes, juntetesjuntitas
chuntets, juntetsjuntitos
chuñ, juñjunio
chuñitsUnidos, ajuntados
Chupá – chupo, chupes, chupe, chupém o chupám, chupéu o chupáu, chúpen – chupat, chupada – chuparía, si yo chupára – chúpa que yo te aviso ! (vore mamá)chupar
Chupa , jupa – chopa, chop (bañat), chopet, bañadinachupa, cazadora – mojadura, empapamiento
chupabenchupaban
chupálachuparla
chupán (g)chupando
chupat, chupadachupat, chupada
churá, jurájurar
churat, jurat – lo de un jusgatJurado – el de un juzgado
churís, churíssos, chorís, choríssoschorizo, chorizos
churreríachurrería
churrería, churreríeschurrería, churrerías
churrero, churrerachurrero, churrera
churro, churroschurro, churros
Churuvía, churuvíes, Pastinaca sativa (de pastinaca ve la pastanaga, safranória, safandória) – es una arraíl, hortalisa, mol relassionada en la safranória, pero mes blanca y en un gust mol diferén.chirivía, Pastinaca sativa, parsnip en inglés, es una raíz que se emplea como hortaliza, muy relacionada con la zanahoria, aunque más pálida y con un sabor muy diferente.
chusgat, jusgatjuzgado
chustet, justetjustito, justico
chusteta, justetajustita, justica
chustificá, justificájustificar
chustíssia , justíssiajusticia
chuventut, juventutjuventud
Cibá, sibá, sibada – maltacebada (cereal) – malta – gramínea
Ciduricha , sadurichaajedrea
ciego, ciegos, ciega, ciegas – célio a Tortosa (Quico) – sego, segos, sega, seguesciego, ciegos, ciega, ciegas
ciervo, ciervos – sérbol, sérbolsciervo, ciervos
Cigüeña , cigüeñes, sigüeña, sigüeñesCigüeña , cigüeñas
cine, sine (del gatet)cine (del gatet, mote de Valderrobres)
Cingle , singlecorte vertical en una montaña
circo, circoscirco, circos
Cirga, sirga, maroma, soga, corda, cablesirga, maroma, soga, cabo, cuerda
cirugíacirugía
cisne, cisnes – Del fransés antic cisne, del griego κύκνος (kíknos)cisne, cisnes
cla, clasclaro, claros
Cla, clas, claret, clarets, clareta, claretes, clara, claresclaro, clarito, clarita
clapé, clapésmontón, montones
clara, claresclara, claras
claramenclaramente
Clarejá – te claregen les orelles, me díe José Francisco Tejedor (polaco, purito) de ValderrobresClarear – te clarean las orejas
claresclaras
claridatclaridad
claríssim, claríssimsclarísimo, clarísimos
claríssima, claríssimesclarísima, clarísimas
claríssimamenclarísimamente
clarividénsia, perspicássia, sagassidat, dissernimén, intuissió, talentoclarividencia, perspicacia, perspicuidad, sagacidad, discernimiento, intuición, lucidez, talento
claró, clarós – llum, lluminosidat, resplandó, brillo, fulgor – pressisió, lucidez, perspicuidat, sinseridat, franquesa, espontaneidatclaridad, claridades – luz, luminosidad, claror, resplandor, brillo, fulgor, precisión, lucidez, perspicuidad, sinceridad, llaneza, franqueza, espontaneidad
claro, claros – Tomás Bosque de La Codoñera parle chapurriau ? – Pos claro ! – un claro al bosqueClaro – pues claro ! – un claro en el bosque
clasca, clasques – marisc, marisc – clasca de les ameles (vore clofo)cáscara, cáscaras – marisco – almendras
clasques, clascacáscara, cáscaras – marisco – almendras
classeclase
classesclases
clássicaclásica
classificáclasificar
classificaben, classificáenclasificaban
classificáen o classificabenclasificaban
clássiquesclásicas
clatell, clatellsnuca, nucas
clatellada, clatellades, cop al clatellgolpe en la nuca, colleja
clatellot, clatellada, cop al clatellgolpe en la nuca, colleja
claullave
clausllaves
claustre, claustroclaustro
claustres, claustrosclaustros
claváclavar
clavabeclavaba
clavabenclavaban
clavada, clavades, clavat, clavatsclavada, clavadas, clavado, clavados
clavadesclavadas
clavásclavarse
clavatclavado
claveclave
Clavell, clavellsclavel, claveles
clavellineraPlanta, clavel
clavellineresplantas, claveles
Clavija, clavijesclavija, clavijes
cliéncliente
cliénsclientes
clientelaclientela
clientesclientas
climaclima
climatissadaclimatizada
climatológicclimatológico
clofo, clofos de les ameles, anouspiel de las almendras o nueces (verde)
Clot, clots – Clota es un vi de Mas de Torubio, la finca se diu aixina, aon está lo pouagujero
clotet, clotetsagujerito
clucá un ullguiñar un ojo
clucaina, clucaines – fluoressén, floressén – los ullsparpadeo de los ojos o de un fluorescente
coa, coes, cóa, cóes, coga, coguescola, colas
coaguladacoagulada
coagularácoagulará
coagulassiócoagulación
coagulatcoagulado
coartá, cohibí, coacsioná, contíndre, limitá, refrená, restringí, sujetá, aguantácoartar, cohibir, coercer, coaccionar, contener, limitar, refrenar, restringir, sujetar
cobalto, cobaltcobalto
cobard, cobards, cobart, cobartscobarde, cobardes
cobardíssim, cobardíssimscobardísimo, cobardísimos
cobart, cobartscobarde, cobardes
cobertó (al llit), vore bánua, vánuacolcha, edredón
cobertora , tapa, cobertres, tapes, cobertera, coberteres tapa para cubrir cacerolas
Cobrá – cobro, cobres, cobre, cobrém, cobréu, cóbrencobrar
Cobra – serp – cuan yo cobraCobra – serpiente – cuando yo cobre
cobrabe, cobráecobraba
cobrabes, cobráescobrabas
cobrálacobrarla
cobrán (g)cobrando
cobránlacobrándola
Cobre – lo fil de cobre lo van descubrí dos cataláns estirán de una perraCobre – el hilo de cobre lo descubrieron dos catalanes tirando de una “perra” moneda.
cobrissa, cobrís (del coló del cobre)cobriza, cobrizo (del color del cobre)
coc, cocs – en poma, en anous, rápit, coca de San Juántorta, tortas (pasta dulce) – con manzana, nueces, rápido, coca de San Juan
coca, coques (coc) – planta de la que se fa la cocaínatorta, tortas (pasta dulce)
Coca, coques, coc, cocstorta, tortas
coche, coches, auto, autoscoche, coches, auto, autos
cochera, cocherescochera, cocheras, garaje, garajes
cocodrilo, cocodriloscocodrilo, cocodrilos
coctelera, coctelerescoctelera, cocteleras
codificácodificar
código, códigoscódigo, códigos
codíssiacodicia
códol, códul, pedra cantelluda, en cantos. – Un bolo (de riu) es una pedra redona, llisa. Cap de bolo li diuen an algú calvo, y a Manolo lo cantán de Saragossa.piedra con cantos – Un bolo (de río) es una piedra redonda, lisa. – cabeza bolo
codolejá, apedregáapedrear
codoleján (g)apedreando
codoletpiedrecita con cantos
codoñ, codoñs – cotoneum, cotonea (cotó), Cydonia, mela cotogna en italiá (melocotón, vore préssec) – a ginollóns cullía codoñs – codoñs podrits a la punta dels ditsmembrillo (fruta)
codoñatdulce de membrillo
codoñé, codoñésmembrillero, membrilleros
Codoñera (La), lloc (poble) del Mesquí, TeruelCodoñera (La), pueblo del Mezquín, Teruel
codorniu, codornius, guallacodorniz, codornices
códul, códolpiedra
coén, picánpicante, que escuece
coenta, coentespicante, que escuece
coes, coacolas, cola
Coeta, coetes, cogueta, coguetescolitas
coetes, coguetes – del pel – de un animal com lo gorrinoColetas – del pelo – de un animal como el cerdo
coexisténsiacoexistencia
cofí, esportí de espart que servix per a ficá la pasta de la oliva o del raím y prensá – lo cove (cŏphĭnu) es de vimeSe llama cofín a un cesto o canasto hecho de mimbres y a veces, de esparto, de figura cónica, con correas o sogas para llevarlo al hombro.
cófia, cófies, gorret que se fiquen les enfermeres, monges, criadescofia, cofias
cofret, cofretscofrecillo, cofrecillos
coga, coa, cogues, coescola, colas
cogollo, ull, cogollos, ulls (de la colifló, col) – güellocogollo, cogollos (ojo, ojos)
cogueta, coeta, coa, coga, cogues, coescolita
cogulla, cogulles – capucha – Tossal que acabe en punta – serra de la Cogulla – latín cucŭlla – vore cadollacapucha, cogulla
cogullada (muixó) – latín cucullio (“capucha”)cogujada (ave)
cohet, cohets – mote de Calaseit, coheta, cohetescohete, cohetes – mote de los de Calaceite
coíen (coure)escocían
coíns (mosquits)mosquitos
coinsidánsia, coinsidánsiescoincidencia, coincidencias
coinsidícoincidir
coinsidíencoincidían
coinsidís, coinsidixcoincide
coinsidissencoinciden
coinsiditcoincidido
coissa, coixacoja
coissecháe, coissechabe, coixejabecojeaba
coisseche, coixegecojea
coissí, cuixí, coixí, coissíns, cuixíns, coixínscojín, almohada
coisso, cois, coix, coixocojo
coix, coixoscojo, cojos
coixa, coixescoja, cojas
coixejabe, coixejáe, coissechabe, coissecháecojeaba
coixera, coixerescojera, cojeras
Coj – a la coj coj – a la pata coja – coixeján de una camaa la pata coja – cojeando de una pierna
col en pataca, colscol con patata, coles
colacola de pegar
Cóla !vete, huye !
colá, colo, coles, cole, colem, colau o coleu, colenirse, fugarse, colar
coladacolada
coladó, filtro – sedás es mes be una cribacolador, coladero, filtro, tamiz, cedazo, cernedor
coláe, colabecolaba
colatcolado
colchoneta, colchonetescolchoneta, colchonetas
colecuela
colecsiócolección
colectiucolectivo
colectiuscolectivos
colegials, colegialescolegiales, colegialas
colegio, escola, costura, mostracolegio, escuela
colegios, escolescolegios, escuelas
Cólera – l´amor en tems del cóleraCólera – el amor en tiempos del cólera
coléricacolérica
Colesterol – Aniceto /Anisseto/ Gil de Beseit va aná al meche y li va di que teníe colesterol, y ell los díe después a la gen: Cóm sap este home aón ting yo lo coll d´en Querol !colesterol
Colgá – penjá – cubrí de terra (o de dinés)Colgar – tapar con tierra, enterrar, cubrir (o con dinero)
colgabencubrían de tierra
colgatcubierto de tierra
Cólic, cólicscólico, cólicos
colifló, coliflós – grumo o ull de la coliflócoliflor, coliflores – grumo “ojo”
Colilla, colilles de sigarrocolilla, colillas de cigarro
colisseo de RomaColiseo romano
colissió, colissións, choque, topada, topetada, combate, conflicte, enfrentamén, lucha, opossisió, pugna, riñacolisión, colisiones, choque, encontronazo, encuentro, topada, topetazo, combate, conflicto, enfrentamiento, lucha, oposición, pugna, riña
coll, colls, collet – pun de terreno eixecat – Coll d´en Seuma, Coll d´en Querol, Creu del Coll al Pantano de PenaCuello – collado
Collá – del pantano cap a dal, va collá (la neu) – la lleit s´ha collat perque la cabra acabe de criá.Cuajar – del pantano hacia arriba cuajó (la nieve) – la leche se ha cuajado porque la cabra acaba de parir (criar)
colla, colles, peña, peñes – Los de Penarroija baixen en colla a Valderrobres igual mossos vells que sagalets.Cuadrilla, grupo de amigos, peña
collada, colladescuajada, cuajadas
collán (g)cuajando
collaret, collaretscollarcito, collarcitos
colláscuajarse, collares
collchó, colchó, madalapcolchón
collescuadrillas, cuajas
collet, colletscollado, cuellecito, collados, cuellecitos
collóns, tripónscojones, testículos
Colmat – vore cormullcolmado, abundante, copioso, abarrotado, atestado, completo, saturado, lleno, pletórico, almacén, tienda, ultramarinos, coloniales
colmello, colmellos, quixal, quixalscolmillo, caninos, colmillos, canino, molar, premolar
colocuelo
coló, colóscolor, colores
colocácolocar
colocadacolocada
colocadescolocadas
colocáen, colocabencolocaban
colocán (g)colocando
colocatcolocado
colococoloco
colompaloma
colomspalomas
colóniacolonia
colóniescolonias
coloquecoloca
coloquialcoloquial
coloradescoloradas, ruborizadas
coloráncolorante
colorat, coloratscolorado, ruborizado, colorados, ruborizados
colorejácolorear
coloretecolorete
colóscolores
cols, les preferides de Carlicos Puigdemont són les de Brusselescoles, las preferidas de Carlicos Puigdemont son las de Bruselas.
colsada, colsadescodazo, codazos
colse, colze, colses, colzes – colce, colces al Mezquíncodo, codos
columnacolumna
columnescolumnas
comcomo
Cóm ?!Cómo ?!
coma, depressió a un terreno de montañaLoma, depresión en un terreno montañoso. Una loma u otero es una elevación del terreno de poca altura, normalmente de forma redondeada, que viene a ser el primer grado después de la llanura.
comadia, comádia, comédia, comediacomedia
comadreo, chismorreo, murmurassió (vore bachillé)comadreo, cotilleo, chismorreo, murmuración
comadrona, comare, comadrones, comares – pataques, pataques, guíxes y sigróns, qué bones, qué bones, qué bones que són. Viva la comare, viva´l balladó, viva la trompeta del siñó retó, que minge carbassa y cague meló.comadrona, matrona, partera, comadre
Comandán, comandánscomandante, comandantes
comarca, comarquescomarca, comarcas
Comarcal – festa per als sagals y sagales de EGB que se fée cada añ a un poble de la comarca del Matarraña.comarcal
comare, comadronacomadrona, matrona, partera, comadre
combate, lucha, riña, baralla, pelea, conflicte, choque, enfrentamén, batalla, guerra, guiarra, ataque, refrega, escaramussa, lidCombate, lucha, pelea, conflicto, choque, enfrentamiento, batalla, guerra, ataque, refriega, escaramuza, lid, liza
combatiucombativo
combativacombativa
combátre, combatícombatir
comboyá, adulá, afalagá, acompañáagasajar, acompañar
Combregá – combrego, combregues, combregue, combreguém o combregám, combreguéu o combregáu, combréguen – combregára – combregaría – combregaré – ressibí la comunió, péndre la comunió, ressibí a Déu – coinsidí, concordá, obeí, acatácomulgar, recibir la comunión, tomar la comunión, recibir a Dios, coincidir, concordar, obedecer, acatar
combregabe, combregáecomulgaba
combregaríesComulgarías, antiguo comulgaríades
combregaríeucomulgaríais
combregáucomulgáis
comedia, comédia, comádia, comádiescomedia, comedias
Comedián, comediánsComediante, comediantes
comedián, comediantacomediante, comedianta
comédies, comediescomedias
comedimén, moderassió, mesura, prudénsia, temperánsia, templansa, discressió, recatocomedimiento, moderación, mesura, prudencia, temperancia, templanza, discreción, circunspección, recato
Comellassos, zona de Beseit aon se pot trobá lo heliotropo – comella, barrang de la cometa : comella – coma – Los áspres sims y les humils comelles, Canigó – depressió a un terreno de montañaComellassos, zona de Beceite donde se puede encontrar el heliotropo. – alto, cima
comendadó, comendadóscomendador, comendadores
comensá, escomensácomenzar
comensál, escomensálcomenzarlo
comensamén, escomensaméncomienzo
comensatcomenzado
comensencomienzan
comensocomienzo
comentácomentar, explicar, aclarar, glosar, parafrasear, interpretar, apostillar, dilucidar, esclarecer
comentáen, comentabencomentaban
comentarémcomentaremos
comentari, comentariscomentario, comentarios
comentocomento
comérs, comersos (vore botiga y tenda)comercio, comercios
comersiácomerciar, mercadear, negociar, mercantilizar, mercar, tratar, traficar, exportar, importar, vender, comprar, especular, trapichear
comersial, venedócomercial, vendedor
comersiáncomerciante
comersiánscomerciantes
Cometa – asteroide – barrang de la cometa : coma : comellassos (Beseit)Cometa – asteroide – barranco de la cometa : loma : comellassos en Beceite
cometén (g)cometiendo
cometíxcomete
cometixencometen
cométre, cometícometer
cometudacometida
cometutcometido
comissaricomisario
comissáriacomisaria (mujer)
comissaría de los mossos de escuadracomisaría de los mozos de escuadra
comissió, comisió, comissións, comisiónscomisión, comisiones
comissionista, comissionistescomisionista, comisionistas
cómoda (adj), comodonaCómoda , comodona
cómoda, sinfonier (chiffonier), tocadó de siñores (yo mateix), cómodescómoda, comodín, tocador, chiffonier, cómodas
cómodamencómodamente
comodidat, comodidatscomodidad, comodidades
cómodo, comodóncómodo, comodón, confortable, desahogado, agradable, holgado, acomodado, manejable, descansado, adecuado, placentero, comodón, vago, despreocupado
Compadéixe, compadéixes – yo me compadixco, compadíxes, compadíx, compadeixém, compadeixéu, compadíxen – si yo me compadixquera – compadiré – yo me vach compadéixecompadecer, compadecerse, lamentarse, apiadarse, condolerse, dolerse, contristarse, conmoverse, compungirse
Compadíxte !Compadécete !
compañ, compañs, compaña, compañes, compañera, compañeres – Companys : apellit de Luisico lo matamóssens y matacataláns que no pensaben com ell, de ERCCompañero – Companys, Luis, el matacuras y matacatalanes que no pensaban como él, de ERC.
compañera, compaña, compañeres, compañescompañera, compañeras
compañerismecompañerismo
Compañía, CompañíesCompañía, Compañías
comparacompare
compará, comparo, compares, compare, comparém o comparám, comparéu o comparáu, compáren – comparat, comparada, acomparat, acomparada, vore assemellá y concarácomparar
comparable, comparablescomparable, comparables
comparálescompararlas
comparán (g)comparando
comparánlacomparándola
comparárencompararan
comparassiócomparación
comparatcomparado
comparegutcomparecido
comparéixecomparecer
comparémcomparamos
ComparoComparo
comparoscompares
compartí, compartixgo, compartíxes, compartíx, compartím, compartíu, compartíxen – compartit, compartida, compartimén, comparassiócompartir
compartíecompartía
compartíencompartían
compartimén, compartiménscompartimento, compartimiento, división, anaquel, casilla, departamento, apartado, sección, encasillado
compartíxencomparten
compás, compasos (compassos)compás, compases
compassivamen, compasivamencompasivamente
compassió – en passiócompasión – con pasión – piedad, lástima, misericordia, caridad, clemencia, ternura, conmiseración, altruismo, solidaridad, humanidad, compunción, condolencia
compassiucompasivo
compatriota, compatriotescompatriota, compatriotas
compéndrecomprender
compéndre, compendrecomprender
compéndreucomprenderlo
compendríecomprendería
compensassió, recompensacompensación, recompensa, retribución, remuneración, pago, premio, propina, indemnización, compensación, estímulo, galardón, gratificación
compenséucompensáis
competén, competéns, competenta, competentescompetente, competentes
competénsia, competénsiescompetencia, competencias
competícompetir
competidócompetidor
competidóscompetidores
competíencompetían
competín (g)compitiendo
complaí, compláure ?complacer, satisfacer, contentar, agradar, alegrar, halagar, gratificar
complaílcomplacerle
complaítoscomplaceros
complassénsiacomplacencia, satisfacción, alegría, contento, agrado, placer, gusto, deleite, gozo
complejo, complejacomplejo, compleja
complemén, compleménscomplemento, complementos
complet, completscompleto, completos
completa, completescompleta, completas
completá, completo, completes, complete, completém o completám, completéu o completáu, compléten – complet, completat, completadacompletar
completamen – del totcompletamente – del todo
complexió, constitussió, estructura, naturalesa, organisme, figura, apariénsiacomplexión, constitución, estructura, naturaleza, organismo, figura, apariencia
complicá, complicáscomplicar, complicarse
complicatcomplicado
complicáu, compliquéucomplicáis
compllets, completscompletos
compóndre – recompóndrecomponer, recomponer,
hacer, reparar, armar, apañar, restaurar, remendar, rectificar, confeccionar, crear, arreglar, corregir, organizar, constituir, formar, armar, integrar, acomodar, adornarse, acicalarse, arreglarse, ataviarse, emperifollarse, engalanarse, maquillarse, embellecerse, aviarse
compóndrelcomponerlo
compónencomponen
componén (g)componiendo
componén, componéns (de algo)componente, componentes
compongcompongo
componíecomponía
componíencomponían
comporta, comportescompuerta, compuertas
comportaméncomportamiento
comportámoscomportarnos
compórtat !compórtate !
composissió, compossisiócomposición
compositóscompositores
compost, compostoscompuesto, compuestos
composta, compostescompuesta, compuestas
comprá, crompá – compro, compres, compre, comprém o comprám, compréu o compráu, cómpren, crompo, crompes, crompe, crompém, crompéu, crómpencomprar
comprabencompraban
compradó, compradora, compradós, compradorescomprador, compradora, compradores, compradoras
compráe, comprabecompraba
compráem, comprabemcomprábamos
compráen, comprabencompraban
compráes, comprabescomprabas
comprálacomprarla
cómprala, crómpala !cómprala !
comprán (g) aquí una foto meua comprán pa (sone com lo fransés “je ne comprend pas” lo catalá barseluní “jo no comprenc pas”) en chapurriau “yo no compreng”)comprando
compránsecomprándose
comprarácomprará
comprara (yo)comprara, comprase
comprarécompraré
comprare (ell)comprara, comprase
compraríemcompraríamos
compráscomprarse
comprat, comprats, crompat, crompats, comprada, crompada, cromprades, crompadescomprado, comprada, comprados, compradas
compre, crompecompra
comprém, crompémcompramos
compren, crompencompran
comprenéucomprendéis
compreng, comprenccomprende
comprénguescomprendas
compreníecomprendía
compreníencomprendían
comprensiócomprensión
compreses – per a la regla – de compéndrecompresas – comprendidas
compréucompráis
compréuloCompradlo
compréumecompradme
compro, crompocompro
comprobá, comprobo, comprobes, comprobe, comprobém o comprobám, comprobéu o comprobáu, compróben – comprobat, comprobada, comprobassió – confirmá, confrontá, verificá, constatá, sersiorás, compulsá, cotejá, revisá, examiná, escrutá, repassácomprobar, confirmar, confrontar, verificar, constatar, cerciorarse, compulsar, cotejar, revisar, examinar, escrutar, repasar
comprobadacomprobada
comprobán (g)comprobando
comprobatcomprobado
comprobencomprueban
comprobocompruebo
comprometudacomprometida
comprometutcomprometido
compromíscompromiso
compte, comte, conde, comptessa, comtessa, condessaconde, condesa
compulsácompulsar, comprobar, confirmar, confrontar, verificar, constatar, cerciorarse, compulsar, cotejar, revisar, examinar, escrutar, repasar
compunsió, doló, tristesa, sentimén, péssame, pena, arrepentimén, contricsió, remordiméncompunción, dolor, tristeza, sentimiento, pesar, pena, arrepentimiento, contricción, remordimiento, pesadumbre
comú, común, comúns – lo monte comú está siñalisat en un piló blang a la partissió en les finques particulás.Común – el monte común está señalizado con un pilón blanco.
común, comúcomún
comuna, comunes – peña la comuna a Beseit, al carré pla.comuna, comunas
comunal, comú, públic, general, colectiu, familiá, munissipal, comarcalcomunal, público, general, colectivo, familiar, municipal, comarcal
comunicá, comunicáscomunicar, comunicarse
comunicabe, comunicáecomunicaba
comunicaben, comunicáencomunicaban
comunicadacomunicada
comunicálicomunicarle
comunicará, comunicaráncomunicará, comunicarán
comunicassió, comunicassiónscomunicación, comunicaciones
comunicatcomunicado
comunicáuComunicarlo, “comunicallo”
comunidatcomunidad
comunidatscomunidades
comunió, comuniónscomunión, comuniones
comuniquecomunica
cona – Ulldecona , Uyldecona valensiá anticcorteza, piel del cerdo, torrezno – ojo de corteza
Cona, cones, pell del gorrino – del latín *cŭtĭna, derivat de cutis, pellpiel del cerdo, corteza, cortezas, torrezno, torreznos
conca, conques per a ficá minjá – les de un riu.cuenco, cuenca (río)
concarás, enfrentás, encarásencararse, enfrentarse
conchabá, conchabás, confabulá, conspirá, intrigá, maquiná, tramá, maniobráConchabar, conchabarse, confabular, conspirar, intrigar, maquinar, tramar, maniobrar
conchabatsconchabados
concluíconcluir, terminar, acabar, finalizar, finiquitar, rematar, ultimar, saldar, liquidar, agotar, apurar, consumir, clausurar, deducir, inferir, razonar, discurrir, colegir, derivar
concluídaconcluida
concluíeconcluía
concluílaconcluirla
concluítconcluido
concluixconcluye
conclusió, conclussió, conclusións, conclussiónsconclusión, conclusiones
concórdia, concórdiesconcordia, concordias, consenso, armonía, paz, amistad, compañerismo, fraternidad, reciprocidad, unión, camaradería, hermandad, avenencia, cordialidad
concórre, concurrí, (latín concŭrrĕre)Concurrir, asistir, confluir, afluir, acudir, visitar, reunirse, converger, agolparse, arremolinarse, presentarse, juntarse, participar, concursar, competir, contender, enfrentarse, rivalizar
concret, concretsConcreto, concretos
concurrén, concurrénsConcurrente, concurrentes
concurrénsiaconcurrencia, afluencia, muchedumbre, tropel, gentío, masa, multitud, asistencia, público, audiencia, auditorio, espectadores, oyentes, asistentes, coincidencia, conjunción, convergencia, confluencia, simultaneidad, concomitancia
concurrín (g)concurriendo
concurs, concursos (que tú)concurso, concursos (que tú concurses)
concursán, concursánsconcursante, concursantes
condat, condatscondado, condados
conde, condessa, compte, comptessa, comte, comtessa – Torre del Compte (Matarraña)conde, condesa
condenácondenar, castigar, culpar, sentenciar, penar, sancionar, multar, penalizar, reprobar, sancionar, censurar, criticar, maldecir, vituperar, desaprobar, reprobar, abominar, deplorar, clausurar, incomunicar, cerrar, inutilizar, tabicar, tapar, cegar,
condenabecondenaba
condenadescondenadas
condenál, condenálacondenarlo, condenarla
condenámcondenarme
condenán (g)condenando
condenassió, condena, pena, tormén, maldissió, cástic, inferncondena, condenassió, pena, tormento, maldición, condena, castigo, infierno
condenat, condenatscondenado, condenados
condensadacondensada
condensatcondensado
condiscípul, condiscípuls, compañ, amic, alumno, discípul, dissípul, camaradacondiscípulo, condiscípulos, compañero, amigo, alumno, discípulo, camarada
condissió, condissiónscondición, condiciones
condissionalcondicional
conducsióconducción
conducta, conductes, manera de conduís – pres del latín conducta, ‘conduída’. Conducĕre significabe ‘llogá’ y conductio ere una de les formes de l’arrendamén.conducta, conductas
conducte (latín conductum, ductum) – conductesconducto, tubo, tubería, cañería, caño, cauce, canalón, acueducto, canal, acequia, red, alcantarilla, vía, medio, mediación, trámite – conductos, conductas
conductó, conductós, conductora, conductores, chófer, chófersconductor, conductores, conductora, conductoras, chófer, chóferes
conduí un coche – que algo duro : Esta pasterada (de pa) mos ha conduít mol esta semana.conducir un coche – que algo dure : Esta masa de pan nos ha durado mucho esta semana.
conduída (latín conducta)conducida
conduíenconducían
conduíl, conduílsConducirlo, conducirlos
conduíla, conduílesconducirla, conducirlas
conduímconducimos
conduín (g)conduciendo
conduiráconducirá
conduís, conduíxconduce
conduít (p)conducido
condumio, minjá, minjada, alimén, sustén, manduca, pitansacondumio, comida, alimento, sustento, manduca, pitanza
conec (se pareix a Koniec que diuen los polacos de Polónia com adiós o adéu)conozco
conectá, conecto, conectes, conecte, conectém o conectám, conectéu o conectáu, conécten – conectat, conectada, conecsióconectar
conegaconozca
conegámconozcamos
conegáuconozcáis
conegudaconocida
coneguda, conegudesconocida, conocidas
conegudesconocidas
conegudíssimconocidísimo
conegudíssimaconocidísima
coneguereconociera, conociese
coneguéremconociéramos
coneguérenconocieran
coneguéreuconociérais
conegut, conegutsconocido, conocidos
coneis, conéis, coneixconoce
coneisco, coneixcoconozco
conéixe, coneixco, conéixes, conéix, coneixém, coneixéu, conéixen – conegut, coneguda, coneiximén (quixal del coneiximén)conocer
conéixelconocerlo
coneixémconocemos
conéixemconocerme
coneixenconocen
conéixenconocen
coneixén (g)conociendo
coneixeréconoceré
coneixeríe (ell)conocería
coneixes, conéixesconoces
conéixetconocerte
conéixetos (encantat de)encantado de conoceros
coneixéuconocéis
coneixéutos !Conoceros !
coneixíaconocía
coneixíe (ell)conocía
coneixíenconocían
coneixíeuconocíais
coneiximén, coneiximéns – entenimén (a Cataluña sel béuen), señ, inteligénsia, dissernimén, consiénsia, raó, intuissió, sabé, siénsia, erudissió, cultura, sabiduría, competénsia, instrucsió, estudisconocimiento, entendimiento, inteligencia, discernimiento, consciencia, razón, intuición, saber, ciencia, erudición, cultura, sabiduría, competencia, instrucción, estudios
coneixquéremconociéramos
conéixte a tú mateixconócete a ti mismo
conexió, conexiónsconexión, conexiones
confabulá, confabulásconfabular, confabularse, conchabar, conchabarse, conspirar, intrigar, maquinar, tramar, maniobrar
confecsionadesconfeccionadas
confecsionatconfeccionado
conferensiáconferenciar
conferénsia, discurs, dissertassió, charla, charrada, lecsió, sermón, plática, ponénsiaconferencia, discurso, disertación, charla, lección, sermón, plática, ponencia
confesabeconfesaba
confesáuconfesarlo
confésau !confiésalo !
confessá, derivat del latín confĕssus, passat de confitēri, reconéixe o declará un pecat, una falta, una cosa que desfavorix al que la declare, una cosa que preferíe tíndre secreta.confesar
confessabe, confessáeconfesaba
confessámconfesarme
conféssam !confiésame !
confessánseconfesándose
confessárenconfesaran
confessásconfesarse
confessatconfesado
confessátosconfesaros
confessáuconfesarlo, confesáis
confesseconfiesa
conféssesconfiesas
confessióconfesión
confessó, móssen que confesse al confessonariconfesor, sacerdote, clérigo, cura
confesso, yo meyo me confieso
confessonari, confessionariconfesionario, confesonario
confiá, confiás – confĭdāre, var. de confidere – tíndre confiansa – doná an algú algo en confiansaconfiar, confiarse
confiabeconfiaba
confiada, confiadesconfiada, confiadas
confiadamenconfiadamente
confián (g)confiando
confiansaconfianza, seguridad, esperanza, fe, credulidad, decisión, determinación, certidumbre, tranquilidad, creencia, presunción, aliento, ánimo, vigor, empuje, amistad, familiaridad, intimidad, llaneza, franqueza, naturalidad, valimiento, cordialidad
confiareconfiara
confiat, confiatsconfiado, confiados
confíenconfían
confiéuconfiáis
confiná, desterrá, tancá, recluí, aislá, interná, encarselá, enclaustrá, extrañáconfinar, desterrar, encerrar, recluir, aislar, internar, encarcelar, enclaustrar, extrañar
confinadesconfinadas
confíonconfíen
confirmáconfirmar
confirmá, confirmo, confirmes, confirme, confirmám o confirmém, confirmáu o confirméu (tos confirméu), confírmen – confirmat, confirmada, confirmassióconfirmar, comprobar, confirmar, confrontar, verificar, constatar, cerciorarse, compulsar, cotejar, revisar, examinar, escrutar, repasar
confirmabenconfirmaban
confirmassió, confirmassiónsconfirmación, confirmaciones
confirmatconfirmado
confit, confitsconfite, confites
confitáconfitar
confitat, confitadaconfitado, confitada
confitura, confituresconfitura, confituras
conflagrassió, guerra, revolussió, conflicte, lucha, riña, baralla, pelea, enfrentamén, hostilidatsconflagración, guerra, contienda, revolución, conflicto, lucha, pelea, enfrentamiento, hostilidades
confluénsia, convergénsia y unió (lo partit del enano Pujol), coinsidénsia, concurrénsia, congregassióconfluencia, convergencia, unión, coincidencia, concurrencia, congregación
confluí, afluí, desembocá, ajuntás dos rius, reunís, consentrásconfluir, converger, afluir, desembocar, concurrir, reunirse, concentrarse
confluíxenconfluyen
confoníeconfundía
confoníenconfundían
conformáconformar
conformámconformarme
conformat, me hay conformat, estic conformeConforme, conformado
conformatsconformes, conformados
confort, comodidatconfort, comodidad
confortáconfortar
confortálconfortarle
confortálconfortarlo
confortálaconfortarla
confórtalaconfórtala
confortán (g)confortando
confortánlaconfortándola
confortéutos, confortáutosconfortaos
confós, confunditconfundido
confosa, confundidaconfundida
confrontáconfrontar, comprobar, confirmar, confrontar, verificar, constatar, cerciorarse, compulsar, cotejar, revisar, examinar, escrutar, repasar
confundí, confóndreconfundir, desorientar, desconcertar, despistar, equivocar, aturdir, engañar, liar, aturullar, azorar, apabullar
confundíenconfundían
confundínseconfundiéndose
confundit (confós), confundits (confosos), confundida, confundidesconfundido, confundidos, confundida, confundidas
confundixconfunde
confúsconfuso
confusa, confussaconfusa
confusió, confussió, confussiónsconfusión, confusiones
confusses, confusesconfusas
congeladó, congeladóscongelador, congeladores
congelassiócongelación
congéneres, congénerecongéneres, idéntico, semejante, análogo
congénit, innato, natal, hereditaricongénito, connatural, innato, natal, hereditario
conglomerat, aglomerat, aglutinat, mesclat, barrejat, simén, amalgama, amassijo, grumo, massaconglomerado, aglomerado, aglutinado, mezclado
cemento, amalgama, amasijo, grumo, masa
congratulá, congratulás, felissitá, alabá, agradá, aplaudá, aprobá, alegrá, galantejá, elogiácongratularse, felicitar, alabar, agradar, aplaudir, aprobar, alegrar, galantear, cumplimentar, elogiar
congratulo (yo me)congratulo
congregassió, hermandat, cofradía, comunidat, orden, regla, compañía,
agrupassió, assossiassió, reunió, assamblea, junta
congregación, hermandad, cofradía, comunidad, orden, regla, compañía,
agrupación, asociación, reunión, asamblea, junta
conill, cunill, cachap, conills, cunills, conilla, conilles, cachaps, cachapet, cachapets, cachapeta, cachapetesconejo, conejos, gazapo
conilla, conilles – dona que ha tingut mols fillsconeja, conejas – mujer que ha tenido muchos hijos
conillet, conillets – herba, Silene vulgaris, conejito, conejitos – hierba : Acoletas, alcadicea, alcaducea, alcanducea, alcandueca, alcoletas, ben blanco, berza, berzuela, blanca, botello, bragas de cuco, calzón de cuco, carnicuela, carnihuela, cascabelillo de Canarias, cebolla, churriana, cluxidera, cohetes, coleja, colejón, colellas, coleta, colleja, colleja común, colleja fina, colleja marina, collejas, collejas de España, collejas finas, collejicas finas, collejón, conehera, coneja, conejera, conejeras, conejina, conejinos, conejito de campo, conejuelas, coneles, conillets, cornagüela, cornahuela, cornihuela, cuetes, cunillos, estallaores, farifuelles, farolillos, guiso, hierba conejina, hierba de los truenos, manzana de cuco, manzanillón, petardos, pistones, polemonia, polemonio, raíz blanca, restallones, restallos, restralleta, restralletas, restrallete, restrallos, restrallón, roya, sanjuanines, santibañes, silena, tirabeques de la esperanza, tirapeoh, tiratiros, tracabols, trisco, triscos, truenos, verderuela.
conjugassió, conjugassiónsconjugación, conjugaciones
conjún, conjúnsconjunto, conjuntos
conjunsió, conjunsiónsconjunción, conjunciones
conjuro, conjurosconjuro, conjuros
conjuro, conjuros – exorcismo, sortilegio, enchís, mágia, magia, encantaménconjuro, conjuros, exorcismo, sortilegio, hechizo, magia, encantamiento
conmossioná, emossioná, impressionáconmocionar, soliviantar, emocionar, impresionar, conturbar, convulsionar
conmouconmueve
conmoureconmover
conquistáconquistar
conreá la terra, llaurá y treballála – *corredare, y este del gótic *garēdan, velar por, cuidar deconrear la tierra, trabajarla, cuidar de ella
conreu, conreustrabajo de la tierra
consabida, consabides (vore consabut)Consabida, conocida, acostumbrada, usual, citada, aludida, mencionada, antedicha, referida, susodicha
consabut, consabuts, conegut, acostumbrat, ussual, sitat, aludit, mensionat, lo dit antes, referit, sussoditConsabido, conocido, acostumbrado, usual, citado, aludido, mencionado, antedicho, referido, susodicho
consagrá, beneí, santificá, ungí, coroná, glorificá, sacramentá, deificá, divinisá, sacralisá
entregás, dedicás, donás a, ocupás
consagrar, bendecir, santificar, ungir, coronar, glorificar, sacramentar, deificar, divinizar, sacralizar, entregarse, dedicarse, darse, ocuparse
consagréuconsagráis
consanguinidat, parentela, família, afinidat, familiaridat, aliansa, entronque, fraternidat – consanguinidatsconsanguinidad, parentesco, afinidad, agnación, cognación, familiaridad, alianza, entronque, fraternidad
consebí, imaginá, pensá, enténdre, persibí, compéndre, intuí, inferí,
engendrá, fecundá, embarassá, procreá
concebir, imaginar, pensar, entender, percibir, comprender, intuir, inferir, engendrar, fecundar, embarazar, procrear
consebín (g)concibiendo
consebit, consebits, consebut, consebutsConcebido, concebidos
consecuánsia, consecuénsia, efecte, resultat, fruit, secuela, derivassió, dessenllás, conclusió, ressultat, ressultes – consecuénsies, consecuánsiesconsecuencia, efecto, resultado, fruto, secuela, derivación, desenlace, corolario, conclusión, resulta
consedí – consedixco, consedíxes, consedíx, consedím, consedíu, consedíxen – consediría – consediré – consedigueraconceder
consedía (yo)concedía
consedida, consedidesconcedida, concedidas
consedílayconcedérselo
consedíliconcederle
consedímconcederme
consedínlayconcediéndoselo
consedínlosconcediéndolos
consediráconcederá
consediréconcederé
consedit, conseditsconcedido, concedidos
consedíumeconcededme
consedixcoconcedo
consedíxesconcedes
consedíxliconcédele
consedixque (ell)conceda
conseguí, conseguíxco, consegíxes, conseguíx, conseguím, conseguíu, conseguíxen – conseguit, conseguida, consecussió, consecusióconseguir
conseguida, conseguidesconseguida, conseguidas
conseguíeconseguía
conseguílaconseguirla
conseguilesconseguirlas
conseguíliconseguirle
conseguímconseguimos
conseguín (g)consiguiendo
conseguit, conseguitsconseguido, conseguidos
conseguíuconseguís
conseguix, conseguíxconsigue
conseguixco, conseguíxcoconsigo
consell, consells, recomanassió, sugerénsia, adverténsia, avís, exhortassió, assesoramén, indicassió, invitassión, observassió, opinió, paréixe, assamblea, junta, comité, comisióconsejo, consejos, recomendación, sugerencia, advertencia, aviso, exhortación, asesoramiento, indicación, invitación, observación, opinión, parecer
, asamblea, junta, comité, comisión
consellé de la comarca, de la taula del Sénia – La Sénia, La Céniaconsejero
consellésconsejeros
consens, assentimén, beneplássit, acuerdo, conformidat, aprobassió, consentimén, conveni, pacteconsenso, asentimiento, asenso, beneplácito, aquiescencia, acuerdo, conformidad, anuencia, aprobación, consentimiento, convenio, pacto
consentiguereconsintiera
consentimén, permís, llissénsia, aprobassió, assentimén, autorissassió, beneplássit, véniaconsentimiento, permiso, licencia, aprobación, aquiescencia, anuencia, asentimiento, autorización, beneplácito, venia
consentíssen, consentíxenconsienten
consentit, consentits, consentida, consentidesconsentido, consentidos, consentida, consentidas
consentrasió, densidat, condensassió, solidificassió, conglomerassió,
manifestassió, reunió, aglomerassió, sentralisassió, gentada, caterva de gen, mítin
, concentración, densidad, condensación, aglutinación, solidificación, conglomeración,
manifestación, reunión, aglomeración, centralización, muchedumbre, mitin
consentrat, consentratsconcentrado, concentrados
consepsió, fecundassió, engendramén, procreassió, preñés, embarás – consepsiónsconcepción, fecundación, engendramiento, procreación, preñez, embarazo
consepte, conseptesconcepto, conceptos (el conceto)
conseptual, esta paraula la díuen mol los masovés de la vall de dalconceptual
conseptualisassió, esta paraula la díuen mol los masovés de la escresolaconceptualización
conserje, conserjesconserje, conserjes
consert, consertsconcierto, conciertos
consertáconcertar
consértam una sitaconciértame una cita
consertánseconcertándose
consertaréconcertaré
consertat, consertadaconcertado, concertada
conserteconcierta
consertoconcierto (yo)
conserváconservar
conserváe, conservabeconservaba
conserválaconservarla
consérvamconsérvame
conservám o conservémconservamos
conserván, conservánsConservante, conservantes (con Cervantes el catalán, no)
conservaréconservaré
conservassió, conservassiónsconservación, conservaciones
conservat, conservatsconservado, conservados
conservém o conservámconservamos (conservém también conservemos)
consesió, consessióconcesión
consevolcualquiera
consideráconsiderar
considerá, considero, consideres, considere, considerém o considerám, consideréu o consideráu, considéren – considerat, considerada, considerassióconsiderar
considerabe, consideráeconsideraba
considerable, considerablesconsiderable, considerables
considerableménconsiderablemente
considerán (g)considerando
consideránseconsiderándose
considerarenconsideraran
considerassió, considerassiónsconsideración
considerat, consideratsconsiderado, considerados
consideroconsidero
consién, consiénsconsciente, conscientes
consiénsia, moralidat, remordimén, escrúpol, pesá, reparo, recato, ética
, coneiximén, reflexió, dissernimén, entenimén, persepsió, pensamén
conciencia, moralidad, remordimiento, escrúpulo, pesar, reparo, recato, ética,
consciencia, conocimiento, reflexión, discernimiento, entendimiento, percepción, pensamiento
consigná, establí, estipulá, destiná, depositá, determiná, assigná,
expedí, enviá, remití, entregá
consignar, establecer, estipular, destinar, depositar, determinar, asignar,
expedir, enviar, mandar, remitir, entregar
consignoconsigno
consiliáconciliar, pacificar, arreglar, armonizar, ajustar, atraer, concertar, concordar, reconciliar, mediar, coordinar, acomodar, terciar, arbitrar, unir
consiliábul, confabulassió, intriga, conspirassió, complot, maquinassió, corrillo, camarilla, conjuraconciliábulo, confabulación, intriga, conspiración, complot, maquinación, corrillo, camarilla, conjura
consiliadóconciliador
consistí, estribá, radicá, ressidí, bassás, fundamentás (vore solaméns), apoyás, constá (de)consistir, estribar, radicar, residir, basarse, fundamentarse, apoyarse, constar
consistíeconsistía
consistís, consistixconsiste
consistorial, consistorialsconsistorial, consistoriales
consiudadá, compatriota, paissano, veí, consiudadana, veína, consiudadáns, veínsconciudadano, compatriota, paisano, compatricio, coterráneo, vecino
consogra, consogresconsuegra, consuegros
consol, consols, ejemple : Lo petro té lo consol a casa. Va víndre de Valchunquera.consuelo, consuelos
consoláconsolar, confortar, calmar, tranquilizar, alentar, aliviar, animar
consolabeconsolaba
consolada, consoladesconsolada, consoladas
consolálconsolarlo
consolálaconsolarla
consolálsconsolarlos
consolán (g)consolando
consólatconsuélate
consolat, consolátconsolado
consolátosconsolaros
consoleconsuela
consoléutos, consoláutos !consoláos !
consolosconsueles
consolsconsuelos
consonánconsonante
consonánsconsonantes
consonántic, consonánticsconsonántico, consonánticos
consorte, cónyuge, home, dona, compañconsorte, cónyuge, esposo, esposa, marido, mujer,
compañero, partícipe, copartícipe, consocio
conspiráconspirar, Conchabar, conchabarse, confabular, intrigar, maquinar, tramar, maniobrar
conspirassió, conspirassiónsconspiración, conspiraciones
constá, figurá, reflejás, aparéixe,
consistí, compóndres, constituís, tíndre
constar, figurar, reflejarse, aparecer, consistir, componerse, constituirse, tener
constán, constánsconstante, constantes
constanmen, constanménconstantemente
constánsia, constánsiesconstancia, constancias
constatáconstatar, comprobar, confirmar, confrontar, verificar, constatar, cerciorarse, compulsar, cotejar, revisar, examinar, escrutar, repasar
constelassió, constelassiónsconstelación, constelaciones
cónstenconstan
consternassióconsternación
constituí, fundá, establí, instituí, compóndre, erigí, formá, creá, organisáconstituir, fundar, establecer, instituir, componer, erigir, formar, crear, organizar
constituídaconstituida
constituíenconstituían
constituínconstituyendo
constituíxconstituye
constitussió, constitussións – contextura, complexió, naturalesa, estructura, aspecte – pressepte, estatut, código, ley, leys, ordenaménconstitución, constituciones – contextura, complexión, naturaleza, estructura, aspecto, precepto, estatuto, código, leyes, ordenamiento
constitussional, constitussionalsconstitucional, constitucionales
constitutíuconstitutivo
constitutivesconstitutivas
constreñí, forsá, apremiá, imposá, obligá, oprimí, apretá, escórre, señí, reduí, coartáconstreñir, forzar, compeler, apremiar, impeler, imponer, obligar, oprimir, apretar, estrujar, ceñir, reducir, coartar
constreñímosconstreñirnos
construcsió, edificassió, urbanissassió, simentassió, casa, edifissi, fábrica, inmoble, obraconstrucción, edificación, urbanización, levantamiento, cimentación,
casa, edificio, fábrica, inmueble, obra
constructó, constructós, paleta (paleto no, encara que ne ña algún), paletes, menobré, menobrés – constructora, constructoresconstructor, constructores, constructora, constructoras albañil, albañiles
construí (fé obra, obrá)construir, obrar
construílaconstruirla
consultáconsultar
consulta, consultesconsulta, consultas
consultabe, consultáeconsultaba
consultaben, consultáenconsultaban
consultán (g)consultando
consultatconsultado
consultonconsulten
consultósconsultores
consumá, acabá, cumplí, realisá, completá, finalisá, concluí, rematá – consumá lo matrimoniconsumar, terminar, acabar, cumplir, realizar, completar, finalizar, concluir, rematar
consumán (g)consumando
consumat, consumats, consumada, consumadesconsumado, consumados, consumada, consumadas
consumí, consumís – consumixgo, consumíxes, consumíx, consumím, consumíu, consumíxen – vore acotoláconsumir, consumirse,comer, beber, comprar, gastar,
agotar, acabar, extinguir, disipar, terminar,
desazonarse, impacientarse, desesperarse, afligirse, atormentarse, conturbarse, turbarse
consumíenconsumían
consumímconsumimos
consumisque, consumíxque (que se)consuma (que se)
consumissióconsumición,agotamiento, extenuación, consunción, disipación, comida, bebida, ración, tapa
consumitconsumido
consumíxconsume
consumíxquen (que ells)que ellos consuman
contá – conto, contes, conte, contém o contám, contéu o contáu, cónten – si yo contara – contaría – contaré – contá cuentoscontar
conta, conta, que no lay charraré a dingúcuenta, cuenta, que no se lo diré a nadie
contabacontaba
contabe, contáecontaba
contaben, contáencontaban
contabilisácontabilizar
contabilisadescontabilizadas
contable, contables, contadó, tessorero, interventó, cajero, administradócontable, contador, tesorero, interventor, cajero, administrador
contactácontactar
contactat, contactada, contactats, contactadescontactado, contactada, contactados, contactadas
contacte, contactescontacto, contactos
contadescontadas
contáe, contabecontaba
contáen, contabencontaban
contáes, contadescontadas
contagiós, que se apegue o contagiecontagiosos
contagiosa, que se apegue o contagiecontagiosa
contagotes, dossificadó, goterocuentagotas, dosificador, gotero
container (contain inglés, contíndre), contenedó, ressipién, vagó, depósitcontainer, contenedor, recipiente, vagón, depósito
contál, contálscontarlo, contarlos
contálacontarla
contálaycontárselo
contálescontarlas
contálicontarle
cóntali !Cuéntale !
contálu (Valchunquera) contálay, contálsucontárselo
contám – un contacuentos volíe contám un cuentoContarme
cóntam com va passácuéntame cómo pasó
contaminácontaminar
contaminácontaminar
contaminaben, contamináencontaminaban
contaminassió, polussió, contagio, corrupsió, infecsió, inoculassió (de un virus)contaminación, polución, contagio, corrupción, infección, inoculación
contaminat, contaminats, contaminada, contaminadescontaminado, contaminados, contaminada, contaminadas
contaminecontamina
contámoscontarnos
cóntamoscuéntanos
contán (g)contando
contánlacontándola
contánlaycontándoselo
contánlescontándolas
contánlicontándole
contánmoscontándonos
contántoscontándoos
contánucontándolo
contaráncontarán
contarémcontaremos
contaríecontaría
contaríencontarían
contat, contadacontado, contada
contátolacontárosla
contátoscontaros
contatscontados
contáucontarlo, contad
contáutos un cuento, contéu un cuentocontad un cuento (vosotros)
contécontiene
conte (ella)cuenta (ella)
contémcontamos
contemplá, mirá, observá, vore, ataullá, apressiá, aténdre, considerá, examiná, pressensiá,
meditá, reflexioná, imaginá, considerá
contemplar, mirar, observar, ver, apreciar, atender, considerar, examinar, presenciar,
meditar, reflexionar, imaginar, considerar
contemplabecontemplaba
contemplaben, contempláencontemplaban
contemplálcontemplarlo
contemplálacontemplarla
contemplám o contemplémcontemplamos
contemplassió, observassió, mirada, apressiassió, visió, atensió, examen,
meditassió, abstracsió, mistissisme
contemplación, observación, mirada, apreciación, visión, atención, examen,
meditación, abstracción, recogimiento, misticismo
contemporáneacontemporánea
contemporáneo, actual, coetáneo, simultáneo, modern, presén, sincróniccontemporáneo, actual, coetáneo, simultáneo, moderno, hodierno, presente, sincrónico
contencuentan
cóntencuentan
contén, conténs, contenta, contentescontento, contentos, contenta, contentas
contenedó, contenedós (de la bassura)contenedor, contenedores (de la basura)
contenen, conténencontienen
contensió, aguantecontención, aguante
contentá, acontentá, contentás, acontentás, satisfé, fartás a Torrevelilla, agradá, entussiasmá, congratulá, seduí,
ressignás, reconsiliás, conformás – ficás contén es diferén
contentarse, satisfacer, complacer, agradar, entusiasmar, congratular, seducir,
resignarse, reconciliarse, conformarse
contentabecontentaba
contentát, contentatcontentado
contentescontentas
contentéucontentáis
contentíssimcontentísimo
contentíssimescontentísimas
contentíssimscontentísimos
contes, de contá, cóntescuentas de contar
contestá – respóndre, replicá, corroborá, manifestá, confirmá, contradí, impugná, rebatí, rechassácontestar, responder, replicar, corroborar, manifestar, confirmar, contradecir, impugnar, objetar, rebatir, recusar, rechazar
contestabecontestaba
contestadescontestadas
contestadó, contestadós. Una vegada, José Guardia de Beseit va cridá a una empresa de Valdarrores y se li va ficá lo contestadó. Va dixá un mensaje que díe: Martinet, si baixo t´asclaré lo cap ! No sé quina empresa ere.contestador, contestadores
contestáe, contestabecontestaba
contestálescontestarlas
contestálicontestarle
contestámcontestarme
contéstamcontéstame
contestán (g)contestando
contestánlicontestándole
contestántoscontestándoos
contestarécontestaré
contestassió, contestassións, contesta, contestes – réplica, solussió, senténsia,
inconformisme, rebeldía, controvérsia, impugnassió
contestación, respuesta, réplica, solución, sentencia,
Inconformismo, rebeldía, controversia, impugnación
contestatcontestado
contestátoscontestaros
contestecontesta
contestéucontestáis
contestocontesto
conteston, contéstoncontesten
contéucontad
contextura, contexturescontextura, contexturas
contigua, inmediata, veína, anexa, fronterisa, limítrofe, pegada, próxima, lindán, colindán, que partix en, contigua, inmediato, adyacente, vecino, anejo, fronterizo, limítrofe, pegado, próximo, lindante, colindante, confinante
contíndre – compéndre, abarcá, incluí, tancá, englobá, abrassá,
reprimí, dominá, aguantá, refrená, cohibí, reportá, moderá, detíndre, serená
contener, comprender, abarcar, incluir, encerrar, englobar, abrazar, reprimir, dominar, aguantar, refrenar, cohibir, comedir, reportar, moderar, mesurar, detener, serenar
contíndrescontenerse
continén, continénscontinente, continentes
continguda, contingudescontenida, contenidas
contínguecontenga
contingut, contingutscontenido, contenidos
continuá, continúo, continúes, continúe, continuém o continuám, continuéu o continuá, continúen – continuát, continuáda – seguí, prosseguí, permanéixe, prolongá, allargá, prorrogá, persistí, mantíndre, reanudácontinuar, seguir, proseguir, permanecer, prolongar, alargar, prorrogar, persistir, mantener, reanudar
continuabecontinuaba
continuamencontinuamente
continuamén (lo), la continuassiócontinuación
continuán (g)continuando
continuassió, continuassiónscontinuación, continuaciones
continúecontinúa
continuémcontinuamos
continúencontinúan
continúescontinúas
contínues (seguides)continuas (seguidas)
continúocontinúo
contocuento
cóntomcuénteme
cóntoncuenten
contoneocontoneo, balanceo, pavoneo, meneo, zarandeo, oscilación
contorno, contornoscontorno, perfil, silueta, perímetro, aureola, figura, trazo,
proximidades, cercanías, inmediaciones, alrededores, aledaños, afueras, periferia, extrarradio
contorsionatcontorsionado
contorsiónscontorsiones
contra mes lluñ milló – contra tú no puc ficámcuanto más lejos mejor – contra ti no puedo ponerme
contracsió, contracsións – convulsió, calambre, crispassió, disminussió, encogimén, espasmo, retracsió, conmossiócontracción, convulsión, calambre, crispación, disminución, encogimiento, espasmo, retracción, conmoción
contradícontradecir
contradícontradecir
contradicsió, contradicsións – contradicsioneta, contradicsionetescontradicción, contradicciones
contradiguecontradiga
contraescriturescontraescrituras
contrafeta, mal fetacontrahecha
contrapartidaequilibrio, estabilización, igualdad, armonía, proporción, contrapeso, simetría, consonancia, contrapartida, ponderación, ecuanimidad, sensatez, moderación, mesura, quietud
contrapéscontrapeso
contrapésContrapeso, equilibrio, estabilización, igualdad, armonía, proporción, simetría, consonancia, contrapartida, ponderación, ecuanimidad, sensatez, moderación, mesura, quietud
contraricontrario
contrari, contraris, contraria, contraries – portá la contrariacontrario, contrarios, contraria, contrarias – llevar la contraria
contrari, oposat, contradictori, antagónic, diferén, adversari, competidó, contendién, enemic, rival, antagonista, contrincán, oponén, nossiu, perjudissial, funesto, pernissiós – la cañota es mol contraria a les vaquescontrario, opuesto, contradictorio, antagónico, distinto, diferente, adversario, competidor, contendiente, enemigo, rival, antagonista, contrincante, oponente, dañino, nocivo, perjudicial, dañoso, funesto, pernicioso
contrariacontraria
contrariedat, contrariedatscontrariedad, contrariedades
contráriescontrarias
contrariscontrarios
contrarrellonge, contra rellongecontrarreloj
contrarrestá, paliá, neutralisá, ressistí, opóndres, arrostrar, compensar, contrapesar, enfrentarsecontrarrestar, paliar, neutralizar, resistir, oponerse, arrostrar, compensar, contrapesar, enfrentarse
contrat, contratscontrato, contratos
contratada, contratadescontratada, contratadas
contratat, contratatscontratado, contratados
contrate, contrates – trate, tratescontrato, contratos – trato, tratos
contrauencontraen
contráurecontraer
contrauríacontraería
contribuícontribuir
contribuíencontribuían
contribuít, contribuídacontribuído, contribuída
contribussiócontribución
contribussiónscontribuciones
contricsió, contrissió, remordimén, arrepentimén, compunsió, pesá, pena, dolócontrición, remordimiento, arrepentimiento, compunción, pesar, pena, dolor
control, controlscontrol, controles
controlá, controlo, controles, controle, controlém o controlám, controléu o controláu, contrólen – controlat, controlada, controlcontrolar
controlada, controladescontrolada, controladas
controláe, controlabecontrolaba
contrólatcontrólate
controlat, controlatscontrolado, controlados
controlecontrola
convé (no te)conviene (no te)
convén, convénsconvento, conventos
convendríeconvendría
convenenconvienen
conveníeconvenía
convenién, conveniénsconveniente, convenientes
convenienmenconvenientemente
conveniénsia, profit, utilidat, benefissi, interés, comodidat, oportunidat, rendimén, ventaja, beconveniencia, provecho, utilidad, beneficio, interés, comodidad, oportunidad, rendimiento, ventaja, bien
convenín (g)conveniendo
convénse, persuadí, probá, demostrá, induí, seduí, fasciná o fassiná, captá, atráureconvencer, persuadir, probar, demostrar, inducir, seducir, fascinar, captar, atraer
convénselconvencerlo
convénsela (no podrás)convencerla
convensíenconvencían
convensional, ussual, comú, normal, habitual, acostumbratconvencional, usual, común, normal, habitual, acostumbrado
convensís (no se)no se convence (ella)
convensísque, convensíxqueconvenza
convensixca (que yo me)que yo me convenza
convensuda, convensudesConvencida, convencidas
convensut, convensutsconvencido, convencidos
convers, conversa (religió), cristianisat, cristianisadaconverso, conversa, neófito, catecúmeno, confeso, cristianizado
conversa, converses, conversassió, conversassiónsconversación, conversaciones
conversadó, conversadósconversador, conversadores
conversán (g)conversando
conversán, conversánsConversante, conversantes
conversassió, conversassiónsconversación, conversaciones
convertíconvertir
convertí, convertixco, convertíxes, convertíx, convertím, convertíu, convertíxenconvertir
convertida, convertidesconvertida, convertidas
convertíenconvertían
convertiguereconvirtiera
convertílconvertirlo
convertím (mos)convertimos (nos)
convertímosconvertirnos
convertín (g)convirtiendo
convertínmeconvirtiéndome
convertire, convertiguereconvirtiera, convirtiese
convertiren, convertiguerenconvirtieran, convirtiesen
convertiríenconvertirían
convertís (v)convertirse
convertíssen, convertíxenconvierten
convertit, convertitsconvertido, convertidos
convertíu – vatros tos convertíuConvertirlo – Convertís
convertixconvierte
convertixco, convertixgoconvierto
convertíxenconvierten
convertíxesconviertes
convertixgue, convertixqueconvierta
convicsió, convicsións – convensimén, persuassió, sertesa, seguridat, creénsia, ideal, ideología, fe, prinsipis – Estos són los meus prinsipis, si no t´agraden, ne ting uns atres (Groucho Marx)

Estos són los meus prinsipis, si no t´agraden, ne ting uns atres (Groucho Marx)

 

Convicción, convicciones, convencimiento, persuasión, certeza, seguridad, certidumbre, creencia, ideal, ideología, fe, principios
Convidá – convido, convides, convide, convidém o convidám, convidéu o convidáu, convíden – convidat, convidada – convit – invitá, oferí, obsequiá, agassajá, homenajeá, brindá, acullí, insitá, induí, cridá, estimulá, impulsá, atráureconvidar, invitar, ofrecer, obsequiar, agasajar, homenajear, brindar, acoger, incitar, inducir, llamar, estimular, impulsar, atraer
convidabeconvidaba
convidadesconvidadas
convidat, convidatsconvidado, convidados
convideconvida
convíndreconvenir, acordar, pactar, contratar, capitular, corresponder, pertenecer, encajar, cuadrar, admitir, reconocer, confesar
Convíndre – acordá, pactá, contratá, capitulá, correspóndre, pertenéixe, encajá, cuadrá, admití, reconéixe, confessáconvenir, acordar, pactar, contratar, capitular, corresponder, pertenecer, encajar, cuadrar, admitir, reconocer, confesar
convíndremconvenirme
convingueconvenga
convingut, convingutsconvenido, convenidos
convit, convitsconvite, convites
conviuenconviven
conviuenconviven
Convíure, conviure – coexistí, compartí, enténdres, cohabitá, alterná, relassionásconvivir, coexistir, compartir, entenderse, cohabitar, alternar, relacionarse
convocat, convocatsconvocado, convocados
convoy, escolta, séquit, guárdia, protecsió,
caravana, expedissió, destacamén, grupo
convoy, escolta, séquito, guardia, protección,
caravana, expedición, destacamento, grupo
convoyá, tratá en molta amabilidat a una persona. – acompañá (vore convoy)convoyar, tratar con mucha amabilidad a una persona – acompañar
convoyada (vore convoyá)convoyada
convoyat (vore convoyá)convoyado
coña, bromacoña, broma
coñac, coñacscoñac, brandy, coñacs, brandys
coofissial, coofissialscooficial, cooficiales
coordinassió, coordinassiónscoordinación, coordinaciones
coordinat, coordinats – ordenat, sincrónic, combinatcoordinado, coordinados, ordenado, sincrónico, combinado
cop, copsgolpe, golpes
copa, copescopa, copas
copet, copets – A Valderrobres, una beguda que fee “copet” Arrufat, que fée grassiosa y sifógolpecito, golpecitos
copeta, copetes – A Valderrobres, una dona de casa “copet”.copita, copitas
copiá, copio, copies, copie, copiém o copiám, copiéu o copiáu, cópien – copiat, copiada, cópiacopiar
copla, coplescopla, coplas
copón, cális, copa grancopón, cáliz
coquetes, coqueta : casqueta, casquetes a Aiguaiva – Baixéu les coquetes, baixéu lo vi blanc, baixéu a la agüela sentada en un banc.casquetas en Aguaviva, pasta dulce
Cor, corsCorazón, corazones
coranta40
corantassing45
corassa, corassescoraza, corazas
Corassonada, corassonades – intuissió, pressentimén, premonissió, barrunto, pressagio, sospecha, instín,
impuls, arranque, ímpetu, arrebato, pronto, estímul
corazonada, intuición, presentimiento, premonición, barrunto, presagio, sospecha, instinto,
impulso, arranque, ímpetu, arrebato, pronto, estímulo
corbata, corbates, corbateta, corbatetescorbata, corbatas, corbatita, corbatitas
corcat, corcats, corcada, corcadescarcomido, carcomidos, carcomida, carcomidas
Corchet, corchete, corchets, corchetes (vore hebilla)corchete, corchetes
corcó, quera, corcóns, querescarcoma, carcomas
corda, cordes – maroma, maromes (vore bensill)cuerda, cuerdas
cordé, cordés, corderet, corderets, cordereta, corderetes, cordera, corderescordero, corderos, cordera, corderas, corderillo, corderilla
cordell, cordells – corda mes fina, sintacordel, cuerda, bramante, cordelejo, guita, cinta
corderet, corderetscorderito, corderitos
cordescuerdas
cordetacuerdecita
cordial, cordials – afable, cariñós, afectuós, acullidó, amable, calurós, simpáticcordial, afable, cariñoso, afectuoso, acogedor, amable, caluroso, simpático
cordialidatcordialidad
corejácorear
corejabencoreaban
corejat, corejadacoreado, coreada
cormull, a cormull, ple hasta dal, caramullo en aragonéscolmo, lleno hasta el colmo
cormullá, amontoná, ple a cormull – a caramullo aragonés – abarrotá, caramullá, curullá, omplí, reblí, crumullá, crumullí, cumulá, cumuliná, curmullá, curmullí, curumellá, curumullállenar hasta arriba, colmar
cornalera, cornaleres (de una banasta)agarradores de una banasta, cesta grande
corneta, cornetes, instrumén, derivat de cuerno, les cornetes antigues eren cuernos. En fransés “cornette”corneta
cornissa, adorno eixit, generalmén horissontal y en moldura, que va de banda a banda de la part superió de una fachada. Per analogía, adorno que corone una porta, un moble, un pedestal.cornisa
cornut, cornuts – latín cŏrnūtu – que té cuernos o bañes, a Beseit, los salvaches se bañen los cuernos al riu.cornudo, que tiene cuernos
coro, latín chŏrus, coral, com la que dirigíx la Margarita Celma Tafalla (Margarida no) de Valderrobres y cante son germá Franciscotafalleta” que pronte sirá Francesc. Desde que es ascumita pareix un catanazi.coro, coral
corona, coronescorona, coronas
coronán (g)coronando
coronatcoronado
coroneta, coronetes – corona de rey minuda – corona al cap, tonsura del móssen – part de detrás del capcoronilla, coronita, tonsura del cura
coroscoros
corp, corb, corvcuervo
corporal, del cos, orgánic, físic, anatómic, somátic – latín corpŏrālecorporal, orgánico, físico, anatómico, corpóreo, somático
corporalscorporales
corpulén, corpuléns, gord, gort, voluminós, gros, reforsut, fornit, vigorós, gigán, enormecorpulento, corpulentos, gordo, voluminoso, grueso, robusto, fornido, vigoroso, gigante, enorme
corpulenta, corpulentescorpulenta, corpulentas
corral, tancat, galliné, soll, corralacorral, aprisco, chiquero, encerradero, establo, gallinero, pocilga, toril, redil, corraliza, boyeriza
corralscorrales
Córre , córres – (me) córrego, córres, córre, corrém, corréu, córren – corrén (gerundio) – corregut, correguda (tamé carrera), corregudes de sacs, de bous, – si yo correguéra, correguéres, correguére, correguérem, correguéreu, correguéren – yo haguera corregut, tú hagueres corregut, – yo correría, correríes, correríe, correríem, correríeu, correríencorrer
correchacorrea, cinturón
correchescorreas, cinturones
correcsiócorrección
correcta, correctescorrecta, correctas
correcte, correctescorrecto, correctos
corredócorredor
corredora, corredorescorredora, corredoras
corredóscorredores
corregáucorráis
Corregí, corrigí – corregixco, corregíxes, corregíx, corregím, corregíu, corregíxen – correcsió, corregit, corrigit, corregida, corrigidacorregir
corregidescorregidas
corregidó, magistrat, regidó, alcalde, gobernadócorregidor, magistrado, regidor, alcalde, gobernador
corregit, corregitscorregido, corregidos
corregíumecorregirme
corregixquencorrijan
córregocorro
corregudacarrera, corrida
Corregudes – de bous – carreres (de sacs)carreras, corridas
córregue (que ell)corra (que él)
correguerecorriera, corriese
correguerencorrieran, corriesen
córregues (no)corras (no)
corregut, corregudacorrido, corrida (carrera)
corréncorriente
corrén (g)corriendo
corren, córrencorren (correr)
corrénscorrientes
correnta, correntescorriente (femenino), corrientes
correspóncorresponde
correspondén, correspondénscorrespondiente, correspondientes
correspondénsiacorrespondencia
Correspondenta, correspondentes (elles)correspondiente, correspondientes (ellas)
correspóndrecorresponder
correspondríecorrespondría
correspónencorresponden
correspongcorrespondo
corresponguencorrespondan
corresponíecorrespondía
corresponíencorrespondían
corret, correts – al estiu, als pobles se fa un corret de gen, per la nit, que parlen hasta que sen cansen.corrito
correucorreo
corréucorréis
corríecorría
corríencorrían
corro, corros – nevará a corroscorro, corros – nevará a corros
corroborácorroborar
corrómcorrompe
corrompíecorrompía
corrompina, pudó (corrómpre)hedor, mal olor (por corrupción)
corromputcorrompido
corrupsiócorrupción
corruptescorruptos
corrusco, cuscurro, churruscocorrusco, cuscurro, churrusco
Corsari, corsarisCorsario, corsarios
cortéscortés, afable, caballeroso, educado, comedido, cordial, correcto, fino, obsequioso, amable, atento, cariñoso, considerado, delicado
cortésmencortesmente
cortesoscorteses
Cortessá, cortessáns, cortessanos, cortessana, cortessanescortesano, cortesanos, cortesana, cortesanas
cortessíacortesía
cortessíescortesías
cortinacortina
cortinescortinas
corts (de Aragó)cortes de Aragón
Coruñes : com uns alls téndres que se críen al secá, a la finca de la pileta a Beseit ñabíe un puesto aon se criabencomo ajos tiernos de secano
corv, corb, corvs, corbscuervo, cuervos
Cos – fé de cosCuerpo – cagar, “hacer de cuerpo”
Coscoll, coscolls : Quercus coccifera ? De la família del roble, rore, robre, roure coscojo, coscojos
coscollá (coscoll)donde hay coscojos
coscurro, cuscurro : un coscurro de pa y olivesCoscurro, cuscurro, mendrugo, corrusco, cantero, trozo seco de pan y olivas
cosetacosita
cosetescositas
cosí, cosina, cusí, cusina / contra mes cusins, mes a dins – del latín consobrīnu. Lo mateix origen tenen les paraules fr. cousin  y lo italiá  cugino.primo, prima / cuanto más primos, más adentro
cósmic, cósmicacósmico, cósmica,
cossejácocear
cósses, cóssacoces, coz
cossigañes, cussigañes, pessigolles, etccosquillas
cóssoscuerpos
Costa, costes (pendén)cuesta (pendiente)
costá, váldre – aixó val 10 euros, aixó coste 10 euros – ha costat 5€, me coste 10€, cuán val este magre? 15€/kilo –costar, valer
costabe, costáecostaba
costadet (al), a la voretaal ladito, al lado, a la vera
costáe, costabecostaba
costáen, costabencostaban
costámcostarme
costánloscostándoles
costaráncostarán
costaríecostaría
costat, costatscostado, costados, lado, lados
costátoscostaros
costejácostear
costeján (g)costeando
costellacostilla
costellá (zona de les costelles)zona de las costillas
costellescostillas
costera, costa – pendén de una montaña o de un terreno en general – me cago en la costera ! (vore custodia)cuesta, pendiente
costerócuesta, pendiente
costes (de costá)costes
costum, costúmcostumbre
costums, costúmscostumbres
cotejácotejar, comprobar, confirmar, confrontar, verificar, constatar, cerciorarse, compulsar, cotejar, revisar, examinar, escrutar, repasar
cotet, cotetaquietecito, quietecita
cotidianacotidiana
cotilleocotilleo
Cotissassió, cotissassiónsCotización, cotizaciones
coto (guiñot o cassa)coto en el guiñote son varias partidas. Coto de caza.
cotó, cotóns (latín cotonum)algodón, algodones
coto, cotos, quieto, quietosquieto, quietos
cóuen, couen – alls verts piquen sebes couen (no es alemán)Cuecen – ajos verdes pican cebollas escuecen
coure, coc,cous,cou, coem, coeu, couencocer
cóurelscocerlos
cova, coves – la cova de la dona a Beseit, aon van trobá un onsocueva, cuevas
covacha, covaches – cova, antro, caverna, cuartet, alcobacovacha, cueva, antro, caverna, chamizo, cuartucho
cóvec, cóvecs, cove, coves, del latín cŏphĭnu (vore cofí), de vime, sistella, canasta, vore banasta – carré a Ráfelscesto de mimbre – calle en Ráfales
coveta, covetes – vull per aquelles faldes enfilám, buscán una coveta, pero no la que penses, la que dic no está deball del melic, es la de La Planetacuevecita, cuevecitas
coyote, coyotes – Coyotito a la perla en chapurriaucoyote, coyotes
coyuntura, coyunturescoyuntura, coyunturas
cranealcraneal
cráneo, cranicráneo
crápulacrápula
creá, fé – creo, crées, crée, creém, creéu, créen – creat, creada, creán (gerundio) – si yo creára, creáres, creáre, creárem, creáreu, creáren – si yo haguera creát – yo crearía, crearíes, crearíe, crearíem, crearíeu, crearíen – crear
creada, creadascreada, creadas
creadócreador
creat, creatscreado, creados
creccreo
credensialscredenciales
crédit, créditscrédito, créditos
creémCreemos – creamos
creén (g)creyendo
creénlocreyéndolo
creénsecreyéndose
creénsia, creénsiescreencia, creencias
creénsucreyéndoselo
creéuCreéis, creáis
Creéumecreedme
crega (que yo me)que yo (me) crea
cregáu (no tos)no os creáis
cregudacreída
creguecrea
creguerecreyera, creyese
creguerencreyeran, creyesen
creguérescreyeras, creyeses
creguescreas
cregut, creguts – ben cregut, ben cregudacreído, creídos – que hace caso
creíacreía
creíecreía
creíemcreíamos
creíencreían
créisse, créixecrecer
Creixcacrezca
creixcámcrezcamos
creixcáucrezcáis
creixcocrezco
creixcudacrecida
creixcutcrecido
Créixe – yo creixco, créixes, creix, creixém, creixéu, créixen – creixcut (un chiquet, lo pa), creixcuda (del riu, una mosseta) – si yo creixquera, creixqueres, creixquere, creixquérem, creixquéreu, creixquéren – yo creixería, creixeríes, creixeríe, creixeríem, creixeríeu, creixeríen – creixén (gerundio)crecer
creixémcrecemos
créixencrecen
creixén (g)creciendo
creixerácrecerá
creixeríencrecerían
créixescreces
creixéucrecéis
creixíecrecía
creixíencrecían
creiximéncrecimiento
creixquecrezca
créixquencrezcan
creixquerencrecieran, creciesen
creixquescrezcas
crema (potingue), cremes, cremeta, cremetes – que yo cremaCrema – que yo queme
cremá, cremás – yo (me) cremo, cremes, creme, cremém o cremám, creméu o cremáu, crémen – cremat, cremadaquemar
cremadaquemada
cremáe, cremabequemaba
cremáen, cremabenquemaban
cremálaquemarla
cremáliquemarle
cremallé, griella per a ficá les tées de fé llum.parrilla para poner las teas o los tizones para iluminar (hacer luz)
cremallera, cremallerescremallera, cremalleras
cremán (g)quemando
cremaráquemará
cremarenquemaran
cremat, cremadaquemado, quemada
cremequema
crémenqueman
cremeta, cremetescremita, cremitas
creméuquemáis
cremoquemo
cremó, cremósquemazón, quemazones
cremonquemen
crepúscul, lo tardet, cuan se pon lo solcrepúsculo, cuando se pone el sol
crescuda, creixcudacrecida
crescut, creixcutcrecido
Cresol , cresolsLámpara de aceite. Crisol, horno, mechero, quemador – copela, craza, callana, vaso, recipiente, copela, fusor
cresquen, creixquencrezcan
cresquere, creixquerecreciera, creciese
cresqueren, creixquérencrecieran, creciesen
Crestá la mel del eixám, de la bresca (sera de les abelles)extraer la miel del panal, de la bresca, cera de las abejas
cresta, crestes – pel – montaña, les crestes de Fondespala, prop del mas dels ferrés y lo secadero “tres reyes”.cresta, crestas – pelo – en una montaña, un alto
creu, creuscruz, cruces
creuencreen
Créumecréeme
creuráncreerán
creurecreer
créure, creure – crec, creus, creu, creém, creéu, créuen – cregut, creguda – si yo creguera, cregueres, creguere, creguérem, creguéreu, creguéren – yo creuría, creuríes, creuríe, creuríem, creuríeu, creuríen – yo mu haguera cregut – creén (gerundio)creer, hacer caso
créurelcreerlo
créuremcreerme
créurescreerse
creuréucreeréis
créureucreerlo
creuríacreería
creuríecreería
creusCrees – cruces
Criá – la cabra ha criat dos segalletscriar, parir
cría corbs y te traurán los ullscría cuervos y te sacarán los ojos
criabecriaba
Criabemcriábamos
criabencriaban
criadescriadas
criadeta, criadetescriadita
criáem, criabemcriábamos
criáen, criabencriaban
Críal – Crial de Lledó, bodegaCríalo – Crial de Lledó, bodega
criálscriarlos
criámcriarme
criansacrianza
criáscriarse
criat, criadacriado, criada
criatscriados
criatura, criaturescriatura, criaturas
criba , aré , sedás, porgadoracriba, cedazo, tamiz, harnero, cernedero, cernera, cernidero, vano
cribassa, cribaza, cribasses, talls a les máns o a la pell pel fretcorte en las manos por el frío
Cric-cric del grillCric-cric del grillo
Cridá, quirdá – crido (quirdo), crides (quirdes), cridém o cridám (quirdém o quirdám), cridéu o quirdáu, críden o quírden – cridat, quirdat, cridada, quirdada – si yo cridára, cridáres, cridáre, cridárem, cridáreu, cridáren – te hauría cridat – si me hagueres cridat – llamar, gritar
cridabellamaba
cridabenllamaban
cridadallamada
cridada, cridadesllamada, llamadas
cridadesllamadas
Cridáe , cridabe, quirdabellamaba
cridáen, cridabenllamaban
cridáes, cridabes – cridadesLlamabas – llamadas
cridálllamarlo
crídalLlámalo !
cridálallamarla
cridálsllamarlos
crídalsLlámalos !
cridámllamarme
cridán (g)llamando, gritando
cridánlallamándola
cridánlollamándolo
cridánlosllamándolos
cridánmellamándome
cridarállamará
cridaréllamaré
cridáregritara, llamara
cridarémllamaremos
cridárem, cridaremllamáramos
cridaresllamaras
cridatllamado, gritado
cridatsgritados, llamados
cridáumos, quirdáumosgritadnos, llamadnos
cride, quirdegrita, llama
criden, quirdengritan
crides, quirdesgritas
cridéu (no quirdéu tan !)no gritéis tanto !
cridéumegritádme, llamadme
cridongriten
críecría
criémcriamos
crímen, crímenscrímen, crímenes
criminalmencriminalmente
criminalscriminales
críocrío
Críos – que tú críos, cuan críosCríos – que tú críes, cuando críen
cripta, criptes – daball terra, cova, sótano, bóveda, catacumba, maussoleocripta, subterráneo, cueva, sótano, bóveda, hipogeo, sibil, catacumba, mausoleo
crisiscrisis
cristal, vidrecristal, vidrio
cristalscristales
critgrito
crit, critsgrito, gritos
criteri, criteris – prinsipi, norma, regla, pauta, método, dissernimén, juissi, convensimén, cordura, sensatés, opinió, paréixe, apressiassió, valorasiócriterio, criterios – principio, norma, regla, pauta, método, discernimiento, juicio, convencimiento, cordura, sensatez, opinión, parecer, apreciación, valoración
crític, crítics, crítica, crítiquescrítico, críticos, crítica, críticas
criticácriticar
criticabencriticaban
criticán (g)criticando
criticátoscriticaros
criticoncritiquen
crítiquescríticas
critsgritos
croá una rana (lo cullerot encara no croe)croar una rana
croáen o croabencroaban
crompá, comprácomprar
crompat, compratcomprado
crónic, crónicscrónico, crónicos
Crónica, cróniquesCrónica, crónicas
croquinot, croquinotsgolpe en la cabeza sin querer
crosta, costracostra, pústula, postilla, escara, placa,
corteza, cáscara, cubierta, revestimiento, recubrimiento
cruassán, cruassánscroissant, cruasán
crucero, cruceros pel marcrucero por el mar
crudesacrudeza
cruelcruel
crueldatcrueldad
cruelmencruelmente
cruelscrueles
cruga, crúa, crugues, crúescruda, crudas
crugo, crúo – a Aiguaiva se minchen lo feche crugo – crugoscrudo
cruissit, cruixitcrujido
Cruixí – me cruix lo ginoll o les juntes, te cruixiré, – cruixgo, cruixes, cruix, cruixím, cruixíu, crúixen – si yo cruixquera – cruixiría – rechiná, chirriá, chascá, crepitá lo foccrujir, rechinar, chirriar, chascar, restallar, crepitar
cruixidetcrujidito
cruixidetacrujidita
cruixíencrujían
cruixín (g)crujiendo
cruixitcrujido
crusácruzar
Crusá – cruso, crúses, crúse, crusém o crusám, cruséu o crusáu, crúsen – crusat, crusada – si yo crusara, crusares, crusare, crusárem, crusáreu, crusáren – yo haguera crusat – yo crusaría,crusaríes, crusaríe, crusaríem, crusaríeu, crusaríen – CREU (cruz)cruzar
crusá, crusáscruzar, cruzarse
crusada, crusadescruzada, cruzadas
crusat, crusatscruzado, cruzados
cruse, cruses (aon cuatre carrés se crusen)cruce, cruces (cruzar)
crusencruzan
cuadern, cuadernscuaderno, cuadernos
cuadrá, cuadráscuadrar, cuadrarse
cuadraben, cuadráencuadraban
cuadrada, cuadradescuadrada, cuadradas
cuadradescuadradas
cuadráen, cuadrabencuadraban
cuadraríecuadraría
cuadrat, cuadratcuadrado, cuadrados
cuadrilla, cuadrilles, cuadrilleta, cuadrilletescuadrilla, cuadrillas, cuadrillita, cuadrillitas
cuadro, cuadroscuadro, cuadros
cualidat, cualidatscualidad, cualidades
Cualquiera – vore consevolcualquiera
cuan, cuán ?cuando, cuándo
cuans, cuánscuantos, cuántos
cuanta, cuánta ?cuanta
cuantescuantas
cuantitatiucuantitativo
cuantitatiuscuantitativos
Cuart – 4°cuarto
Cuarta – 4° cuarta
cuartel, cuartelscuartel, cuarteles
Cuarteró, cuarteróns (vore finestró)cuarterón, cuarterones – mestizo, mixto, puertecilla, postigo, ventana
Cuartes 4°cuartas
cuarto, habitassió, cuartos, habitassiónscuarto, habitación, cuartos, habitaciones
Cuarts 4°cuartos
cuatre, cuatres4
cuatresséns400
cuatresséntes400
Cubata, CubatesCubata, Cubatas
cubert, cubertscubierto, cubiertos
cuberta, cubertescubierta, cubiertas
cuberteríacubertería
cubiart, cubert, cubiarta, cubertacubierto
cubiets (muixóns)tipo de pájaro
cúbito (os)cúbito (hueso)
cubito de gel, cubitoscubito de hielo
cubo, cubos (vore galleta), cubet, cubetscubo, cubos
Cubrí, cubrís – cubrixco, cubríxes, cubríx, cubrím, cubríu, cubríxen – cubert, cuberta – si yo cubriguera, cubrigueres, cubriguere, cubriguérem, cubriguéreu, cubriguéren – cubrín (g)cubrir, ocultar, esconder, tapar, enterrar, encubrir, techar, envolver, recubrir, revestir, tapizar, forrar, encapotarse, nublarse, aborrascarse, oscurecerse, vestirse, abrigarse, arroparse, cobijarse, embozarse, enfundarse
cubríecubría
cubríencubrían
cubrín (g)cubriendo
cubrínlicubriéndole
cubrínsecubriéndose
cubrís (animal femella) – encórres es ficás en selcubrirse es quedarse embarazada – encorrerse: ponerse en celo
cubrixcubre
cuc , cucs / cagá lo cuc es ficás be después de una enfermedat / gussano, gussanosgusano, gusanos / cagar el gusano es ponerse bien después de una enfermedad
cuc, cucs – del latín coccum, cuc de la fruita, corcógusano, gusanos
Cucal, marca de insectissida (per a les cuques o escarabiches, escarbachosCucal
cucaracha, escarabicha – la escarabicha, la escarabicha, ya no pot caminá, perque li falten, perque no té les dos potetes de detráscucaracha
cucat, cucada, cucats, cucadesagusanado, agusanada
cuchicheo, cuchicheosCuchicheo, murmullo, bisbiseo, chismorreo, cotilleo
Cuchilla, cuchilles de afeitácuchilla, cuchillas de afeitar
Cuchillada, gaviñetadacuchillada
cuchillería, aon se fabriquen gaviñets, “gaviñetería”cuchillería
cuchipanda, banquet, gran minjada, festa, jarana, alifara, jubiléucuchipanda, banquete, francachela, comilona, fiesta, jarana
cuchitril, cuchitrils, cuartucho, tugurio, covachacuchitril, cuchitriles, cuartucho, cubículo, tabuco, tugurio, covacha, zahúrda
cuchufleta, cuchufletesbroma, burla, befa, cuchufleta, zumba, chacota, guasa
cuclilles (en), ajupiten cuclillas
cucsgusanos
Cucurucho, cucuruchosCucurucho, cucuruchos
cuentacuenta
cuenta, cuentescuenta, cuentas
cuentescuentas
cuentescuentas
cuentet, cuentetscuentecillo, cuentecillos
cuentiste, cuentistescuentista, cuentistas
cuento, cuentos, cuentet, cuentets, contacuentoscuento, cuentos, cuentecito, cuentecitos, cuentacuentos
cuerno, cuernos, baña, bañescuerno, cuernos
cuerocuero
cuestió, cuestiónscuestión, cuestiones
cuidácuidar
cuidabacuidaba
cuidabe (ella)cuidaba
cuidada, cuidadescuidada, cuidadas
cuidadescuidadas
cuidadet (en)cuidadito, con cuidado
cuidadeta, cuidadetescuidadita, cuidaditas
cuidadetscuidaditos
cuidado, cuidáu – cuidatCuidado – cuidado (p)
cuidadoracuidadora
cuidadorescuidadoras
cuidadoscuidados
cuidadóscuidadoso
cuidadosacuidadosa
cuidadosamen, en cuidado, en cuidáucuidadosamente
cuidadosescuidadosas
cuidáe, cuidabecuidaba
cuidáen, cuidabencuidaban
cuidáes, cuidabescuidabas
cuidálcuidarlo
cuidálacuidarla
cuidán (g)cuidando
cuidánlacuidándola
cuidánlocuidándolo, cuidándole
cuidánlos, cuidánlescuidándolos, cuidándolas
cuidánsecuidándose
cuidao, cuidadocuidado
cuidaráncuidarán
cuidarémcuidaremos
cuidaréucuidaréis
cuidaríecuidaría
cuidaríencuidarían
cuidat, cuidatscuidado, cuidados
cuidáu, cuidadet, cuidado !Cuidado !
cuidáu, cuidéucuidáis
cuidáutoscuidaros, cuidaos
cuidéu, cuidáu del sagaletcuidad del zagal, chiquillo
cuidoncuiden
cuiná , cuino, cuines, cuine, cuinem, cuineu o cuinau, cuinencocinar
cuina, cuinescocina, cocinas
cuinadacocinada
cuinaríecuinaría
cuináscuinarse
cuinatcocinado
cuiné, cuinéscocinero, cocineros
cuinera, cuinerescocinera, cocineras
cuinescocinas
cuinéscocineros
cuinetacocinita
cuinetescocinitas
Cuissa, Cuixamuslo, muslos, anca, ancas
cuitíen, coíen a Valchunquera, cuití : courecocían
cuixa, cuixes – del latín cŏxa, ‘anca’, ‘cuixa’ – cuixeta, cuixetesMuslo, muslos, anca, ancas
cuixí, coixí, cuixins, coixinsalmohada, cojín
cuixot, cuixots de magre – vore espaletapierna del cerdo, jamón
cul, culs – latín cūluculo, culos
Culet – mote de Beseit , culetsculito, culitos
cullrecoje
culla, culles, forats a la roca aon beuen los muixonets cuan se omplin, o se renten (vore cadolla)agujero en una piedra donde beben los pájaros y se lavan
cullera, cullerescuchara, cucharas
Cullerada, culleradescucharada, cucharadas
cullerot, cullerotsrenacuajo, renacuajos
Cullga – cuan cullga los melóns ten donaré uns cuanscuando recoja los melones te daré unos cuantos
cullgámrecojamos
cullgáurecojáis
cullgorecojo
cúllguerecoja
cúllguenrecojan
cullguesrecojas
cullí la cullita o cullida, cullgo, culls, cull, cullím, cullíu, cúllen – cullit, cullidacoger frutos de un árbol, recoger hortalizas – cosecha
Cullida – cullida o cullitacogida, recogida – cosecha
cullidesrecogidas
cullíerecogía
cullíemrecogíamos
cullíenrecogían
cullílesrecogerlas
cullímrecogemos
cullís, cull a Valchunquerarecoge, coge
cullitrecogido
cullita, cullitescosecha, cosechas
cullsrecojes
culona, culonesculona, culonas
culpáculpar
culpa, culpesculpa, culpas
culpabeculpaba
culsculos
cult, cults, culto, cultos, culta, cultesculto, cultos, culta, cultas
cultíssim, com Arturo Quintanetacultísimo
cultiu, conreucultivo
Cultura, cultures – la escultura es culturaCultura, culturas
cultural, culturals – assossiassió cultural amics del chapurriauassociació catalanista del Matarranya (Ascuma)cultural, culturales
Cumpleañs – per mols añs !cumpleaños
Cumplí – cumplixgo o cumplixco, cumplixes, cumplix, cumplim, cumplíu, cumplixen – cumpliría – cumpliguera – cumplirécumplir
cumplidacumplida
cumplidamencumplidamente
cumplíecumplía
cumpliguéucumpláis
Cumplimén – ejecussió, realisassió, dessempeño,
consumassió, conclussió, acabamén, finalisassión, remate,
cumplit, halago, afalagamén, cortessía, atensió, seremónia, lissonja, gentilesa, respecte
cumplimiento, ejecución, realización, desempeño,
consumación, conclusión, terminación, finalización, remate,cumplido, halago, cortesía, atención, ceremonia, lisonja, gentileza, respeto
cumplimenscumplimientos
cumplín (g)cumpliendo
cumpliráncumplirán
cumplissen, cumplixencumplen
cumplitcumplido
cumplítoscumpliros
cumplitscumplidos
cumplixcumple
cumplixcocumplo
cuna, cunes – bressol – llitet, moissés, sistell –
estirpe, linaje, família, nassió, origen, patria, sang, abolengo, alcurnia
cuna, cunas
cundíecundía
Cundit – conduít : este pa mos ha conduít esta semana (vore conduí)cundido
cuneta, cunetes – de camí o carretera – de cunacuneta, cunetes – cunita, cunitas
cunill, conillconejo
Cuñada, cuñá, cuñades, cuñáes – del latín cognātu, ‘parén de sang’ cuñada, cuñadas
cuñat, cuñats cuñado, cuñados
cuota, cuotescuota, cuotas
cuponscupones
Cuquera, cuqueres, aon se fan cucs per a peixcágusanera, donde se hacen gusanos para pescar
cuquescucarachas
Cuquet – als gussanitos de panís salats no sels diu cuquetsGusanito – a los Gusanitos de maíz salados no se les dice “cuquets”
Curá – curo, cures, cure, curem o curam, curéu o curáu, curen – curaría – curara – curarécurar
cura de curá – Cóm va la cura? La cura va be, pero l´ull lo pedré – mossen de missa, retócura de curar – mossen
curaben, curáencuraban
curadacurada
curálacurarla
curálescurarlas
curálscurarlos
curandera, curanderescurandera, curanderas
curandero, curandé, curandés – se li diu al que sap arreglá o apañá articulassions, musculs, etc, com Félix de la Foya, Valderrobrescurandero, curanderos
curarácurará
curarecurara
curaríecuraría
curassió, curassions – alivio, cura, restablimén, sicatrissassió, terapéuticacuración, alivio, cura, restablecimiento, cicatrización, terapéutica, curaciones
curatcurado
curatcurado
curatscurados
cure (ell)cura de curar
curéucuráis
curiós, fisgón, indiscret, entrometut, impertinén, intrús, chafardé, cotilla, preguntón, llimpio, asseat, cuidadós, esmerat, arreglat, raro, novedós, extrañ, extraordinari, interessán, singulá, peculiar o peculiácurioso, fisgón, indiscreto, entrometido, impertinente, intruso, cotilla, preguntón, pulcro, aseado, limpio, cuidadoso, esmerado, arreglado, raro, novedoso, extraño, llamativo, extraordinario, interesante, singular, peculiar
curiosacuriosa
curiosescuriosas
curiosidat, la curiosidat va matá al gat – curiosidad mató al gato
curiosidatscuriosidades
curiososcuriosos
curo (que se)que se cure
curon (que se)que se curen
curráncurrante, currando
currans com Francisco Escudero currantes
curriculumcurriculum
curro, esguerrat a qui li falte una ma o un bras, lissiat. – persona presumida – yo curro, yo treballoLisiado – persona presumida – yo curro, yo trabajo
curs, cursoscurso, cursos
cursi, cursis – que li falte la elegánsia o la finura que vol aparentácursi, cursis
cursillo, cursillos, curset, cursetscursillo, cursillos
curt, curts, curta, curtes (lo contrari que llarg o llarc)corto, cortos, corta, cortas
curtacorta
curtet, curtets – La sogra al gendre : – Vols un caferet? – Sí, curtet, mol curtet (miránlo an ell)cortito, cortitos – la suegra al yerno : Quieres un cafecito? Sí, cortito, muy cortito (mirándolo a él)
curteta, curtetescortita, cortitas
curtscortos
curvá (vore belcá)curvar
curva, curvescurva, curvas
curvadacurvada
curvescurvas
cus (cusí)cose (coser)
cusca (que yo)cosa (que yo)
cusencosen
cusgocoso
cusgues (cusí)cosas (coser)
Cusí – cusgo, cuses, cus, cusim, cusíu, cusen – cusiría – cusiré – cusgueracoser
cusí (família), cusins, cosí, cosinsprimo, primos
cusina, cusines, cosina, cosinesprima, primas
cusíecosía
cusina, cosina – la chona a Pollença: Jo tenc un animalet | que no té os ni espina, | i en sentir olor de cosina, | s’enravana i ja està dret. Yo ting un animalet – que ni té ni os ni té espina – y en sentí auló de pichina – s´abalote y´s fique dret.prima
cusinsprimos
cusitcosido
cusíucoséis
cusix, cuscose
cussigañes, cossiguañes, gochet, pessiguañes, etccosquillas
cussigañes, cussigolles, pessiguañes, pessigolles, gochet (La Fresneda), cossiguañes, cossigues, cossiguetes, cossigoletescosquillas
custodiácustodiar
Custodia, custodies – me cago en la costodia, costodies !custodia, custodias, el cuerpo de Cristo – Me cago en la custodia !
custodiaben, custodiáencustodiaban
custodiat, custodiadacustodiado, custodiada
cutis, pell, cutis en latín, pell de la caracutis, piel de la cara
cutre, cutrescutre, cutres