LII.
Joannis XXII. litterae ad Jacobum II. Aragoniae Regem, de non promovendo filio eius Joanne ad Sedem Tarraconensem ob defectum aetatis, ann. M.CCC.XVI. (1316) (Vid. pág. 200.)
Ex arch. reg. Barcin.
Johannes Episcopus servus servorum Dei. Carissimo in Christo filio Jacobo, Regi Aragonum illustri salutem et Apostolicam benedictionem. Tuas fili de credentia litteras ac venerabilem fratrem nostrum … Barchinonen. Episcopum ac dilectum filium nobilem virum Vitalem de Villanova militem, exhibitores earum, tuae celsitudine nuntios laeti suscepimus, eo proculdubio laetiores effecti quo de tuo tuaeque domus regiae statu prospera nuntiantes, de tam laetis rumoribus potuerunt nos reddere certiores. Eos autem in expositione per te sibi commissae credentiae diligenter audivimus, eorumque petitiones tuo nobis oblatas nomine, quas te petere, et nos decuit indulgere, liberaliter concessimus et benigne. Sane, fili carissime, si postulationem de dilecto filio Johanne, nato tuo, cappellano nostro factam in ecclesia Terrachonen. non duximus admittendam, tuae quaesumus prudentiae mansuetudo moleste non ferat, cum eam veluti rem omni juri contrariam, et divino beneplacito non acceptam, et nedum prorsus insolitam, quin potius in Romana curia praeteritis temporibus inauditam, sine laesione conscientiae, et indecentiae magnae nota, scandalo et obloquio plurium nequiverimus admississe. Quae omnia si tuae magnitudinis circumspectio rejecto carnalitatis affectu consultius attendisset, si justo librasset examine quanta sint praelaturae pericula, nequaquam, ut credimus, ipsum natum tuum, juvenem utique tenerum ad onus praelationis assumi in corporis animaeque discrimen optasses. Numquid enim non immineret eidem juveni adhuc molli et delicate nutrito corporale dispendium, si eius imbecillibus humeris, et ad labores et inquietudines insuetis tantarum imponeretur curarum et sollicitudinum moles, quantae in Praesule requiruntur. Num quid non exponeretur ipsius anima magno discrimini, si poneretur custos in vineis, qui seipsum adhuc forte custodire non novit? Si haberet aliorum animas in periculo suae conversationis accipere, qui vix suam sufficit gubernare? Nulla quippe ars doceri praesumitur, nisi prius attenta meditatione discatur. Ab imperitis ergo qua temeritate suscipitur pastorale magisterium, quando ars est artium regimen animarum? Sacrorum quoque instituta canonum praeter gravitatem morum ac litterarum scientiam, requirunt in Pontifice maturitatem tricennalis aetatis, ac Imperialis lex minorem viginti quinque annis ad tutelae officium non admittit. Quomodo ergo nos possemus juvenem adhuc etiam citra metas adolescentiae constitutum ad Cathedram admittere pastoralem, ad illam praecipue quae suffraganeis habet pastoralibus cathedris praeminere? Profecto verendum esset, ne fieret eidem juveni cathedra pestilentiae, ac sibi et aliis esset occasio parata ruinae. Nec blandiatur aliquis eidem juveni quod posset in pontificii gradu proficere. Plures etenim provectioris aetatis in huiusmodi statu defecisse potius, quam in scientia profecisse dolenter audimus. Et si forsitan pretendatur quod per eundem posset eadem ecclesia, si assumeretur ad illam, sub regii favoris auxilio in temporalibus multipliciter reparari, id negare, nec volumus, nec valemus; spiritualem tamen profectum, quem praecipue quaerimus, preferimus temporali. Et licet verisimiliter supponamus quod affectu suadente paterno tuae potentiae dextera sub eiusdem nati tui regimine favorabilius ipsi ecclesiae in promovendis, commodis, dispendiisque vitandis assisteret, et erga illa etiam regiae liberalitas pietatis uberius abundaret; illud tamen consideranter attendimus, quod si ille qui terminos tibi constituit, quos praeterire non poteris, te juxta ordinatum mortalitatis excursum ipsi nato tuo subtraheret, non eodem cursu illi et eidem ecclesiae succesor tuus forsitan responderet; cum nullus etiam fraternus affectus patrio valeat comparari. Lateat itaque usque ad provectiorem aetatem juvenis ipse sub modio, et addiscat, ut suo tempore mereatur ad lucem dum (f. lucendum) hiis qui sunt in domo Domini candelabro superponi. Nos equidem de suo profectu gaudebimus, et ad promotionem ipsius tam tui consideratione, quam suae maternae domus cui tenemur intuitu; occulos habere disponimus in ingruentia opportunitatis apertos; et ubi nos antea Deo volente morte praeveniri contingeret, tenere potes indubie quod promotio congrua minime deerit apud quemvis successorem nostrum tam sublimi personae. Non ergo, fili, probrosum reputes, sed praemissis considerationibus gratanter acceptes te in expeditione postulationis huiusmodi non auditum, cum nobis, tibi et nato tuo magis consulere id negando credamus, quam si concessissemus libere postulata. Porro quantum libenter in ipsius tui nati promotione tibi et magnatibus aliis conjunctis eidem intendimus complacere, quamque promptum et placidum nobis esset postulationem admittere memoratam, si non timor Dei, contra quem non est homini defferendum, et conscientiae scrupulus obviarent, in hoc evidenter perpendere poteris, quod eidem ecclesiae de aliqua persona idonea tibi fideli et grata quam duxeris nominandam, sumus providere parati; et tamen certum est, quod nullum nobis poteris nominare, qui adeo nobis, tibi et tuis, sicut ipse natus tuus, possit vel debeat esse gratus, et de quo tantum tibi et tuis circunscriptis praedictis obstaculis complacere vellemus. Nostram igitur sinceram affectionem prudenter attendens tres personas aut plures idoneas non suspectas tibi, sed placidas et acceptas nobis nominare procura, ut de illarum altera quae idonea fuerit praeficienda eidem ecclesiae, tuis desideriis annuamus. Et si forte super hiis de quibus etiam dicto Vitali locuti plenius fuimus, haberes aliquem ad nos remittere nuntium expediens credimus ut remittas eundem, ut paucioribus revelata secretius teneantur. Quid praeterea de facto carissimorum in Christo filiorum nostrorum Siciliae et Trinacriae Regum ordinaverimus, Vitalis ipse, cui hoc ipsum aperuimus, in tuam poterit perducere notionem. Datum Avinione XVIII. kalendas januarii pontificatus nostri anno primo.