Reg. n.° 24. fol. 97. 20 ene.
1296.
Bonifacius episcopus servus servorum Dei ad futuram rei
memoriam. Redemptor mundi in cuius disposicione universa consistunt
civitatem Iherusalem previdens ruituram flevise describitur
super cam. Nunquid igitur nos ipsius licet indigne vicarius possumus
cohibere lacrimas continere suspiria singultus arcere videntes pro
dolor terram sanctam funiculum utique hereditatis dominice
depopulatam inmaniter incolis Christi fidelibus expositam debachantum
incursibus et a propriis defensoribus derelictam. In hiis profecto
dolemus et premimur apponamur assidue et amare punccionis aculeo
pressius anxiamur. Et cum non sit fere qui consoletur illam ex
omnibus caris suis catholicis principibus et aliis
populis chistianis distractis ad concertaciones et bella
levamus in circuitu occulos nostros et scrutamur attente unde sibi
auxilium veniat et presidium deffensionis occurrat. Ad carisimum
itaque in Christo filium nostrum Jacobum Aragone regem
illustrem dirigentes considerationis intuitum quem sue dovocionis
integritas ad sanctam romanam Ecclesiam a cujus unitate recesserat
quia novum adopcionis filium nobis placidum reddit et carum quique de
maritimis et mediterraneis gentibus eidem terre
depopulatione deserte pensata qualitate temporis oportuno potest
adesse sucursu ordinamus et facimus ipsum in devocione Ecclesie
permanentem vexillarium capitaneum et amirantum
generalem ejusdem Ecclesie in vitam in omni armata
marina per ipsam Ecclesiam facienda cum ejusdem Ecclesie
sumptibus ac speciali et extremo mandato quandocumque et
quocienscumque per ipsam Ecclesiam hujusmodi officii exequtio
injungetur eidem pro subsidio terre sancte vel contra quoslibet
hostes dicte Ecclesie seu rebelles: preficiendo ipsum personaliter
sexaginta galeis armandis per ipsum regem in terris suis cum
sumptibus et expensis Ecclesie sepedicte ad rationem viginti
quinque milium solidorum currentis monete Barchinone
singulis quatuor mensibus pro galea qualibet
sufficienter armata. Quibus casibus exequendum hujusmodi
vexillarie capitanie et ammirantie officium modo
predicto dictus rex Aragonum se astringet et in hoc se et sua
dicte Ecclesie obligavit et etiam quod ipse rex congruam
miliciam de terris suis ad convenientia gagia necnon et homines
idoneos cum sufficientibus armis de eisdem terris et dictarum
corpora galearum parata habebit prout exiget qualitas agendorum et
galearum numerus supradictus. In aliis autem casibus in quibus
personaliter non prefuerit ut premitittur rex predictus
tenebitur idem rex juxta mandatum Ecclesie galearum
numerum bene armatarum tam de hominibus quam de aliis
oportunis et guarnimentis et numerum militum ad rationem et gagia
similia de terris suis sub capitaneo vel amiranto quem
ponet idem rex de quo contentetur Ecclesia quocienscumque et
quandocumque per ipsam Ecclesiam et suis sumptibus requiretur. Quod
si aliquando ultra quatuor menses dictas galeas ac
homines et milites in talibus Ecclesie predicte serviciis contingerit
vel opportuerit perdurare perdurabunt et stabunt ad rationem
et gagia supradicta. Si autem in faciendo passagio vel generali
subsidio terre sancte princeps aliquis quem dictus rex
Aragone probabiliter ex justis rationibus suspectum haberet unde
sibi et genti sue verisimiliter timeretur inesse periculum idem rex
et gens sua non teneantur in ipso passagio transfretare.
Tenebitur nichilhominus idem rex ad ipsius jussum
Ecclesie facere guerram tam per terram quam per mare
cum militibus personis equestribus et pedestribus
et galeis de hominibus armis et aliis guarnimentis bene
munitis quibuscumque rebellibus aut inobedientibus ejusdem cum
expensis et sumptibus Ecclesie prelibate quandocumque et
quocienscumque ab ipsa Ecclesia fuerit requisitus et necessitas seu
utilitas hoc requiret et de hoc romano Pontifici qui erit pro
tempore simplici verbo credetur: salvis nichilomninus eidem
Ecclesie tam servicio prestando per eundem regem ad ipsius
regis expensas pro regno Sardinie et Corsice ab
eadem Ecclesia sibi concedendo per temporis spacium in concesione
hujusmodi distringendum quam aliis que in litteris concessionis
hujusmodi exprimentur. Ceterum omnium vassorum rerum mobilium
captivorum seu capiendorum non eminentium vel minus notabilium per
ipsum regem vel per gentem ipsius que erit in armatis
vel guerra predictis pro dicto subsidio terre sancte
media pars deputabitur pro subsidio dicte terre tenenda et expendenda
secundum rationem et mandatum romani Pontificis reliqua
dimidia ratione dictorum officiorum lucris obveniet dicti regis:
de personis vero captivis eminentibus vel notabilibus
fiet quod romanus Pontifex qui erit pro tempore de ipsis
disponet cujus simplici verbo de ipsorum eminentia seu notabilitate
credetur. Et si contingat prefatum regem vel gentem ipsius in
memoratis guerris vel armatis faciendis pro sepedicte
terre subsidio vel terrarum ultramarinarum capere
terram vel acquirere terra ipsa restituetur illi catolico vel
fideli ad quem de jure spectabit. Quod si in ea jus quis
fidelis et catholicus non haberet terra ipsa erit
ejusdem Ecclesie et custodietur ad ejus expensas donec romanus
Pontifex de ipsa aliter duxerit ordinandum. Donec autem idem rex
vel suum stolium decem galearum et ultra erit de
speciali et expresso mandato Ecclesie in serviciis terre predicte vel
in serviciis ejusdem Ecclesie predictum regem ac regnum
Aragone et totam terram regis ipsius necnon et regnum
Sardinie et Corsice postquam sibi fuerit a nobis et Ecclesia
prefata concessum suscipiemus sub proteccione beati Petri et
nostra disponentes ipsa gladio spirituali defendere ac tueri prout
expediens fore videbimus cisque fuerit oportunum. Et quandocumque et
quocienscumque idem rex transiret personaliter in subsidium
terre prefate de speciali et expresso mandato ipsius Ecclesie
concedet eadem Ecclesia dicto regi decimam per triennii
spacium ecclesiasticorum fructuum reddituum et proventuum predictorum
regnorum et terrarrum necnon omnia legata a personis regnorum
et terrarum predictorum in subsidium terre sancte ac etiam
relicta et male ablata ab eisdem personis quorum restitucio dimissa
est in ultimis voluntatibus et persone quibus restitucio ipsa fieri
debeat ignorantur. Commitet quoque in casu premisso romanus
pontifex alicui vel aliquibus personis quas ad hoc duxerit
deputandas quod de tempore precedente dictam comissionem componant
cum illis de regnis et tota terra dicti regis
Aragonum qui contra interdictum Ecclesie portaverunt vel
misserunt prohibita in Alexandriam: et de pecunia
recipienda ex composicione prefata fiet quod romanus Pontifex
exinde duxerit injungendum. In eodem etiam casu ubi scilicet dictus
rex transiret personaliter in subsidium terre sancte de
speciali et expresso mandato ipsorum romani Pontificis et
Ecclesie commitet Ecclesia certis personis ad hoc per ipsam
specialiter deputandis quod personarum qualitate pensata possint
componere cum voluntatibus ipsorum vota redimere et votum specialiter
terre sancte in predictis regnis et terra regis
ejusdem pro preterito tempore: et quod recipi ex ipsa composicione
contingerit significabitur dicto romano Pontifici et fiet exinde quod
mandabit. Intendimus autem quod predicta fiant ad expressum et
sepeciale mandatum nostrum et ejusdem Ecclesie et jamdictus
rex Aragonum antequam predicta vel ipsorum quodlibet mandentur
eidem per nos vel ipsam Ecclesiam per speciales litteras et expressas
non possit aliquid petere a nobis vel
successoribus nostris vel ab Ecclesia sepedicta
predictorum occasione vel causa et idem rex ad nichil aliud et
non aliter quam in superioribus dicitur teneatur per conventa nobis
vel Ecclesie et acceptata per ipsum ratione vel causa eorum que
presentibus continentur. Omnium autem predictorum interpretatio et
declaracio ad romanum Pontificem pertineant qui pro tempore fuerit
quociens opus fuerit facienda et super hoc stabitur simplici verbo
ejus. Datum Rome apud Sanctum Petrum XlII° kalendas
februarii pontificatus nostri anno secundo.