Monchosoft

Nos Petrus etc.
regnorum nostrorum regimini disponente Domino presidentes circa curam
ipsorum solercia reddimur indefessa solicili ut juxta debitum regalis
officii eorum occurramus dispendiis et profectibus divina cooperante
gratia salubriter intendamus. Sane contingit interdum quod sano ducti
spiritu aliqua disponimus et providemus credentes ea nostris subditis
oportuna que dispendiosa ex post et per consequens in primevum statum
reducenda seu comutanda in melius intuemur. Dudum siquidem juratis
probis hominibus ac universitati insule Minoricarum
concessionem seu privilegium fecimus subscriptum cum carta hujusmodi
seriei.
– Nos Petrus Dei gratia rex Aragonum etc.
recolimus vobis fidelibus juratis et probis hominibus ac universitati
insule Minoricarum privilegium seu concessionem fecisse cum
carta nostra sigillo majestatis nostre impendenti munito tenoris
sequentis.
– Nos Petrus Dei gratia rex Aragonum etc.
subditorum nostrorum utilitatibus insistentes ad illa precipue
distrahimur et quadam reddimur specialitate liberaliores que
reipublice civitatum
villarum et locorum nostrorum salubre concernunt regimen
et bonum utique compleetuntur statum quoniam sicut ipse civitates
ville et loca conservantur feliciter et continuata suscipiunt
incrementa. Sane cum eleccio juratorum que annis
singulis fit in insula Minoricarum de quatuor probis
hominibus ville Ciutadelle ipsius insule cum de
villa ipsa habent et consueverunt esse dicti jurati
facta fuerit a diuturno tempore citra et fiat per gubernatorem
ipsius insule seu ejus locumtenentem ratione cujusdam
ordinacionis per quosdam predecessores nostros antiquitus inde facte
nuneque pro parte vestri Francisci de Pinna nuncii per
universitatem ipsius ville et insule fuerit nobis humiliter
supplicatum ut cum eleccio hujusmodi recti disposicione judicii
deberet fieri per juratos et concilium dicte ville et non per dictum
gubernatorem seu quemvis alium officialem nostrum cum jurarie
officium sit officium administracionis et regiminis universitatis et
per consequens sit rationi conforme quod eligantur per illos qui
eorum administracioni et regimini habent subesse presertim etiam quia
in universis civitatibus villis et locis nostris est indeferenter
fieri assuetum et de eleccione hujusmodi contentabitur multo magis
universitas ipsa ac melius providebitur regimini salubri et
administracioni ville et insule predictarum dignaremur super hiis
gratiam vobis facere infrascriptam: igitur nos attentis predictis
eisque rationabiliter inducti nolentes sicut non decet vos probos
homines et universitatem jam dictam fore
in faccione eleccionis hujusmodi singulares supplicacione
predicta favorabiliter admissa revocantes et anulantes et pro
revocata et nulla penitus haberi volentes ordinacionem predictam:
tenore presentis pro salubri regimine et bono statu ville et insule
predictarum vobis graciose concedimus et sic de certa sciencia
statuendum ducimus ac etiam ordinandum videlicet quod ammodo eleccio
juratorum fiat et fieri habeat annis singulis per juratos et
concilium ordinarium ipsius insule seu majorem partem in ecclesia
Beate Marie dicte ville ubi jam alias fieri consuevit quodque in
faccione ipsius elcccionis observetur firmiter modus sequens:
videlicet quod anno quolibet die vigilie festi nativitatis
Domini ipsi jurati et concilium seu major pars ipsorum prestito
primitus per ipsos in posse dicti gubernatoris seu ejus locumtenentis
juramento ad sancta Dei IIII evangelia quod in eleccione hujusmodi se
habebunt legaliter atque bene ad utilitatem reipublice ville
et insule predictarum et omni affeccione odio et rancore
pospositis per viam veri scrutinii inter vos in dicta ecclesia
inde fiendi presente aliquo idoneo notorio qui de hiis publicum
conficiat instrumentum eligant secundum eorum bonum arbitrium et
sinceram conciendam octo probos homines de gremio
universitatis dicte insule quorum duo sint milites
seu de genere militari et duo de manu majori et
alii duo de manu mediocri et reliqui duo de manu
minori videlicet artificum seu ministralium et conversantium in
mari quorumque nomina in octo membranulis sive fullolis
papireis vel pergameneis videlicet nomen cujuslibet
eorum in una membranula involvantur et occultentur sic quod
ullo modo videri nequeant in octo radolinis cere
videlicet unaqueque membranula in uno redolino: quo
facto mergantur seu ponantur illi redolini presente dicto
gubernatore seu ejus locumtenente in quadam pelvi plana et revolutis
primitus extrahantur ab ea singulariter per quemdam puerum
etatis septem annorum vel infra qui nichil viderit vel
sciverit de predictis et illi quatuor qui scripti fuerint in quatuor
redolinis a dicta pelvi prius abstractis videlicet unus tantu
de quolibet predictorum quatuor brachiorum sive nominum
sint illo sequente anno jurati ville et insule
predictarum et faciant ac facere possint omnia illa que per juratos
ipsarum ville et insule fieri possunt et sunt etiam assueta. Et
antequam predicti utantur jurarie officio promittant et jurent ad
sancta quatuor Dei evangelia in posse dicti gubernatoris seu ejus
locumtenentis quod quantum in eis fuerit servabunt nobis et
successoribus nostris fidelitatem et defendent et illesas servabunt
regalias et jura nostra et quod ipsis regaliis et juribus nostris
semper salvis habebunt se in dicto jurarie officio solicite legaliter
atque bene utilia universitati predicte procurando et inutilia pro
viribus evitando et quod excucient manus suas ab omni servicio munere
seu dono eis impendendis pro aliquibus factis seu negociis que ipsi
ratione dicti jurarie officii habeant decernere vel in eis partem
facere vel quomodolibet intervenire quodque eligent et assument in
consiliarios ipsorum decem probos homines de utilioribus et
sufficientibus dicte ville juxta eorum sincerum arbitrium et puram
conscienciam. Qui quidem consiliarii a simili promittant medio
juramento in posse ipsorum juratorum presente ipso gubernatore seu
ejus locumtenente prestando quod in dicto consiliariatus officio se
habebunt solicite legaliter atque bene et facient omnia illa que ad
eorum spectent officium queque per consiliarios juratorum dicte
insule fieri debent et est hactenus assuetum. Et predicta omnia
statuimus et ordinamus ac fieri volumus de certa scienda et consulte
pro salubri regimine et bono statu dicte universitatis per modum
superius declaratum. In aliis autem ad predicta jurarie et
consiliariatus officia pertinentibus seu spectantibus formam et modum
antiquitus et hactenus observatos volumus penitus observari prout
melius ad utilitatem dicte universitatis fuit hactenus assuetum et
observatum: volentes etiam ipsos juratos habere de seu pro predicto
jurarie officio salaria inde dari seu tribui assueta. Mandamus
itaque per eandem de certa sciencia et expresse gubernatori nostro
generali ejusque vices gerenti in dicta insula
ceterisque officialibus et subditis nostris ipsius insule et
dictorum officialium locatenentibus presentibus et futuris quatenus
concessionem statutum et ordinacionem nostras hujusmodi de nostri
beneplacito duraturas ratas et firmas habeant et observent
observarique faciant inconcusso et non contraveniant nec aliquem
contravenire permittant aliqua ratione ordinatione quavis per dictos
predecessores nostros antiquitus in contrarium facta ut prefertur
quam hujus serie tollimus et carere volumus viribus et effectu
nullatenus obsistente. in cujus rei testimonium presentem cartam
fieri et sigillo magestatis nostre in pendenti jussimus comuniri.
Data Barchinone XVIII die augusti anno a nativitate Domini
MCCCLXX regnique nostri XXXV. – Signum + Petri Dei gratia
regis Aragonum Valencie Majoricarum Sardinie et Corsice comitisque
Barchinone Rosilionis et Ceritanie.
– Testes sunt Johannes comes
Impuriarum miles Petrus comes Urgelli et vicecomes Agerensis
domicellus Andreas vicecomes insule et de Caneto nobilis Petrus
Galcerandi de Pinosio Raimundus Alamanni de Cervilione milites. –
Sig+num Galcerandi Oliverii dicti domini regis scriptoris qui de
mandato ipsius domini regis hec scribi fecit et clausit cum raso in
XII linea ubi dicitur …. et in XVIII linea cernere vel in eis. – Et
quia nunc est pro vestra parte nobis humiliter supplicatum ut cum
dictis ex causis sit utilius bono statui et regimini ejusdem insule
et ipsius reipublice numerum illorum octo qui
anno quolibet nominari debebant in juratis in duplum augeri
dignaremur super hoc de nostra solita clemencia providere: nos vero
huic vestre supplicacioni annuentes benigne vobis concedimus quod
anno quolibet de cetero nominentur cum juratis per juratos et
concilium Ciutadelle XVI boni homines de universitate dicte insule ad
dictum jurarie officium videlicet quatuor de hominibus de paratico
et quatuor de ditioribus hominibus dicte ville qui non sunt de
paratico et alii quatuor de rusticis seu pagesiis et
alii quatuor de ministralibus et hominibus maris quorum
XVI nomina in XVI scribantur membranulis in rotulinis
cereis absque fraude involutis pelvi pleno aque mergantur et
inde quatuor videlicet de quolibet quaterno predictorum XVI
nominatorum unus per dictum puerum non ultra septennem
extrahantur: quibus quatuor a dicta pelvi extractis per hunc
modum sors cadat illo futuro anno juratie officium exercendi et sic
fiat nimis singulis tamen quamdiu de nostre voluntatis beneplacito
processerit et non ultra. in ceteris autem preinsertum privilegium et
contenta in eo volumus observari cui privilegio nullum per hanc
provisionem nostram prejudicium fieri volumus imo ipsum hujus serie
confirmamus. Adjicimus tamen quod illi quatuor qui erunt jurati
in sequentibus duobus annis jurati minime possint esse.
Mandamus itaque per hanc cartam nostram gerenti vices gubernatoris
ceterisque officialibus et subditis nostris ipsius insule ut
hanc provisionem et confirmacionem nostram firmas habeant teneant et
observent et contra non veniant nec aliquem contravenire permittant
aliqua racione. in cujus rei testimonium presentem cartam nostram
fieri jussimus sigillo nostro pendenti munitam. Data Dertuse
XVII die marcii anno a nativitate Domini MCCCLXX primo
regnique nostri XXXVI. – Petrus cancellarius. – Rex
Petrus. – Et preinserto privilegio usi fuerunt hucusque dicti
jurati probi homines et
universitas in eleccionibus dictorum juratorum et consiliariorum
utiliter atque bene: postea vero cum carta sigillo majestatis nostre
in pendenti munita data Barchinone quarta die januarii proxime
lapsi ad importunitatem et instanciam quorundam singularium dicte
insule ordinavimus et providimus inter alia quod eleccio
dictorum juratorum fieret ex tunc annis singulis
generaliter per omnes et singulos habitantes in dicta insuin
cujuscumque status et condicionis existerent convocandos ad vocem
preconis in vigilia nativitatis Domini et
congregandos pro dicta eleccione fienda in ecclesia
fratrum minorum ville Ciutadelle insule jamdicte
prout hec et plura alia capitula diversa continencia et ad diversos
effectus tendencia in carta ipsa lacius explicantur. Verum cum nunc
diligenti previo examine compererimus modum seu viam electionis
dictorum juratorum contentam in carta inde novissime facta esse
reipublice dicte insule inutilem et dampnosam
sequeretur namque exinde verisimiliter sicuti plerumque contingit in
pluribus locis ubi juratorum eleciones per eandem viam fiunt
quod habitantes in dicta insula sic generaliter congregati non
possent super dicta eleccione faciliter concordare imo ex eorum
discordia remaneret eleccio ipsa pluries indecissa quin ubi est
personarum pluritas ibi est animorum diversitas que discordiam
sepe parit et per consequens sit dificile eos ad concordiam revocare
ex quibus possent magna inter eos scandala rancores et
odia suscitari est quippe facilius et abilius quod certe
persone dicte universitatis sicut est in preinserto privilegio seu
concessione ipsos juratos concorditer eligant quam si
omnes de dicta universitate que in decenti singularium existit numero
haberent eidem eleccioni universaliter interesse juxta illud
vulgare ubi est multitudo ibi est confusio et similis modus
eleccionis contentus in privilegio preinserto tenetur et
servatur in civitatibus et villis insignioribus regni nostri:
idcirco promissis omnibus tam eleccionem dictorum juratorum
quam alia quecumque tangentibus in examen debite consideracionis
adductis et attento quod predicta ultima concessio seu ordinatio
facta non fuit ad postulacionem vel supplicationem tocius consilii
dicte insule ut decuisset sed personarum singularium ut per
eorum sindicatus coram nobis extensos et exhibitos clare liquet:
tenore presentis ad humilem supplicacionem juratorum et
proborum hominum et universitatis insule
supradicte pleno maturo et digesto super his habito concilio volentes
utilitatem et bonum statum dicte insule prosequi ut tenemur ac
revocantes et anulantes et pro revocatis et nullis habentes omnino ex
rationis et justicie debito ultimam provisionem seu ordinacionem
nostram predictam habentem inter alia quod eleccio dictorum
juratorum fiat generaliter per omnes habitantes in dicta insula
ut prefertur necnon cartam inde factam et omnia et singula tam
tangentia dictam eleccionem quam alia quocumque in ea contenta
quantacumque sint verborum firmitate concepta et omnes alias literas
et provisiones factas in prejudicium et derogationem seu lesionem
concessionis seu privilegii preinserti: ordinamus statuimus
providimus et hac inviolabili lege cunctis temporibus valitura
jubemus quod elecciones ipse dictorum juratorum et eorum
consiliariorum necnon omnia alia et singula in carta dicte ultime
concessionis seu provisionis contenta fiant et fieri habeant
de cetero ad imperpetuum annis singulis diebus et locis solitis et
alias per modum viam et formam preinserti privilegii ac usuum
hactenus servatorum: ad quos siquidem modum formam et usus elecciones
easdem et omnia alia supradicta omnino reducimus et tornamus
disponentes eos incommutabiliter subsistere ac teneri et servari
debere et habere prout servatum fuit ante ultimam ordinacionem
predictam. Adjicimus tamen quod in eleccione predicta non possint
absentes a dicta insula poni seu cadere ullo modo: et quia in
dicta ultima concessione agitur de talliis fiendis in dicta insula
volumus providimus statuimus et ordinamus ad imperpetuum quod
querumque tallie fiende amodot quavis ratione seu causa in dicta
insula et ejus villis et locis fiant et fieri habeant amodo
sub modis et formis quibus fiunt et fient deinde in civitate et
regno Majoricarum: ita quod de cetero super dictis fiendis et
aliis utatur in dicta insula et ejus locis sicut et
quemadmodum in dictis civitate et regno Majoricarum utitur et
utetur. Mandamus itaque de certa sciencia et expresse gubernatori et
ejus locumtenenti juratis consiliariis probis hominibus ac
universitati et singularibus personis dicte insule Minoricarum
presentibus et futuris sub pena mille morabatinorum auri a
quolibet contrafaciente irremissibiliter habendorum et nostre gracie
et mercedis quatenus privilegium seu concessionem preinsertam ac
provisionem et ordinacionem nostras hujusmodi que in nostra bona fide
regia promittimus et juramus per dominum Deum et ejus sancta quatuor
evangelia nostris manibus tacta tenere et servare perpetuo et
inviolabiliter teneant et observent firmiter et ad unguem absque
impugnacione interpretacione et calumpnia aliqua et contra non
veniant quavis causa. Et si forsan immemores presentis privilegii seu
per inadvertenciam vel importunitatem aut sugestionem quorumcumque
contingeret nos deinceps aliqua concedere vel facere contraria
preinserto privilegio et presenti seu in prejudicium et derogacionem
eorundem: statuimus providemus et volumus ea tanquam facta contra
utilitatem comunem et bonum statum dicte insule ac mentem et
proprium juramentum nostri nullius existere eficacie seu momenti imo
haberi penitus pro non factis. Decernentes dictum nostrum privilegium
ac presens juxta sui seriem legis perpetue habere vigorem ac robur
obtinere incommutabilis firmitatis non obstantibus quibusvis juribus
statutis ordinacionibus aut aliis que ad hec possent obici vel opponi
quoniam ea etiam tollimus et revocamus et carere volumus omni efectu
quatenus hiis repugnare vel obsistere videntur: dispensantes super
hoc ex nostre regie potestatis plenitudine ac suplentes etiam
omnem defectum si quis in premissis posset quomodolibet reperiri. In
cujus rei testimonium hanc cartam fieri et sigillo majestatis nostre
in pendenti jussimus comuniri. Data Barchinone VIII die julii
anno a nativitate Domini millessimo CCCLXX septimo regnique
nostri quadragesimo secundo. – Decanus Urgelli. – Sig+num
Petri Dei gratia regis Aragonum etc.
– Rex Petrus. – Testes sunt infans Martinus comes de
Exericha et de Luna miles Lupus archiepiscopus Cesarauguste
cancellarius Romeus llerdensis episcopus Johannes Impuriarum Hugo
Cardone comites milites. – Fuit clausum per Berengarium
Vallosserra scriptorem domini regis. – Dominus rex
mandavit michi Berengario
Vallosserra.