Perg.n.5*, Alfon.I.27 jul. 1168.
Hoc est translatum
fideliter translatatum II kalendas september anno ab incarnatione Domini MCCXVI cujusdam
…. In Christi nomine …. virtute Ildefonsus Dei gratia rex
Aragonum … comes Barchinone et marchio Provincie
et Guillermus Raimundi Dapiferi et Raimundus de Montecateno
et Petrus de Subiratis consilio Guillelmi
Montispessulani et aliorum baronum curie donamus et
concedimus vobis Geraldo de Rivo et Petro de Sancto Martino
et Raimundo de Cheral omnique progeniei atque posteritati
vestre Peduls cum omnibus terminis et pertinenciis suis et
ipsam montannam de Mons-Agar simul et Arberiars
sicut terminantur de Collo-Spine usque ad Collum de Bene
et usque ad viam antiquam de Orta et usque in ipso loco ubi
dividitur via de Orada et de Bene. Hec suprascripta
omnia sicut ab istis terminis includuntur donamus et concedimus vobis
cum ingresibus et egressibus suis aquis pascuis erbis venacionibus
montibus et cum omnibus his que ad servicia hominum pertinent quod ea
omnia habeatis et teneatis et possideatis vos et progenies vestra et
omnes illi qui ibi populaverint francha et libera et ingenua libere
et quiete potenter et integriter ad furos Cesarauguste ad
faciendas omnes voluntates vestras plenarie. Et ego Petrus de
Subiratis retineo michi et meis terram ad unum par bovum
sicut eam michi dabitis. Et donamus vobis et progeniei vestre ipsum
castrum de Peduls quod vos teneatis in perpetuum per
nos et donetis nobis et successoribus nostris vos et vestri
potestatem de ipso castro irati et pacati quando nos vel homo per nos
quesierimus vobis. Et donamus vobis et progeniei vestre duas
partes de omnibus exitis qui de castro exient
et de terminis suis scilicet de justiciis de chestis de
forciis trobis et de omnibus qui ad senioraticum
pertinent: et retineo ego Petrus de Subiratis terciam
partem. Donamus itaque vobis omnes stachamentos: sed cum
ego Petrus de Subiratis ibi fuero quod eos accipiam si
accipere eos voluero salvis vestris duabus partibus. Donamus
etiam vobis omnes stabilimentos. Hec superius scripta donamus
vobis et progeniei vestre in perpetuum ad omnes voluntates vestras
faciendas salva fidelitate nostra et successorum nostrorum per secula
cuncta. Si quis hanc cartam violare voluerit nihil valeat sed
in duplo componat et postea hec carta firma permaneat. Que
fuit facta VI calendas augusti anno Domini Jesu MCLXVIII°
– Sig+num Ildefonsi regis Aragonis et comitis Barchinone
et marchionis Provincie. – Sig+num Guillelmi Raimundi
Dapiferi. – Sig+num Raimundi de Montecateno. – Sig+num Petri de
Subiratis.
– Sig+num Guillelmi Montispesulani. – Sig+num
Petri de Sancto Minato. – Sig+num P. filii P. de Sancto Minato. –
Sig+num Guillelmi Garidelli. – Sig+num Guilaberti Anglisi. –
Sig+num Arnaldi Garidelli. – Sig+num Boni Vasalli de Moro. –
Sig+num Crispini qui hanc cartam scripsit die et anno ut
supra. – Sig+num Raimundi Capellani. – Sig+num Guillelmi presbiter.
– Sig+num de Cardona vicarii Dertuse. – Ego
Bernardus Tolsani hoc scripsi et hoc feci + cum literis rasis
et rescriptis in linea Va die et anno quo supra.
XII
El lugar de Horta (antiguamente Orta), está documentado en 1153 por primera vez, como fronterizo en la donación del castillo de Miravet -después de la conquista de Tortosa el 1148-, parece que hacia el 1163 fue conquistado por Alfonso II de Aragón, el que el 1165 dio carta puebla, según los fueros de Zaragoza, a quienes poblaran los términos de Horta y Bene.
El 1174, Alfonso II dio la jurisdicción del lugar a los templarios y, en 1182, los Moncada renunciaron a los derechos que tenían.
El 1192, el maestro provincial del Temple dio a los habitantes de Horta una nueva carta de población según las costumbres de Lérida. Al suprimirse los templarios, a principios del siglo XIV, Horta pasó a los hospitalarios de la castellanía de Amposta.
En 1359, Horta comprendía, además, los puestos de Arnes, Ferres -ahora despoblado del término de Horta, Bot, Caseres, Mudèfer y quizás Prat de Comte. En el siglo XIV se inició un aumento de población -de 43 fuegos en 1358 a 81 en 1378- que continuó los siglos XV y XVI. De este momento, son buena parte de los edificios más representativos del núcleo -ayuntamiento, casa del Diezmo-. En el siglo XVII, durante la Guerra de los Segadores (1640), Horta fue saqueada y tomada por asalto para evitar que cayera en manos castellanas. Los censos del siglo XVIII y del XIX vuelven a señalar un incremento de la población, hasta principios del siglo XX. En 1919 se empezó a nombrar Horta de San Juan.