Monchosoft

In Christi nomine. Noverint
universi quod cum contentio fuisset inter illustrem dominum Jacobum
Dei gratia regem Aragonum Majoricarum et Valentie comitem Barchinone
et Urgelli et dominum Montispesulani et nobilem Petrum de
Montechateno senescalium ejusdem domini regis quod
dictus Petrus de Montechateno conquerebatur ab eodem
domino rege quod idem dominus rex faciebat ei injuriam
de facto majordomie et super hoc dictus dominus rex et
dictus Petrus de Montechateno misserunt predictam causam in
posse domini Eximini Petri de Arenoso et Thomasii de Sancto
Clemente et Guillelmi de Sala et Arnaldi de Boscho
quod quidquid ipsi arbitri cognoscerent quod dominus rex
deberet facere in predicto facto majordomie quod dictus
dominus rex et dictus Petrus de Montechateno starent in
cognitionem eorundem arbitrorum. Primum
capitulum est quod
dictus Petrus de Montechateno petit quod dictus dominus rex
debet sibi exibere portionem viginti animalibus. Cui
petitioni respondent arbitri supradicti
judicando quod dictus
Petrus de Montechateno non debet accipere iiec ullo tempore recepit
rationem nisi sexdecim animalibus tali modo quod dum
ipse sit in curia debet
accipere rationem duodecim
animalibus et quatuor animalibus tenenti
suum locum. Secundum capitulum est quod dictus Petrus de
Montechateno postulat quod quando prelium firmatur in posse dicti
domini regis quod dictus Petrus de Montechateno debet accipere
pignora et debet campum preparari et quod debet habere
quinquaginta morabetinos et equum et arma et
garnimenta ab illo qui erit devictus et etiam quod debet
habere tertium ex tertio de tanto quantum habeat dictus
dominus rex de predictis pignoribus. Cui questioni
respondent arbitri supradicti quod omne prelium quod firmetur in
posse domini regis quod debent venire pignora in posse
predicti Petri de Montechateno vel tenentis locum suum: et si
prelium fit quod dictus Petrus de Montechateno debet fieri campum
et respicere et debet habere tot morbetinos quos consueverunt
dare Barchinone ratione campi et etiam debet habere
equum et arma et garnimenta ab illo qui erit
evictus et nichil debet habere tertium tertii quod
petit de predictis pignoribus. Tertium capitulum est quod
Petrus de Montechateno predictus petit quod tota pecunia
que veniret in exania domino regi de aliena patria quod
dictus Petrus de Montechateno vel ille qui est pro eo constitutus
debet habere aliquam quantitatem suficientem. Cui petitioni dicti

arbitri dicunt quod dictus Petrus de Montechateno ratione
majordomie nec illi qui tenent suum locum
nichil de predicta peccunia debent habere. Quartum capitulum
est quod prenarratus Petrus de Montechateno postulat quod omnes
officiales de domo domini regis debent ingredi et esse
per manum suam. Cui questioni dicunt arbitri quod predicti officiales
non debent intrare nec esse per manum suam nec per ipsum immo
predicti officiales debent ibi esse ex precepto domini regis et
dictus dominus rex debet mittere et transmutare illos
quos sibi placuerit: tamen dicti officiales debent numerare et
scribere illud quod expendiderint per dominum regem in
sua domo in presentia et coram majoredomo et quod
predictus majoredomus debet respicere de hoc quod ipsi emunt
quod faciant bene et fideliter. Quintum capitulum est quod antedictus
Petrus de Montechateno petit quod de omnibus cenis quas dominus rex
accipit in Catalonia quod suus majordomus debet facere
pactum et debet habere certam quantitatem. Cui petitioni dicunt
arbitri supradicti quod de omni cena quas pledeg ratione denariorum
debet habere majordomus viginti solidos ad minus vel
secundum quod quantitas erit cene: et si voluerint tenere dominum
regem sine pactu aliquo et compositione circa quod velint dare
panem et vinum et carnes et civatam et hoc quod necesse erit
aliquid de cena ista non debet habere majordomus ratione
majordomie nisi ipsi propter planam voluntatem ei voluerint
exhibere et etiam quod dictus Petrus de Montechateno nec ille qui
tenet suum locum non potest nec debet facere compositionem de facto
predictarum cenarum sine voluntate domini regis. Sextum
capitulum est quod dictus Petrus de Montechateno petit quod de omni
hospicio quod dictus dominus rex imparet vel imparare
faciat in aliquo loco Catalonie quod majordomus debet
tenere imparatum pro eo. Cui questioni dicunt predicti arbitri quod
dictus Petrus de Montechateno nec ille qui tenet locum suum non debet
tenere nec imparare nisi dominus rex sibi acomodaret. Septimum
capitulum est quod dictus Petrus de Montechateno petit quod de omni
castro quod dominus rex accipiat debet habere unum ex
melioribus hospiciis de villa vel aliquem de melioribus
hominibus qui sint in villa ad suam partem. Cui
petitioni dicunt predicti arbitri quod de omni castro quod
dominus rex accipiat non debet habere domum vel aliquem
hominem nisi dominus rex devinceret prelium campale vel
acciperet civitatem propter vim et tunc debet habere unum de
melioribus hominibus qui sint ad suam partem. Octavum capitulum est
quod dictus Petrus de Montechateno petit quod si dominus rex
est in consilio et sit de tribus antequam ille qui tenet
locum suum debet esse in eodem consilio. Cui petitioni
respondent dicti arbitri quod ipse Petrus de Montechateno nec
ille qui tenet locum suum non debent esse in consilio
nisi dominus rex eos in eodem consilio postularet.
Nonum capitulum est quod dictus Petrus de Montechateno petit
quod omnia vasa argentea et mappas de reposto
domini regis et omnia preparamenta coquine et
azembla debent esse sua per omnia festa in quibus
recipere consuevit in anno et quod accepit injuriam idem Petrus usque
modo quia illam compositionem quam dominus rex dicit quod
acciperet quingentos solidos per quodlibet festum non
concedit quod coacte accepit dictos quingentos solidos usque
modo ideo quod non poterat habere aliquid ab eodem domino rege.
Cui petitioni dicunt arbitri supradicti quod dictus Petrus de
Montechateno nec majordomus per eum non debent habere nec
recipere predicta vasa argentea nec mappas nec
preparamenta coquine nec azemblam sed tantummodo
quingentos solidos per tria festa que sunt constituta
in anno per quodlibet festum quingentos solidos maxime
cum dominus rex ita dare consuevit et dictus Petrus de
Montechateno et suus majordomus ita querere et petere
consueverunt. Unde nos arbitri supradicti non propter jus set ratione
compositionis dicimus arbitrando quod dominus rex det dicto
Petro de Montechateno vel suo majoridomo per tria
festa que sunt assignata in anno quingentos solidos in
quolibet festo. Item dicimus ratione compositionis quod de
isto prelio quod fuit factum primum inter Poncium de Peralta
et Bernardum de Malo Leone quod Eximinus Petri de Pina
habeat propter suum laborem et propter expensas quas fecit in campo
et aliarum rerum medietatem et aliam medietatem habeat dictus Petrus
de Montechateno. Et etiam dicimus quod majordomus habeat ceram
et piper sicut erat consuetum et dictus Petrus de
Montechateno quod mitat museum in coquina et quod si
propter eum est respiciat pezas carnium et coquinam.
Nos vero dominus Jacobus Dei gratia rex Aragonum Majoricarum et
Valentie comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispesulani et
Petrus de Montechateno predictus per nos et omnes successores nostros
acceptantes libenter presens arbitrium sive sententiam
arbitralem omnia predicta et singula concedimus et laudamus
aprobamus et confirmamus in omnibus et per omnia promittentes ea
omnia atendere et complere et in aliquo non violare. Quod est actum
quarto nonas novembris anno Incarnationis Christi millesimo
CCLX tertio. – Sig+num Jacobi Dei gratia regis Aragonum
Majorice et Valentie comitis Barchinone et Urgelli et Domini
Montispessulani. – Sig+num Petri de Montechateno. – Sig+num
Eximini Petri de Arenoso. – Sig+num Tomasii de Sancto Clemente. –
Sig+num Guillelmi de Sala. – Sig+num Arnaldi de Boscho predictorum
qui hec concedimus et firmamus firmarique rogamus. – Sig+num domini
G. Dei gratia Ilerdensis episcopi. – Sig+num Berengarii de Bedorz
rectoris ecclesie de Azco. – Sig+num Petri de Turrifreyta
clerici ejusdem domini episcopi testium. – Sig+num Berengeroni
Bardina notarii publici ilerdensis qui auctoritate
curie et patiariorum ilerdensium hoc scripsit a
memoria scripta in memorialibus Berengarii Bardina
quondam publici notarii ilerdensis qui
Berengarius Bardina morte preventus hoc in mundum seu
in publicam formam redigere non valuit.

Nota:
patiariorum ilerdensium : pahers de Leyda, Lleida, paheres de Lérida, Ilerda,
Ilerde.