XXVIII.
Epistola D. Benedicti de Rocaberti Archiep. Tarracon. ad Priore Praedicat. Barchin. et S. Raymundum de Peñafort, eorumque responsiones super facto haereticorum Waldensium in dioc. Urgellensi, circa ann MCCLVI. (Vid. pág. 93.)
Nota. Fr. Petrus de Thenis Ord. Praed. D. Poncii de Villamur Episc. Urgellens. Inquisitor persequutus erat haereticos Waldenses usque ad villas de Puigcerda, et Berga, atque ad Baronias de Josa (parece que pone Josà) et de Pinos. Re autem adhuc infecta, et Episcopus per Sedem Apostolicam a pontificatibus est suspensus, et Inquisitor a suo Provintiali prohibitus ne sententiam in haereticos ferret. Hanc circa rem dubitantis Archiep. et aliorum respondentium epistolae versantur, quas ad ann. 1252 aut circiter adscribimus cum Archiep. Tarracon. non nisi in fine anni 1251. Sedem suam acceperit regendam; Urgellens, autem Episcopus anno 1257 vitam finierit.
Epistola D. Archiep. ad Fr. Petrum de San Pons Priorem Conv. FF. Praedicatorum Barchin. et S. Raymundum de Peñafort.
Ex Tab. Illmi. D. Archiepiscopi Tarracon.
Benedictus divina providentia Archiepiscopus Tarraconensis Venerabilibus et dilectis in Christo religionis viris Fr. Raymundo de Pennaforti, et Priori domus Praedicat. Barchin. salutem et sinceram in domino charitatem. Significamus vobis, quod cum Capitulo nostro, et aliis viris religiosis, et pluribus sapientibus, deliberatione habitâ diligenti, diem Sancti Nicolai duximus assignandum, ut nos, et ille, qui vices gerebat Venerabilis Fratris nostri Episcopi Urgellensis, ac alii ad hoc necesarii, essemus apud Bergam personaliter constituti pro negotio Inquisitionis contra Haereticos factae per religiosum virum Fr. Petrum de Thenis in Diocesi Urgellensi, auctore Domino, prospere consummando. Veruntamen cum ex parte ecclesiae Urgellensis nobis fuerit declaratum, quod dictus episcopus ab administratione spiritualium, et temporalibus episcopatus Urgellensis est suspensus, ita quod per se vel per alium nihil de bonis episcopatus, sive de ipso episcopatu debet percipere, seu etiam in eo ministrare, secundum quod in translato sententiae super hoc latae nobis transmisso, cujus formam vobis mittimus, plenius continetur; videtur nobis, et Capitulo nostro, et pluribus sapientibus, quod in hoc caso illi, qui gerebant vices Episcopi, vel Capitulum Urgellense, cum non dicatur Sedes vacare, vel etiam nos procedere ad decisionem dicti negotii non possimus, sed tantummodo dictus Fr. Petrus, qui usus est jurisdictione a dicto Episcopo sibi commissa, et a nobis postmodum confirmata. Ipse tamen dixit quod preceptum est sibi a vobis Fr. Raymundo ex parte Prioris Provintialis, quod non procedat super hujusmodi negotiis decidendis, ac ideo sine mandato spetiali super hoc non procedet ullo modo. Cum igitur si ex hoc dictum negotium impediretur, non solum scandala sequerentur, immo totum negotium posset destrui in magnum dispendium plurium animarum, et fidei orthodoxae, discretionem et devotionem vestram rogamus, hortamur in Domino, et monemus, quatenus dicto Fr. Petro in sententiis super dicto negotio proferendis a vobis plena licentia per spetialem litteram tribuatur, quam nobis mittatis per praesentium portitorem, vestrum nihilominus in scriptis salubre nobis super hoc consilium impensuri, et nobis, ac dicto Fr. Petro dictas litteras, et responsionem transmittatis, ita quod die Jovis mane apud Villamfrancham (Vilafranca, Villafranca), ubi eam expectabimus, habeamus; quia alias secundum consilium habitum non accederemus ad Diocesim Urgellensem. Ut autem super praemissis quid agendum sit plenius videatis, translatum commissionum dicti Fr. Petri, et sententiae contra Episcopum latae, ut dictum est, vobis mittimus sigilli nostri munimine interclusum. Dat. Tarraconae calendis decembris.
Rescriptum Prioris, et Fratris Raymundi de Penyafort ad Illmum. Dnum. Archiep. Tarraconen.
Ex eodem Tabulario.
Reverendissimo in Christo Patri Domino Benedicto Dei gratia Archiepiscopo Tarraconensi, Fr. Petrus servus Fratrum Praedicatorum Barchinon., et Fr. Raymundus de Pennaforti salutem et reverentiam debitam, ac devotam. Receptis litteris paternitatis vestrae tertiâ feriâ per manus Magistri A., respondi ei ego Fr. Raymundus, quia mihi spetialiter litterae mittebantur, prout scivi, et potui vivâ voce, juxta vestram reverentiam, et honorem. Postmodum feriâ quintâ circa nonam recepimus alias litteras per quendam puerum cursorem vestrum, de quarum tenore mirati fuimus, et turbati, pro eo quod adversarius veritatis impedimenta contra fidei negotium machinatur. Hoc autem scitote pro certo, quod a quindecim diebus citra jam tribus vicibus intelleximus a personis pluribus fidedignis, aliquibus hoc assertione indubitatâ per litteras referentibus, et aliis vivâ voce, qui et litteras receperant de curia, et certitudinem per personas notas et fidedignas, quae in facto praesentes fuerant, et occulis suis viderant, quod Dominus Episcopus Urgellensis fuit indubitanter depositus per sententiam Domini Papae in primo sabbato octobris. Audivimus etiam, quod ante sententiam depositionis fuerat lata suspensionis sententia contra ipsum. Unde secundum hoc, cum constet Urgellensem Ecclesiam vacare, potestis indubitanter procedere, vel vos, vel Capitulum, vel simul, prout vestra circunspecta discretio magis viderit expedire. Posito etiam quod non esset lata sententia (quod non credimus) videtur tutius quod vos, Pater, cum aliis, tam cum procuratoribus Domini Episcopi, quam cum Capitulo, procedatis ad sententiam proferendam, praesertim cum sitis Judex ordinarius, et nihil in praejuditium Domini Episcopi, vel jurisdictionis ipsius super praedictis facere intendatis. Et his omnibus exequendis posset Fr. Petrus de Thenis, licet prohibitum sibi fuerat a Priori Provintiali ferre sententiam, praestare suum consilium, et assensum tantum. Valere posset autem rationi commisionis, quam sibi fecit Episcopus Urgellensis. Haec ita scripsimus vobis de confidentia spetiali, et quia sic placuit vobis, quod vobis nostrum consilium rescriberemus, ne alias, si hac vice deseratis negotium, fides periclitetur in infamiam, non solum vestram, sed etiam Praelatorum, et totius cleri, et in periculum, et scandalum plurimorum.
Epistola ejusdem Prioris, et Fratris Raymundi de Penyafort ad Fratrem Petrum de Thenis, et Fratrem Ferrarium de Villarubea Ord. Praedicator. eadem de re.
Ex eodem Tabulario.
Venerabilibus et in Christo charissimis Fratri Petro de Thenis, et Fratri F. de Villarubea, Frater Petrus servus Praedicatorum Barchin., et Fr. Raymundus de Pennaforti, salutem in Domino Jesu Christo. Litteris venerabilis Fr. nostri Archiepiscopi, et vestris diligenter inspectis, mirati fuimus, et turbati pro eo quia inimicus et adversarius veritatis machinatur insidias, ut fidei negotium perimat, et pervertat. Tamen quia non est propter hoc, sicut vobis videtur, tantum negotium deserendum, et ego Fr. Raymundus propter graves infirmitates meas non possum intendere prolixe responsioni, vel dictamini litterarum, respiciatis litteras, quas Domino Archiepiscopo juxta modicitatem nostram, et gratiam nobis datam super hoc destinamus, et secundum tenorem ipsarum eum Domino Archiepiscopo, et aliis procedatis. Unde, si ipse Dominus Archiepiscopus deseruerit ad praesens negotium occassione litterarum, quas de suspensione Episcopi Urgellensis dicitur recepisse, utrum vos debeatis ire Bergam sine ipso, vel quid agere debeatis, claram responsionem non possumus invenire, sed committimus arbitrio vestro ut sive per litteras, sive praesentialiter, apud illos nobiles vos ipsos, et ordinem quanto cautius, et veracius poteritis excusetis. Et si quid consilium praeter hoc, quod sententiam non feratis, et ut Haeretici non evadant, et fidei non periclitetur negotium invenire poteritis, ipso inspirante, cujus negotium agitur, juxta datam vobis a Deo gratiam faciatis. Orate pro nobis.
Alia Fratris Raymundi de Penyafort epistola ad Illmum. Dominum Archiepiscopum eadem quoque de re.
Ex eodem Tabulario.
Reverendissimo et charissimo in Christo Patri Domino Benedicto Dei gratia Tarraconensi Archiepiscopo, Fr. Raymundus de Pennaforti salutem, et reverentiam debitam ac devotam. Licet turbatus fuerim, et miratus, quod Diabolus, veritatis et fidei adversarius, suis astutiis machinatur, unde perturbet fidei negotium, et confundat; ex hoc ipso laetificor, considerans quod ipsum negotium, de quo agitur, ad Dei beneplacitum pertinet, apud recte intelligentes clarius elucescit. Sane in aliis litteris, quas feriâ quintâ in sero nuntio vestro Prior, et ego tradidimus, scripsi vobis aliquas rationes, propter quas consulebam, quod iter vestrum continuaretis animo ad dissipationem haereticae pravitatis, et ad consummationem negotii fidei, pro quo multum et pluries extitit laboratum, quas quidem rationes invenietis in literis antedictis, et referet vobis lator praesentium plenius viva voce. Nunc autem superaddo duas vel tres causas (licet videatur forsitan supervacuum) ad cautelam. Una est, quia, sicut nostis, in canonibus est expressum, quod in certis casibus Metropolitanus potest exercere jurisdictionem suam corrigendo et reformando in subditis suffraganeorum suorum; et hic est evidenter unus de illis casibus, videlicet, negligentia suffraganei circa purgandam suam Diocesim ab heretica pravitate. Quam negligentiam probant duo testes omni exceptione maiores, scilicet, fama publica, et operis evidentia, quae utique sunt notoria, et ideo non expono. Si dicatur: fecit suffraganeus ille quod potuit; respondeo, non. Quia ut nec verbis audatia detur, nec exemplo praedicavit sufficienter, nec verbo; et ideo ibi, sicut in aliquibus aliis locis, secuta est multiplex corruptela. Audeo igitur consulere, quod haec sola causa sufficit, ut jure vestro ordinario procedatis nunc, corrigatis, reformetis, et sententiam proferatis, et quantum decuerit, et licuerit, exequtioni mandetis. Si autem aliquis dicat quod non fuit negligens, dico quod ad hoc potestis procedere propter quamdam solemnem opinionem, quae dicit, quod, licet Archiepiscopus non debeat se intromittere de subditis suffraganeorum, nisi in certis casibus, si tamen fecerit, tenet processus eius, quia Judex ordinarius est totius Provintiae. Non tamen consulo quod extendatis istam opinionem, nisi in necesitate, et pro negotio fidei, sicut in praesenti casu. Haec summatim scripsi vobis, rogans, et consulens, ut in spiritu consilii, et fortitudinis, omni ambiguitate sepositâ, procedatis, et negotium in Domino terminetis.