Monchosoft

Hoc est judicium quod dederunt judices
a domno Raimundo Berengarii comite barchinonensi electi
in civitate llerda coram quamplurimis nobilibus viris
Ermengaudo videlicet urgellensi et Arnaldo Mironis
palearensi comitibus et Raimundo Fulchonis
vice-comite et Guillelmo Raimundi Dapifero et Gaucerando de
Pinos et Guillelmo de Castro-vetulo et Raimundo de Villa-mulorum
comitoribus et episcopis barchinonensi et
ilerdensi et aliis multis tam barchinonensibus quam
aragonensibus seu urgellensibus clericis
militibus atque burgensibus super querimoniis et
responsis raciocinatis et placitatis inter vice-comitem
Barchinonensem et Petrum de Podio-viridi. Judices quidem
fuerunt supradicti episcopi et palearensis comes et Borrellus
gerundensis judex et Guillelmus de Castro-vetulo et
barchinonensis sacrista et Raimundus de Villa-mulorum
et Raimundus de Podio-alto et Berengarius de Turre-rubea et
Bernardus de Mossed elenensis archidiaconus et
Bernardus Marcueii et Petrus Arnalli vicarius Barchinone et ex parte
comitis sue racionis assertores et defensores
Guillelmus Raimundi Dapifer et Petrus vicensis sacrista et ex parte
Petri contra istos Guillelmus urgellensis sacrista et
Gaucerandus de Pinos et Miro Guillelmi de Podio-viridi. Primum
conquestus est dominus comes de supradicto Petro quod
auferebat ei suum alodium quod multo labore et magnis expensis
recuperaverat de manibus sarracenorum castrum
videlicet de Penna-freta et de Apiera cum terminis suis
addens etiam quod turpiter et percuciendo ejecerat suos homines ex
isto alodio ipse Petrus. Ad hoc respondit Petrus quod quidam
avunculus suus Arnallus Petri videlicet adquisierat
castrum de Penna-freta per donum Raimundi Berengarii
vetuli comitis barchinonensis et uxoris sue
Adalmodis et filiorum suorum Raimundi Berengarii
et Berengarii Raimundi ad fidelitatem ipsorum quatuor
successorumque suorum sicut in scriptura adquisicionis et
conveniencie resonare cognitum fuit quam in placito ostendit: castrum
vero de Apiera ipse idem Arnallus Petri adquisierat a
comite urgellensi Ermengaudo in alodium qui
Ermengaudus adquisierat illud castrum de Apiera cum
castro de Barberano per donum Berengarii Raimundi
supranominati asserens hoc esse verum per scripturas
quas in placito demonstravit. et in scriptura quam Berengarius
Raimundi fecerat Ermengaudo continebatur quod per istum donum
prefatus Ermengaudus faceret ei adjutorium et defensionem
contra cunctos homines vel feminas juste sive injuste: et ob hoc
defuncto Arnallo Petri predicto et filio suo
evenisse hanc adquisicionem
Vidiano patri suo et ex ipso per testamentum ad
ipsum Petrum: asserens etiam has adquisitiones per supradictas
voces longa possessione habuisse et modo in presenciarum
habere ad ipsam eandem fidelitatem que in scripturis resonare
videtur. Et dominus comes respondit ad hoc infirmando
priorem scripturam Raimundi Berengarii vetuli videlicet
ob hoc quia nomina auctorum non erant inibi subsignata
manibus propriis sicut in aliis scripturis quas ipsi fecerant
inveniri poterat: ipsam vero scripturam quam Berengarius
Raimundi fecerat Ermengaudo comiti urgellensi dicebat et
credebat non esse veram tum quia vocabit se regem
Barchinone cum non esset nec locus regalis tum
quia erat rasa ad dampnum auctoris tum quia non erat subsignata
propria manu auctoris sicut in aliis scripturis facere solitus
fuerat tum quia fuerat facta scriptura ipsa in diebus Raimundi
Berengarii vetuli patris Berengarii Raimundi
secundum tenorem annorum sicut resonat in ipsa eadem
scriptura: et etiam dicebat Berengarium Raimundi hunc
honorem neque alium habuisse vivente patre suo
immo hanc eandem scripturam si veram stare constiterit
factam fuisse post mortem Raimundi fratris sui
quem ipse Berengarius Raimundi injuste et fraudulenter
occidi fecerat (1) et ex hoc et propter hoc fuit convictus
et comprobatus ad homicidam et traditorem in curia
Eidefonsi regis castellanorum sicut multi hujus
terre homines noverunt:

(1) Como el indulgente P. Diago quiso
en su historia de los Condes de Barcelona lavar a don Berenguer
Ramon II de la mancha de fratricida de Ramon
Berenguer II Cap de estopa pondremos por vía de nota otra
prueba de la certeza de este hecho, sacada del Cartulario
grande, n.°13, del monasterio de San Cucufate del Vallés,
que actualmente se custodia en este Archivo general, y
dice así:
– “Cunctorum notitie significare necessarium
videtur qualiter ego Raymundus Berengarii comes Del gratia
barchinonensis et marchio divinis auctoritatibus obtemperare
cupiens monasterium Sancti Laurentii quod a progenitoribus
meis constructum ad me usque hereditaria successione pervenit ob
remedium anime mee vel parentum meorum offero et dono
Domino Deo et Sancti Cucuphatis octavianensi cenobio
in cujus alodio vertis scripturarum indiciis probatur esse
conditum. Hoc itaque Sancti Laurentii de Ipso Monte monasterium quod
a principio monachos et abbatem ipsius loci fundatores
habuisse constat ab ipso Sancti Cucuphatis cenobio cum omnibus
ad se quocumque modo pertinentibus barchinonensi episcopo
Berengario ejusdem sedis canonicis faventibus
justumque
fore indicantibus sub illius jure debere permanere a quo conditionis
et religionis principia noscitur suscepisse reddo et trado subdo juri
et potestati pretaxati Sancti Cucuphatis cenobii quatenus ipsum
Sancti Laurentii monasterium cum omnibus que in presentiarum habet
vel in futurum habiturus est sub dispositione sive tuitione atque
dominio abbatis monachorumque Sancti Cucuphatis in
perpetuum consistat et quidquid inde facere vel judicare voluerint
quod ab ecclesiastica non discrepet regula liberam in omnibus
secundum Deum habeant potestatem monastica religione ibidem perpetuo
vigente. Donum autem illud quod a fratricida Berengario
post parricidium Tomeriensi abbati inde dicitur
esse factum justitie obvium condempnatione dignum meo meorumque
nobilium generali judicio habetur semper irritum. Si qua etiam
cujuscumque dignitatis vel mediocritatis persona hoc nostre
munificentie donum disrumpere vel inquietare presumpserit XXX
purissimi argenti libras cenobio se predicto Sancti
Cucuphatis componat et in antea hec donatio firma persistat contra
cujus temerariam presumptionem me defensorem et ultorem atque in
omnibus protectorem esse promitto et confirmo domino Deo et sancto
Cucuphati ejus martyri. Actum est hoc anno dominice
incarnationis LXXXXVIIII post M VII kal. Novembr.-
Berengarius barchinonensis episcopus salvo jure ejusdem sedis.
Sig+num Raimundi levita atque praepositus. Sig+num Stephanus levita.
Sig+num Raymundi levita. Sig+num Raimundi comes. Sig+num Petri
presbyteri et primicherii. Sig+num Guillelmi Raimundi
Castri-vetuli. Sig+num Dorce. Sig+num Poncii Geraldi. Sig+num
Bernardi Berengarii de Barberano. Sig+num Berengarii Raymundi
Montiscateni. Sig+num Raymundi Raynardi.- Petrus Monachus qui hec
scripsit die et anno prenotato.“ (Vide los Condes de Barcelona
vindicados, tomo 2.°, pág. 116 y siguientes.)

dicens ob hoc
dominus comes scripturam aliam quam Ermengaudus
Arnallo Petri fecerat nec possessionem per vocem istarum scripturarum
invalidarum possessam nullum valorem habere nec habuisse. Ad hec
respondit Petrus de Podio-viridi scripturam Raimundi Berengarii
vetuli et Berengarii Raimundi filii sui non esse minus bonas quia non
erant subsignate propriis manibus auctorum quia ipsi multas alias
scripturas consimilibus signis subsignatas fecerant quas firmas et
stabiles ex jure stare constabat: et de rasura respondit ipsam non
fecisse nec aliquem se sciente ad dampnum auctoris: et de hoc quod
dominus comes dicebat scripturam factam fuisse vivente
Raimundo Berengarii vetulo respondit Petrus hoc se nescire
affirmando si factum foret Berengarium Raimundi prephatum honorem per
donum patris sui adquisivisse. Et quia comes dicebat in
sua defensione scripturam ipsam esse factam post mortem
Raimundi Berengarii quem frater suus Berengarius Raimundi occidi
fecerat negavit hoc Petrus asserens scripturam esse factam in vita
prefati occisi facta divisione istius honoris et ob hoc valere
scripturas cum sua possessione. Iterum dominus comes addidit in sua
defensione quia filius Arnalli Petri
obierat
intestatus et sterilis prefatum honorem ad dominum qui
ipsum dederat vel ad suos heredes debere reverti secundum suam
cognicionem vel secundum mores curie
Barchinonensis.
Tandem auditis utriusque partis racionibus cum suis objeccionibus et
deffensionibus judicaverunt predicti judices quod si dominus comes
infirmare potuerit
scripturas sibi objectas per aliarum
scripturarum contropaccionem manibus propriis subsignatarum vel
potuerit probare scripturam a Berengario Raimundi factam ut
asserit in vita patris sui Raimundi Berengarii vetuli
vel potuerit probare tostibus vel scriptis fuisse iactam post
mortem fratris Berengarii Raimundi prefatum honorem comiti
juro debere reverti et in sua possessione manere absque aliquo
impedimento libere et quiete: comite vero in his deficiente si
Petrus de Podio-viridi suas scripturas confirmare
potuerit per aliarum scripturarum contropaccionem sicut
superius in sua defensione proposuit vel per illas alias raciones
idem quod Raimundus Berengarii vetulus dedisset ipsum honorem
qui continetur in ipsa scriptura a Berengario Raimundi comiti
Ermengaudo facta in vita sua vel Berengarius Raimundi fecisset hoc
donum vivente fratre suo facta divisione racionabiliter
ipsum Petrum in sua possessione manere salvo jure comitis secundum
mores barchinonensis curie de intestatis et exorchis
militibus constitutos. Deinde conquestus est Petrus de domino suo
comite quod ivit cum eo in narbonenses partes et in Aragonem
et fecerat ibi multas perdedas et non erat paccatus
neque de servicio neque de ipsis perdedes. Et dominus
comes respondit quod secundum suam estimacionem per donum et
emendas quas sibi fecerat Petrum debere remanere paccatum vel
si non esset ad judicium stare. Super hoc judicaverunt Petrum debere
probare per testes vel per averamentum secundum morem barchinonensis
curie quod sibi deficit de istis perdidis et quod
probaverít vel averaverit reddat ei domnus comes. Iterum conquestus
est Petrus super ipso comite quod iverat secum in exercitu
Lorcha cum X militibus et fecerat ei convenienciam quod daret
unicuique militi XXX morabatinos per unumquemque
mensem. Hoc negavit comes addens in sua defensione quod de
convenienciis quas sibi fecerat pro ipso exercitu ita
paccaverat eum ex suo avere quod facta paccacione
nullam querimoniam ex isto exercitu super ipsum retinuit se sciente.
Et Petrus respondit de predicta conveniencia comitis nullo modo fore
paccatum nec confiteri se esse paccatum. Super hoc judicaverunt quod
si comes probare potuerit Petrum de predicta conveniencia fore
paccatum vel confiteri se fuisse paccatum comitem ex hoc in
nullo sibi debitorem existere: sin autem predictus Petrus dicat per
sacramentum ista duo non esse vera et facto sacramento quicquid
probare potuerit quod dominus comes sibi conveniret pro isto exercitu
compleat ei comes quod factum non esse constiterit. Ad ultimum
conquestus est comes super predicto Petro quod fregerat suos caminos
et rapuerat suis mercatoribus vel in sua defensione positis
suos trossellos et suum avere et omnia que secum portabant ad dedecus
et obprobrium comitis valens XX milia solidorum: quod Petrus
non negavit sed dixit hoc fecisse ex absolucione criminis consilii
tam comitis quam episcoporum et magnatum seu nobilium
hujus patrie virorum. Et comes respondit fecisse absolucionem
de conducto et armis que mitebantur in Ilerda sed de aliis
causis nunquam fecisse. In hoc judicaverunt quod si Petrus probare
potuerit comitem hanc promissionem fecisse vel promisisse ita
plenarie ut ipse asserit ex omnibus causis comes super ipsum nichil
requirat ex hoc: si vero in probacione defecerit redirigat Petrus
omnia malefacta preter cibum et arma ipsis qui perdiderunt vel comiti
secundum quod ipse comes judicare fecerit et obprobrium comitis
secundum mores Barchinonensis curie. Conquestus iterum comes de
quodam milite suo Arnallo videlicet de Uliula
qui fregerat ei suos caminos et fecerat ei multa mala ex suis
castris et cum suis hominibus: quod Petrus omnino de suis
castris et suis hominibus se sciente negavit inferens hanc
querimoniam ipsi Arnallo a domno comite esse finitam quod
domnus comes de fine negavit. Judicaverunt ergo quod si Petrus de
fine querimonie comitis probare potuerit nichil comes ab ipso Petro
amplius ex hoc requirere debet: Petro in probacione deficiente
quicquid mali domnus comes probare potuerit factum fuisse sibi
vel suis ex castris Petri vel cum suis hominibus redirigat ei Petrus
vel faciat ei Arnallum ad justiciam stare. Set si comes
probare voluerit dicat Petrus per sacramentum non esse verum quod
comes obicit. Iterum quidam milites videlicet …. conquesti sunt de
supradicto Petro quod auferebat eis suas adquisiciones quas
antecessores sui fecerant ex comitibus barchinonensibus sicut
in scripturis quas protulerunt resonabat loca et terminos
demostrantibus: et Petrus respondit suos antecessores quod ipsi
clamabant a comitibus barchinonensibus per scripturas
anteriores et longa possessione usque ad istud tempus tenuisse
scripturas suas in placito ostendens: et prefati milites his
scripturis responderunt non esse bonas nec stabiles ex objectionibus
a comite illis scripturis objectis nec possessionem quam asserebat
antecessores suos nec ipsum Petrum legaliter tenuisse. Super hoc
judicaverunt quod si Petrus probare potuerit hoc esse verum quod
asserebat tam de scripturis quam de possessione juste tenere quod
possidet salvo jure comitis superius scripto secundum mores
barchinonensis curie de intestatis et exorchiis
militibus constitutos: si vero in probacione defecerit
predicti milites habeant illud quod amitunt et querunt sicut in
scripturis eorum resonare videtur. Super his omnibus judicaverunt
predicti judices Petrum debere facere securitatem domino suo
comiti in sua manu vel alterius et consimilem securitatem
accipere ad complenda et accipienda ea que juste judicata sunt in
supradicto judicio secundum legem illam in qua dicitur «ut ambe
causancium partes placito distringantur que lex est in libro
juris secundo titulo secundo capitulo llII° incipiens ita
“Sepe negligencia judicum vel saionum.” Datum fuit judicium
in civitate Ilerda III kalendas maii anno incarnationis
Dominice MCLVII regisque francorum Leduici junioris XX°. – Sig+num
Arnalli Mironis comitis palearensis. Sig+num Guillelmi de
Castro-vetulo. Sig+num Raimundi de Villa-mulorum. Sig+num Raimundi de
Podio-alto. Sig+num Berengarii de Turre-rubea. Sig+num Guillelmi
barchinonensis episcopi +. Sig+num Bernardi de Mosseto elenensis
archidiachoni. Sig+num Guillelmi ilerdensis episcopi. Petrus
Borrelli sacrista et judex. Petrus sacrista +. – Sig+num Poncii
scribe qui hoc scripsit die et anno quo supra.