Monchosoft

Pateat cunctis quod nos Petrus
etc. attendentes nuper nos de civitatibus Gerunde Vici
et Minorise necnon de villis Bisulduni Turricelle de
Montegrino de Pals et de Figueriis omnibusque et
singulis castris et villis et locis et vicariis
et bajuliis ac procurationibus Gerunde Bisulduni Vici
Ausone Rivipulli et Rivipullensis Campirotundi et de Regali Minorise
Bagiarum Berge et Berguitani et Sancti Petri de Auro
vicecomitatus de Basso Turricelle de Montegrino
et de Figueriis predictorum unum ducatum erexisse qui
Gerunde nomine appellatur ipsumque concessisse sub certis
pactis formis et condicionibus inclito infanti Johanni
precarissimo primogenito nostro ducique Gerunde
prout hec et alia lacius et clarius apparent per instrumentum
publicum nostra bulla aurea insignitum per fidelem secretarium
nostrum Matheum Adriani notarium publicum clausum datum et
actum in castro nostro Perpiniani XXI die januarii anno
subscripto: considerantes etiam educationem dicti ducis et
administracionem ipsius ducatus nobili et dilecto consiliario
nostro Bernardo de Capraria comendasse seu comississe sub
certis formis pactis et condicionibus de quibus clare constat per
instrumentum publicum nostre majestatis sigillo et sigillo
etiam illustris Alionore regine Aragonum consortis nostre
amantissime subscripte roboratum clausum et factum per dictum
notarium die et anno predictis: animadvertentes insuper in ereccione
et concessione comandaque et educatione predictis quedam verbo
imposuisse dubia seu obscura que possent dare duplicem legentibus
intellectum nos igitur aspicientes nostreque mentis aciem dirigentes
quod illius est interpretari cujus est condere presertim cum nos
velimus ut convenit dispendia litium equitatis compendio qua possumus
industria coartare instrumenta jamdicta et in eis singula contenta
liberaliter ampliantes clarioraque efficere cupientes tam motu
proprio et perpenso digestoque consilio quam ad supplicacionem
juratorum et proborum hominum civitatis Gerunde et
nunciorum per universitatem dicte civitatis ad culmen nostre regie
dignitatis hac de causa specialiter destinatorum tenore presentis
publici instrumenti firmiter valituri volumus sanccimus statuimus et
superaddendo instrumento dicte creacionis ducatus et
concessionis de eodem dicto duci facte ducimus ex certa
sciencia declarandum quod in casu quo prefatam reginam
consortem nostram contingat decedere et nos ei supervivere et
ad secunda vota convolare dicto infante Johanne vitam in
humanis ducente quod a processibus factis vel fiendis et sentenciis
diffinitivis et interlocutoriis latis et ferendis et gravaminibus
quibuscumque in judicio vel extra illatis vel inferendis per
officiales dicti ducis contra singulares personas vel alios
aut jus ipsorum seu causis eorum tam criminalibus quam civilibus
possit et debeat primitus ad dictum ducem cum etatem in dicto
instrumento contentam compleverit et interim ad illum cui regimen et
administratio dicti ducis et ducatus spectaverit vel comissa fuerit
inmediate apellari: a dicto vero duce cum dictam etatem compleverit
et interim ab administratore actore seu educatore predicto possit ad
nos tanquam principem inmediate et indubie appellari et per
appellacionis remedium recursus haberi quamdiu nos vitam duxerimus in
humanis et donec dictus dux ad apicem regie dignitatis
fuerit assumptus et non alias neque ultra. Quibus justis
appellacionibus teneantur dictus electus et alii imposterum eligendi
ad administrationem et regimen dicti ducatus et ducis
eorumque officiales dicte …. defferre et apostolos
concedere et dare et alia et aliter facere et observare sicut et
prout inferior a quo appellatur ad superiorem facere et observare
tenetur juxta legittimas sancciones usaticos Barchinone
et constituciones Cathalonie. Premissis preterea
racionibus inducti ad tollendum ambiguitatem quorundam nos volentes
infrascripta clarius apperire a dicto instrumento ereccionis et
concessionis cassandam irritandam revocandam tollendam et
anichilandam ducimus per modum interpretationis et declarationis ut
predicitur clausulam immediate sequentem: Et etiam in omni casu et
eventu retinemus nobis hostes exercitus et cavalcatas
in hominibus dictarum civitatum et villarum et locorum omnium
predictorum. Loco autem clausule preinserte et retencionis in eadem
contente retinemus nobis et retinere volumus et intendimus casus
contentos et specificatos expresse in usatico Barchinone
incipiente: Princeps namque: quos casus et usaticum
nobis reservamus et expresse intendimus reservare creacione seu
ereccione ducatus predicti et contentis in ea in aliquo non
obstantibus: adicientes quod per dictum creacionis et ereccionis
ducatus instrumentum et concessionis de eodem dicto nostro
primogenito factum dicto usatico in aliquo derogare
intendimus nullo modo. Preterea quamquam in dicte creacionis et
donacionis instrumento contineatur quod nos retinemus ut in generali
curia que nunc Perpiniani celebratur et alias quociens in
futurum contigerit celebrari in Cathalonia vel alibi curiam
vel generale parlamentum universitates civitatum villarum et locorum
infra dictum ducatum sitorum de mandato nostro vocate vel in
futurum vocande teneantur ad dictam curiam et parlamentum
procuratores suos seu sindicos destinare nichilominus per quosdam in
dubium revocetur an dicti sindici vocari debeant prout hactenus
vocari consueverunt: nos hoc declarare volentes decernimus et
declaramus ac est intencio nostra et sic volumus et statuimus quod
universitates predictarum civitatum et locorum vocentur per nos et
vocate venire et interesse teneantur in ipsis curia et parlamento
aut consilio generali prout facere tenebantur ante donacionem
et concessionem et ducatus ereccionem supradictas. Insuper
licet in instrumento comande predicte contineatur quod in casu quo
contingeret dictum nobilem educatorem et administratorem decedere et
alium eligi in casibus in dicto comande instrumento specifficatis
quod sint de electoribus futuri educatoris ac amininistratoris duo
nobiles seu milites aut generosi vicarie Gerunde et
Bisulduni eligendi per nobiles milites aut generosos ipsius
vicarie aut majorem partem ipsorum et duo cives civitatis
Gerunde eligendi per universitatem civitatis Gerunde
aut majorem partem ipsius: attamen prout racioni consonum ampliando
statuimus volumus concedimus et hujus serie ordinamus quod in casibus
memoratis sint de electoribus ipsis quatuor nobiles milites seu
generosi dicte vicarie Gerunde et quatuor cives ipsius
civitatis velut caput dicti ducatus una cum aliis civitatum et
locorum per quos dicti educatoris et administratoris ducis et
ducatus quociens facienda ocurrerit electio celebretur prima
ordinacione in dicta comanda contenta nullatenus obsistente.
Declarantes et ex certa sciencia hujus serie statuentes quod per
dictum instrumentum creacionis et ducatus ereccionis et concessionis
predictarum non facimus nec facere intendimus aliquam separacionem de
civitatibus et locis contentis in creacione dicti ducatus a
comitatu Barchinone immo predicta omnia unimus et unire
intendimus pocius per predicta comitatui Barchinone et corone
nostre regie faciendoque privilegium firmum validum
perpetuumque quod vim legis habere volumus sanccimus et etiam
ordinamus quod civitates et loca predicta contenta in creacione dicti
ducatus nunquam possint a comitatu Barchinone et a
corona regia separari immo quod quicumque fuerit rex
Aragonum et comes Barchinone habeat esse et sit dominus
civitatum et locorum predictorum civitatesque et loca predicta per
regem Aragonum et comitem Barchinone et sub ejus
dominio et posse et per eum et ejus officiales perpetuo regantur
et regi habeant seu etiam gubernari. Declaramus insuper
quod quamquam in dicto instrumento creacionis et concessionis
contineatur: quod per nos vel per dictum ducem et ejus
successores nunquam hec creacio seu ducatus ereccio valeat ad
consequenciam trahi: est tamen nostre intencionis et volumus ac etiam
declaramus quod quoad primogenitum vel successorem in
primogenitura qui proculdubio post dies nostros vel suos aut
ejus successores assumendus esset in regem Aragonis sed
non in quemvis alium nobis et eis liceat imposterum similem
creacionem ducatus et de eodem concessionem facere: observatis
tamen declaracionibus concessionibus ordinationibus et retencionibus
supra et infra factis verbis in dicto instrumento appositis seu aliis
quibuscumque obsistentibus nullo modo: cum pocius creacio et
concessio fiende circa talem si forsan fieri contigerit pocius
agregacio et unio comitatui Barchinone et corone
regie quam separacio censeretur. Ceterum volumus et hujus
serie statuimus sanccimus et perpetuo etiam ordinamus quod
constituciones Cathalonie generales facte et imposterum
faciende et usatici Barchinone habeant observari in
locis dicti ducatus et privilegia eis concessa huc
usque ac consuetudines et observancie antique tam per nos
proprio nomine et ut legitimum administratorem quam per electum
jamdictum et in posterum eligendum seu …. ad regimen dicti ducis
et ducatus quam per ipsum ducem
et ejus officiales ita quod per dictam creacionem nichil commutetur
sed omnia observentur sicut observabantur et observari habebant ante
dictam creacionem et ac si dicta ducatus ereccio facta non fuisset.
Predictas itaque declaraciones addiciones et ablaciones seu
remociones sancciones et statuta ac alia supradicta facimus et
ordinamus et servare et servari facere promittimus sicut melius dici
potest et intelligi ad salvum et sincerum etiam intellectum: volentes
et etiam infrascripti serie juramenti per nos prestiti vigore
prefatis nominibus statuimus sanccimus et promittimus ac nunc pro
tunc etiam ordinamus quod cum dictus dux ad etatem pervenerit
quod possit regere juxta tenorem instrumenti dicte creacionis
et etiam antequam regat per se jurabit laudabit et firmabit
omnia et singula supradicta. Sed sufficit predictum ducem
omnia et singula supradicta jurare in dicta civitate
Gerunde tantum tanquam in capite dicti ducatus.
Volumus etiam et decernimus ac statuimus quod nunc de presenti
nobilis et dilectus consiliarius noster Bernardus de Capraria
quem dicti ducis et ducatus administratorem fecimus ut
est dictum et alius vel alii et quicumque sint qui post eum dicti
ducis et ducatus fuerint administratores in principio
sue administrationis prestent ad sancta Dei evangelia juramentum
juratis et consulibus vel consiliariis civitatum Gerunde
Vici et Minorise predictarum recipientibus per se et aliis
omnibus et singulis personis dicti ducatus si presentes
fuerint alias notario pro eis stipulanti quod predicta omnia et
singula teneant inviolabiliter et observent. Hoc etiam intellecto et
declarato expresse quod quicumque qui post dictum Bernardum de
Capraria fuerint educatores dicti ducis et
administratores ducatus in principio sue
administrationis et antequam ea utantur prestent et prestare
teneantur dictum juramentum in qualibet predictarum civitatum
Gerunde Vici et Minorise in presencia juratorum
consiliariorum vel consulum earundem. Et ut premissa
omnia et singula majori gaudeant firmitate tam nomine nostro proprio
quam etiam tanquam pater et legitimus administrator dicti ducis
primogeniti nostri juramus sponte in animam nostram per
Dominum Deum et ejus sancta quatuor evangelia manibus nostris
corporaliter tacta predicto omnia et singula tenere et observare ac
teneri et observari facere inviolabiliter tam per dictum ducem
quam per administratores ducis et ducatus predicti et
eorum officiales et in aliquo non contrafacere vel venire jure aliquo
causa vel etiam ratione. Mandantes per presens publicum instrumentum
universis et singulis officialibus et subditis tam infra dictum
ducatum quam alibi sistentibus presentibus et futuris quod
premissa et infrascripta omnia
et singula que firmari et jurari
facimus per dictum nobilem Bernardum de Capraria tanquam
educatorem ducis et administratorem ducatus
predictorum teneant firmiter et observent et ab aliis faciant
inviolabiliter observari et non contraveniant nec aliquem
contravenire permittant quavis causa seu etiam ratione. Nos igitur
Alionora Dei gratia regina Aragonum Valencie Majorice Sardinie et Corsice comitissaque Barchinone Rossilionis et Ceritanie
prospicientes premissa omnia et singula causa justa previa ad
utilitatem dicti nostri dulcisimi primogeniti et ducis
fore facta ea laudamus approbamus ratificamus et confirmamus et
manibus nostris ad sancta Dei quatuor evangelia juramus contra
predicta vel aliquem ex eisdem numquam facere vel venire aliqua
racione. Ad hec ego Bernardus de Capraria educator et
administrator supradictus attendens supradicta omnia redundare ad
utilitatem dicti domini ducis et perfeccionem premissorum
jamdicto nomine laudans approbans ratificans et confirmans omnia et
singula supradicta juro nunc ex tunc et ex tunc
ut ex nunc per dominum Deum et ejus sancta quatuor evangelia
meis manibus corporaliter tacta predicta omnia et singula tenere et
servare et in aliquo non contrafacere vel venire jure aliquo vel
etiam ratione: quinimo prestabo et dabo operam cum effectu omni
excepcione remota et faciam etiam meum posse si vixero quod dictus
dominus dux supradicta omnia firmabit et jurabit cum ad etatem
pervenerit supradictam. Hec igitur omnia et singula supradicta ut
dicta et expressa sunt supra facimus paciscimur et promittimus nos
dicti rex et regina et ego Bernardus de Capraria
nominibus sepe dictis quisque nostrum a se dicta vobis juratis et
probis hominibus presentibus nomine dicte universitatis Gerunde
necnon et notario infrascripto tanquam publice persone pro eis et pro
aliis universitatibus civitatum Vici et Minorise
et aliarum villarum et locorum dicti ducatus et pro aliis
etiam personis omnibus et singulis quarum interest et intererit et
interesse potest ac poterit in futurum recipienti et paciscenti ac
etiam legitime stipulanti. Et intendimus declaramus ac etiam
protestamus quod per hoc instrumentum aut per contenta in eo non fiat
perjudicium aliquod tacite vel expresse aliis contentis in
instrumentis ereccionis et concessionis ac educationis seu comande
predictis de quibus in presentis declaracionis publico instrumento
mencio non sit facta nec per illa huic: quinimo eadem et istud
remanere volumus et intendimus in suo pleno robore et valore. In
quorum omnium testimonium nos rex et regina predicta necnon
Bernardus de Capraria educator seu actor ac administrator
jamdictus ad dictorum juratorum supplicacionem humilem et etiam
requisitionem mandamus fieri de premissis tot consimilia publica
instrumenta sigillo majestatis nostri dicti regis
et nostre dicte regine ac dicti ducis sigillis
munita scilicet nobis dictis regi et regine michique
dicto Bernardo de Capraria et nostris quibuslibet nominibus
sepedictis ac universitati civitatis pretacte et aliis quorum
interfuerit tradenda per scriptorem ac notarium infrascriptum. Actum
et datum in camera Timberiorum castri regii
Perpiniani sextadecima die febroarii anno a nativitate Domini
MCCC quinquagesimo primo. – Sig+num Petri Dei gratia etc. qui
hec jamdictis nominibus laudamus juramus et firmamus. – Sig+num
Alionore Dei gratia regine Aragonum etc. que hec laudamus
firmamus et juramus. – Sig+num Bernardi de Capraria educatoris
ac administratoris predicti qui jam dicto nomine hec laudo firmo et
juro. – Testes hujus rei sunt inclitus infans Raimundus
Berengarii comes Impuriarum venerabilis Hugo Valencie
episcopus cancellarius Matheus miles majordomus domine regine et
Jaspertus de Tregurano promotor curie ac consiliarii dicti domini
regis. – Sig+num Bartholomei de Lauro dicti domini regis
scriptoris et ejus auctoritate notarii publici per totam terram et
dominacionem suam qui predictis interfuit et hec scribi fecit et
clausit cum litteris rasis et emendatis in linea IX ubi dicitur ducem
cum etatem in dicto instrumento contentam in linea XXX ubi dicitur
infrascripte et in linea XLIII ubi corrigitur facimus paciscimur et
promittimus nos et in XLVIl linea ubi inspicitur et nostri dicte
regine ac dicti ducis sigillis munita scilicet.